Πώς συνυπάρχουν Boomers, Gen X, Millennials και Gen Z στο ίδιο γραφείο;

Σήμερα, στους χώρους εργασίας συναντά κανείς κάτι που δεν έχει ξανασυμβεί σε τέτοιο βαθμό: τέσσερις διαφορετικές γενιές, καθεμιά με τις δικές της αξίες, εμπειρίες και προσδοκίες, να συνεργάζονται, να συγκρούονται και να συνδιαμορφώνουν το εργασιακό τοπίο. Από τους Baby Boomers, που έχτισαν την καριέρα τους με αφοσίωση και υπομονή, μέχρι την Gen Z, που μπαίνει τώρα στην εργασία με απαιτήσεις για ευελιξία, σκοπό και ισορροπία ζωής-δουλειάς, η συνύπαρξη αυτή δημιουργεί δυναμικές αλλά και εντάσεις.

Baby Boomers: Οι θεμελιωτές της εργασιακής σταθερότητας

Οι Baby Boomers, γεννημένοι από το 1946 έως τα μέσα της δεκαετίας του ’60, μεγάλωσαν σε μια περίοδο ανοικοδόμησης, οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής αισιοδοξίας. Για αυτούς, η εργασία είναι ταυτότητα. Η έννοια του «καλού εργοδότη» σημαίνει σταθερότητα, προοπτική καριέρας και συνταξιοδότηση από την ίδια εταιρεία.

Στην Ελλάδα, η γενιά αυτή έζησε το μεταπολεμικό δόγμα για το «στύψιμο της πέτρας», αλλά και τη δεκαετία του ’80, όταν η ασφάλεια της μόνιμης θέσης στο Δημόσιο ή σε μεγάλους οργανισμούς ήταν υπέρτατο ζητούμενο. Η κουλτούρα τους δίνει έμφαση στην αφοσίωση και την ιεραρχία. Συχνά θεωρούν ότι οι νεότεροι «δεν έχουν υπομονή». Από την άλλη, κουβαλούν εμπειρία και θεσμική μνήμη, στοιχεία που παραμένουν πολύτιμα.

Gen X: Η γενιά της ανεξαρτησίας

Η Gen X, που γεννήθηκε μεταξύ 1965 και 1980, μεγάλωσε σε περιόδους αβεβαιότητας. Στην Ελλάδα, αυτή η γενιά βίωσε τη μεταιχμιακή δεκαετία του ’80, τον εκσυγχρονισμό της δεκαετίας του ’90 και αργότερα την είσοδο στη νέα χιλιετία, με προσδοκίες αλλά και σκεπτικισμό. Είναι η γενιά που εισήλθε στην αγορά εργασίας λίγο πριν ή μαζί με την πρώτη «έκρηξη» της τεχνολογίας. Προσαρμόστηκαν από τα χειρόγραφα και τα fax στο email και στο ίντερνετ, κάτι που τους προίκισε με ευελιξία. Ωστόσο, κρατούν έντονα την ανάγκη ισορροπίας μεταξύ προσωπικής ζωής και δουλειάς, συχνά αντιδρώντας στο μοντέλο των γονιών τους που «ζούσαν για να δουλεύουν».

Στις επιχειρήσεις θεωρούνται οι «πρακτικοί» της υπόθεσης. Δεν εντυπωσιάζονται εύκολα, είναι ρεαλιστές και έχουν μάθει να τα βγάζουν πέρα μόνοι τους. Αυτό τους κάνει και συχνά δύσπιστους απέναντι στις μεγάλες κουβέντες για «νόημα» και «σκοπό», που φέρνουν οι νεότεροι.

