1. Στη δικαστική διαμάχη μεταξύ του σημερινού υπουργού Εξωτερικών κ. Νίκου Κοτζιά (στο εξής: Ν.Κ.) και της «Athens Review of Books» (στο εξής: «ARB») δεν είμαι ουδέτερος. Αντίθετα, είμαι μάρτυρας σε δίκες με την πλευρά της «ARB» και φίλος όλων των εναγομένων: της κ. Μαρίας Βασιλάκη, του κ. Μανώλη Βασιλάκη, του κ. Αντρέα Παππά και του κ. Ηλία Κανέλλη. Το «δεν είμαι ουδέτερος» δεν σημαίνει όμως ότι είμαι και στραβός ή ότι δεν έχω δικαίωμα να γράψω για το θέμα.
2. Πριν μερικά χρόνια, στην «ARB» είχε γραφτεί –μεταξύ άλλων– ότι ο κ. Ν.Κ. υπήρξε «γκαουλάιτερ του σταλινισμού» και είχε σπουδάσει στην Ανατολική Γερμανία επί υπαρκτού σοσιαλισμού. Πάνω στο ότι το πρώτο αποτελεί ύβρη και το δεύτερο ψέμα, ασκήθηκε από την πλευρά του κ. Ν.Κ. αγωγή εναντίον της «ARB», με απαίτηση εκατοντάδων και στη συνέχεια δεκάδων χιλιάδων ευρώ. Αρχικός δικηγόρος του κ. Ν.Κ. ήταν μάλιστα ο γνωστός εθνικιστής κ. Φαήλος Κρανιδώτης.
3. Η αγωγή αυτή κερδήθηκε πρωτόδικα και εφετειακά, για ποσό υποπολλαπλάσιο του απαιτημένου (€10.000 συν τόκοι) βασικά επειδή τα δικαστήρια δέχτηκαν ότι ο κ. Ν.Κ. δεν ήταν «γκαουλάιτερ του σταλινισμού» (το δικαστήριο επικεντρώθηκε στη χιτλερική χρήση του «γκαουλάιτερ» και όχι στη συνολική φράση) κι ότι ο τέτοιος χαρακτηρισμός εναντίον του είναι υβριστικός / συκοφαντικός. Τώρα η πλευρά της «ARB» πάει την υπόθεση στον Άρειο Πάγο.
4. Η ουσία της υπόθεσης είναι παλιά ιστορία – πολύ παλιά, από τα χρόνια της δικτατορίας και της μεταπολίτευσης. Τότε ο κ. Ν.Κ. ήταν υψηλότατο στέλεχος της ΚΝΕ και ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, αρθρογράφος σε κομματικά έντυπα, συγγραφέας πολιτικών βιβλίων, ιδεολογικός καθοδηγητής στο χώρο της νεολαίας και πολιτικός υποστηρικτής (αν όχι και οργανωτής) μεγάλων απεργιών.
5. Με αυτές τις ιδιότητές του, ο κ. Ν.Κ. είχε γίνει γνωστός στους κύκλους της τότε νεανικής Αριστεράς ως ο πιο σκληρός σταλινικός της γενιάς του – της γενιάς μας. Ο πιο σκληρός κομμουνιστής, ο πιο άκαμπτος, ο πιο δογματικός – εξού και ο μεταφορικός χαρακτηρισμός του «γκαουλάιτερ» (γερμανικά: διοικητής περιοχής). Όλοι οι τοτινοί φοιτητές, και/ή κνίτες, και/ή αριστεροί θυμόμαστε ότι ο κ. Ν.Κ. είχε τη φήμη (που υποθέτω ότι τον κολάκευε και πιθανώς την καλλιεργούσε) του πιο ακραιφνούς δογματικού μαρξιστή-λενινιστή μέσα στο ΚΚΕ. (Θεωρούνταν ο πιο «αριστερός», ενώ ο Μίμης Ανδρουλάκης ο πιο «δεξιός».)
