Λόγια της ήττας

Ο ένας είπε ότι έπρεπε να γίνει, για να έρθει η κορύφωση στην ελληνική τραγωδία που πήγαινε από κλιμάκωση σε κλιμάκωση χωρίς να φτάνει τελικά στο οριακό σημείο. Άλλος ότι καλύτερα που ήρθαν έτσι τα πράγματα για να πέσουν οι μάσκες, να κοιταχτούμε μεταξύ μας, να δούμε ποιοι είμαστε, και να προχωρήσουμε όπως-όπως. Υπήρξε και η ευχή «ο Θεός να βάλει το χέρι του» από φίλο που δεν είναι θρήσκος.

Κάποιος, τυχερός, έχει ήδη συζητήσεις για δουλειά στο εξωτερικό και προσπαθεί να συνέλθει για να εντατικοποιήσει την προσπάθεια του, μήπως και μπορέσει να βοηθήσει τους δικούς του που θα εγκλωβιστούν εδώ. Οι γονείς κουβεντιάζουν μεταξύ τους για τα παιδιά, πώς θα βγει το καλοκαίρι χωρίς διακοπές. Αλλος βασίζεται στους παπούδες που όμως με όλη αυτή την πίεση δυσκολεύονται, άλλος αισιοδοξεί ότι, όπως και να έρθουν τα πράγματα, τα μπάνια του λαού είναι ιερά.

Η αναμονή χθες το πρωί στην ουρά μπροστά στο ΑΤΜ ήταν πολύ μεγάλη στην περιοχή μου και έτσι είχα το χρόνο να αισθανθώ το ρεύμα του ΟΧΙ πριν γίνει γνωστό το αποτέλεσμα. Δεν ήταν κανείς με το ΝΑΙ ή και αν ήταν δεν μίλησε. Ακουσα ότι ο Σόιμπλε είπε στον Ντράγκι να μας κλείσει τις τράπεζες, ότι επιτέλους να πάρουν το μήνυμα οι ξένοι για να σταματήσουν τους εκβιασμούς, ότι μια εβδομάδα ακόμη τη βγάζουμε με τα ημερήσια πενηντάρικα και μετά βλέπουμε. Κάποιος ρώτησε αν τη Δευτέρα θα ανοίξουν οι τράπεζες, ο διπλανός του απάντησε με αυτοπεποίθηση ότι αποκλείεται, χρειάζονται λίγες μέρες για να ομαλοποιηθούν τα πράγματα.

Στο εκλογικό κέντρο ένας νεαρός μοίραζε φυλλάδια υπέρ του ΟΧΙ και μια κυρία που θα μπορούσε να είναι γιαγιά του του είπε γλυκά και χαμογελαστά ότι το έχει ήδη αποφασίσει, «αυτό μας έλειπε».

Η επόμενη εβδομάδα θα είναι είτε εβδομάδα συμφωνίας είτε εβδομάδα δραχμής, κάτι που δεν έπαιξε ρόλο στη διαμόρφωση της πρόθεσης ψήφου γιατί η επιλογή έγινε με θυμικό κριτήριο.

Δεν είναι και δύσκολο να εξηγήσει κανείς το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος που είναι συνταρακτικό, αν αναλογιστεί κανείς ότι έγινε με κλειστές τις τράπεζες και με αβεβαιότητα όχι μόνο ως προς το αν/πότε θα ανοίξουν, αλλά επίσης πόσους μήνες θα κρατήσουν τα capital control, αν θα πληρωθεί το 15ήμερο στους δημόσιους υπαλλήλους και τους συνταξιούχους, τι θα γίνει με τις καταθέσεις.

Οι Ευρωπαίοι εταίροι συμπεριφέρθηκαν σαν άποικοι και η ταπείνωση έφερε οργή. Το μέτωπο του ΝΑΙ δεν είχε ηγετικά πρόσωπα με γοητεία και απήχηση, η καμπάνια καπελώθηκε από τους «δικαιωμένους» του προηγούμενου status quo που απωθούν, αλλά επίσης δεν είχε πειστικό αφήγημα - άλλοτε ταύτιση με τους πιστωτές, άλλοτε αρνητικό μήνυμα (ψηφίστε ΝΑΙ για να μην καταστραφούμε), κανένα σχέδιο για την επόμενη μέρα, φιλοευρωπαϊκά κλισέ χωρίς περιεχόμενο, ελπίδα πουθενά. Η άλλη πλευρά είχε πάθος, συναίσθημα, έφτιαξε σκηνικό πολέμου και ζήτησε αντίσταση, υποσχέθηκε περηφάνια και αξιοπρέπεια, κατάφερε να συσπειρώσει βρίσκοντας έτοιμο το έδαφος αφού ο ανορθολογισμός έχει γίνει το κυρίαρχο εθνικό δόγμα στην ανάλυση της οικονομικής και της ευρωπαϊκής/διεθνούς πραγματικότητας.

Ψήφισαν ΟΧΙ θέλοντας παραμονή στο ευρώ, ελπίζοντας ότι μετά θα γίνει καλύτερη συμφωνία, πιστεύοντας ότι η κατάσταση στο τραπεζικό σύστημα θα εξομαλυνθεί άμεσα, εκτονώνοντας θυμό απέναντι στους «έξω», επιλέγοντας τον Α. Τσίπρα απέναντι στον Α. Σαμαρά.

Το ΝΑΙ είχε τον Αλιάγα και το ΟΧΙ τον Γαβρά.

Προσπαθούσα να θυμηθώ τι είχε γίνει με τη θυσία της Ιφιγένειας, αν τελικά τα πλοία των Αχαιών απέπλευσαν για την Τροία. Είναι πολύ μπερδεμένος ο μύθος, διάφορες εκδοχές, με κυριάρχη ανάμεσά τους μια μεταφυσική σωτηρία της κόρης του Αγαμέμνονα που τη λυπήθηκε η Αρτεμη και την μετέφερε στην Ταυρίδα βάζοντας στη θέση της ένα ελάφι. Αλλά και εκεί δεν έζησε ελεύθερη, έγινε ιέρεια της θεάς και την υπηρετούσε.