Millennials: Οι φορείς του «νοήματος»

Οι Millennials ή Generation Y, γεννημένοι μεταξύ 1981 και 1996, ήταν οι πρώτοι digital natives. Μεγάλωσαν με το διαδίκτυο, τα social media και τη διαρκή συνδεσιμότητα. Στην Ελλάδα, η ενηλικίωσή τους συνέπεσε με την ευφορία του ευρώ και των Ολυμπιακών Αγώνων, για να βρεθούν στη συνέχεια αντιμέτωποι με την οικονομική κρίση του 2008 και τη δεκαετία οικονομικής κρίσης που ακολούθησε. Αυτές οι αντιφατικές εμπειρίες τούς έκαναν ταυτόχρονα απαιτητικούς και προσαρμοστικούς. Θέλουν δουλειά με προοπτική, αλλά και με αξίες. Αναζητούν εργοδότες που να έχουν κοινωνικό αποτύπωμα, που να δίνουν ευκαιρίες εξέλιξης και συνεχή εκπαίδευση. Δεν αρκούνται στον μισθό, επιδιώκουν καριέρα με διαρκή κινητικότητα και μάθηση.

Στην Ελλάδα, πολλοί Millennials βρέθηκαν να φεύγουν στο εξωτερικό τα χρόνια της κρίσης («brain drain»), ενώ άλλοι επέμειναν στο επιχειρείν σε δύσκολες συνθήκες. Σήμερα είναι η «ραχοκοκαλιά» των περισσότερων εταιρειών, με κρίσιμες θέσεις ευθύνης.

Gen Z: Η γενιά της άμεσης αλήθειας

Η Gen Z, γεννημένη από το 1997 και μετά, είναι μια γενιά ψηφιακή. Για αυτούς, το κινητό είναι προέκταση του εαυτού τους. Ενημερώνονται από το TikTok, δουλεύουν σε παράλληλα project, είναι εξοικειωμένοι με το freelancing και την gig economy. Έχουν μεγαλώσει σε περιβάλλον συνεχών κρίσεων: οικονομική αστάθεια, πανδημία, κλιματική αλλαγή, πόλεμοι. Αυτή η εμπειρία τούς κάνει πιο ανήσυχους αλλά και πιο συνειδητοποιημένους. Ζητούν ευελιξία, όχι μόνο τηλεργασία, αλλά και ποικιλία εργασιακών εμπειριών. Δεν τους αρκεί να «δουλεύουν», θέλουν να ανήκουν σε οργανισμούς που προσφέρουν σκοπό, ισότητα, διαφάνεια. Η ψυχική υγεία και το wellbeing είναι γι’ αυτούς αδιαπραγμάτευτα.

Στην Ελλάδα, η Gen Z μπαίνει στην αγορά με μεγαλύτερη άνεση στην τεχνολογία από κάθε άλλη γενιά, αλλά και με δυσπιστία απέναντι στο παλιό μοντέλο: χαμηλοί μισθοί, ελαστικές σχέσεις, λίγες ευκαιρίες εξέλιξης. Αυτό το χάσμα δημιουργεί προκλήσεις για τις επιχειρήσεις που θέλουν να τους προσελκύσουν.

Η πολυγενεακή συνύπαρξη

Το πιο ενδιαφέρον φαινόμενο σήμερα είναι η πολυγενεακή συνύπαρξη. Σε μία εταιρεία μπορεί να συναντήσει κανείς τον Baby Boomer που πλησιάζει στη σύνταξη, τον Gen X που κρατά την ομάδα εν κινήσει, τον Millennial manager που επιδιώκει να δώσει «νόημα» και τον Gen Z που φέρνει φρεσκάδα και τεχνολογική ευχέρεια.

Αυτή η μείξη δημιουργεί εντάσεις: για παράδειγμα, οι μεγαλύτεροι μπορεί να θεωρούν τους νεότερους «ανυπόμονους» ή «απαιτητικούς», ενώ οι νεότεροι βλέπουν τους μεγαλύτερους ως «παρωχημένους». Το μεγάλο ζητούμενο είναι πώς θα συνδυαστούν η εμπειρία των Baby Boomers, η ανεξαρτησία της Gen X, το νόημα που φέρνουν οι Millennials και η φρεσκάδα των Gen Z. Η τεχνητή νοημοσύνη και οι νέες μορφές απασχόλησης ήδη πιέζουν την αγορά να αλλάξει.