6. Όσο για τις σπουδές του, που πράγματι δεν έγιναν στην Ανατολική Γερμανία, πρόκειται για μια εντύπωση που -αν δεν την καλλιεργούσε ο ίδιος, πάντως- όταν αυτό γράφτηκε σε τοτινό «Βήμα», δεν το διέψευσε. Γιατί, όσο κι αν φαίνεται ακατανόητο σήμερα, τότε θεωρούνταν βέβαια πιο ηρωικό, πιο αριστερό και πιο σταλινικά κομμουνιστικό να έχεις σπουδάσει στη σοσιαλιστική Ανατολική Γερμανία, την πιο σταλινική χώρα του «υπαρκτού σοσιαλισμού», παρά στη Δυτική. Αλλά ακόμα κι από αυτή την πλανώμενη πλάνη της εποχής εκείνης, τις (μη) σπουδές στην Ανατολική Γερμανία, θα μπορούσε να προκύψει η μεταφορική χρήση της φράσης «γκαουλάιτερ τoυ σταλινισμού». Γιατί τον κ. Ν.Κ. αφορούσε αυτή η πλάνη, όχι άλλο στέλεχος της ΚΝΕ/ΚΚΕ. Κι ακόμα: μόνο αυτός συνεργάστηκε με κάποιον αμείλικτο κομμουνιστή Γερμανό «φιλόσοφο», συνεργάτη της Μυστικής Αστυνομίας «Στάζι», έναν ασφαλίτη με το ψευδώνυμο «Ελαφοπόδαρος», στην έκδοση -γερμανιστί- ενός βιβλίου.
7. Στη συνέχεια, ο κ. Ν.Κ. περιπλανήθηκε πολιτικά: ΝΑΡ (μια οργάνωση αριστερότερα από το ΚΚΕ), ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, μέχρι που αυτή τη στιγμή είναι υπουργός Εξωτερικών του κ. Τσίπρα (με διάφορες φιλορωσικές και ημιευρωπαϊκές τοποθετήσεις). Αυτό δε θα πείραζε από μόνο του (πολλοί πολλές πολιτικές θέσεις έχουμε αλλάξει στη ζωή μας) αν δεν προσπαθούσε (στην αγωγή που κατάθεσε) να μειώσει τη σημασία του περάσματός του από την ΚΝΕ και το ΚΚΕ κι από τις πιο σκληρές σταλινικές- δογματικές θέσεις της εποχής του, εμφανιζόμενος σα να μην ήξερε και πολύ από ΚΚΕ και τέτοια πράγματα, ότι μόνο το δίκιο των εργατών τον απασχολούσε.
8. Κάθε καλοπροαίρετος άνθρωπος μπορεί να σκεφτεί και να κρίνει αν οι μη σπουδές του κ. N.K. στην Ανατολική Γερμανία και η φράση «γκαουλάιτερ του σταλινισμού» αποτελούν συκοφαντία ή ύβρη που να αξίζουν καταδίκη της «ARB» στην προαναφερθείσα ποινή. Στο πλαίσιο της πολιτικής κριτικής γράφονται και λέγονται πολύ χειρότερα μεταξύ των πολιτικών αντιπάλων, χωρίς μάλιστα να κατατίθενται αγωγές – πόσο μάλλον ενάντια σε ένα σοβαρό έντυπο βιβλίου.
9. Το ζουμί (Α): Όλοι οι παλιοί θυμόμαστε τι σήμαινε Νίκος Κοτζιάς. Τώρα μπορεί ο κ. Ν.Κ. να καταθέτει και να κερδίζει αγωγές, αλλά την αληθινή σταλινική του φύση και την γι’ αυτό έπαρσή του και όλοι τη θυμόμαστε και είναι καταγραμμένη σε πάμπολλες τοτινές (σταλινικές) του σελίδες. Καμιά καθηγητική, βουλευτική ή υπουργική ιδιότητα του κ. Ν.Κ. δεν μπορεί να συσκοτίσει την κοινή γνώση όλης της γενιάς μας γι’ αυτόν, ούτε να σβήσει τα «επαναστατικά» μαρξιστικά-λενινιστικά (και κυρίως στα-λι-νι-κά) γραπτά του παρελθόντος.
10. Το ζουμί (Β): Τελικός στόχος του κ. Ν.Κ. είναι, κατά τη γνώμη μου, να κλείσει η «ARB» μέσω των δικαστικών διώξεων, των δικαστικών εξόδων και της ψυχικής πίεσης στα στελέχη της, ενώ στο στόχαστρό του μπαίνει και η γενικότερη ελευθεροτυπία. Αλλά, ακόμα κι αν η «ARB» χάσει και στον Άρειο Πάγο, είναι βέβαιο ότι θα δικαιωθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο –αν βέβαια βρει τα λεφτά να το φτάσει εκεί το θέμα– αντιμετωπίζοντας την υπόθεση λιγότερο σαν προσωπική αντιδικία και περισσότερο σαν επίθεση στην ελευθερία του Τύπου.
12°
