Αφιέρωμα Δικτύου: Από τη γενιά Υ στη γενιά Ζ - Ο Αναστάσιος Τσοχατζίδης γράφει για τις προκλήσεις της νέας γενιάς.
«Γενιά Ζ» ή στα αγγλικά «Generation Z» ή «iGen» αποκαλούν οι ειδικοί τη δημογραφική ομάδα που διαδέχεται τη «Γενιά Υ» (τους αποκαλούμενους «millennials»). Με άλλα λόγια, στη γενιά Ζ ανήκουν όσοι έχουν γεννηθεί από τα μέσα τη δεκαετίας του 1990 έως τις αρχές της δεκαετίας του 2010. Η γενιά αυτή, αν και διαδέχεται χρονικά τους millennials, διαφέρει σε σημαντικό βαθμό απ’ αυτούς. Ειδικότερα, η Γενιά Ζ είναι η πρώτη γενιά που γεννήθηκε μέσα στην τεχνολογία και την ανάπτυξη του διαδικτύου και δεν έχει προϊντερνετική ζωή. Η γενιά αυτή απέκτησε κινητό τηλέφωνο και λογαριασμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήδη από τα παιδικά της χρόνια, ενώ στην εφηβική της ηλικία πραγματοποιούσε ηλεκτρονικές συναλλαγές με το «έξυπνο» τηλέφωνο. Στο παρόν άρθρο, εξετάζονται τα χαρακτηριστικά (τόσο θετικά όσο και αρνητικά) αυτής της γενιάς που τη διαφοροποιούν από τις προηγούμενες γενιές και διατυπώνονται σκέψεις για το προσεχές μέλλον αυτής της γενιάς.
Αρχικά, το πρώτο βασικό και ιδιαίτερο –σε σύγκριση με τις προηγούμενες γενιές- χαρακτηριστικό αυτής της γενιάς είναι –όπως μνημονεύτηκε ανωτέρω- η εξοικείωσή της με την τεχνολογία και η συνακόλουθη εξάρτησή της απ’ αυτήν. Η Γενιά Ζ δεν μπορεί να φανταστεί ούτε μία μέρα από την ζωή της χωρίς κινητό τηλέφωνο και Ιnternet. Έχει μάθει να διαβάζει, να γράφει, να διασκεδάζει και να ερωτεύεται μπροστά σε μία οθόνη. Αυτή η εξοικείωση με την τεχνολογία διευκολύνει τη νέα γενιά στην καθημερινότητά της και στην αναζήτηση εργασίας, όμως συγχρόνως επιφέρει εθισμό στις οθόνες και αδυναμία κοινωνικοποίησης με τον «παραδοσιακό τρόπο». Επιπρόσθετα, μέσα από αυτήν την εξοικείωση επιτείνεται και το χάσμα γενεών, καθώς οι νέοι δυσκολεύονται να καταλάβουν πως οι προηγούμενες γενιές αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στις τεχνολογικές αλλαγές, όταν οι ίδιοι τις βιώνουν ως κάτι φυσιολογικό και αναμενόμενο.
Άρρηκτα συνδεδεμένη με την εξοικείωση με την τεχνολογία είναι και η ικανότητα “multitasking” της νέας γενιάς, δηλαδή η ικανότητά της να εκτελεί με άνεση πολλές εργασίες ταυτόχρονα. Είναι αρκετά συνηθισμένη η εικόνα του σημερινού εφήβου που στέλνει μηνύματα στους φίλους του από το κινητό, ενώ παράλληλα διαβάζει κάτι στο laptop και ακούει μουσική στα ακουστικά του. Αυτή όμως η συνεχής δραστηριότητα “multitasking” της Γενιάς Ζ, συχνά οδηγεί και στο φαινόμενο της διάσπασης συγκέντρωσης και αναβλητικότητας (procrastination). Συγκεκριμένα, οι νέοι χαμένοι μέσα στα αλλεπάλληλα μηνύματα και τις συνεχείς ειδοποιήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αδυνατούν να συγκεντρωθούν στην αποτελεσματική ολοκλήρωση μίας εργασίας (πχ διάβασμα) και τείνουν να αναβάλουν συνεχώς υποχρεώσεις τους.
Αναφορικά με τις σπουδές, η Γενιά Ζ επιδιώκει την ακαδημαϊκή μόρφωση και την κατάρτιση, επειδή έχει δει ότι αυτό προκάλεσε κοινωνική κινητικότητα και καλύτερες συνθήκες ζωής τα προηγούμενα χρόνια, όμως προτιμά συγχρόνως και την απόκτηση προϋπηρεσίας και ιδίως την απόκτηση soft skills μέσα από την εργασία. Αυτό συμβαίνει επειδή οι νέοι έχουν παρατηρήσει ότι στην αγορά εργασίας δημιουργούνται ολοένα και περισσότερες θέσεις στις οποίες τα «αυστηρά τυπικά προσόντα» δεν είναι το ζητούμενο, ενώ αντίθετα η εργασιακή εμπειρία ανταμείβεται περισσότερο από τους εργοδότες. Ειδικότερα, χάρη στη ραγδαία τεχνολογική ανάπτυξη, είναι σύνηθες το φαινόμενο οι νέοι να δουλεύουν online από νεαρή ηλικία, ενώ μπορούν πολύ εύκολα να δημιουργούν ηλεκτρονικά τις δικές τους επιχειρήσεις και να κερδίζουν σημαντικό εισόδημα χάρη στην εξοικείωσή τους με το Διαδίκτυο.
Ως προς τη σχέση της νέας γενιάς με το χρήμα, είναι θετικό ότι η Γενιά Ζ έχει μάθει να διαχειρίζεται το χρήμα από πολύ νωρίς. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι περισσότεροι νέοι της γενιάς αυτής απέκτησαν τραπεζικό λογαριασμό από τα παιδικά τους χρόνια και με αφορμή την οικονομική κρίση και την ανεργία, έμαθαν να αποταμιεύουν με συνέπεια και να προσέχουν τα έξοδά τους.
Όσον αφορά τη σχέση της νέας γενιάς με την πολιτική, παρατηρούνται μεγάλα ποσοστά αποχής των νέων 18-24 ετών από τις εκλογές τόσο σε εθνικό, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό οφείλεται αναμφίβολα στην οικονομική κρίση και στη δυσπιστία της Γενιάς Ζ απέναντι στους πολιτικούς. Ωστόσο, η Γενιά Ζ είναι πολιτικοποιημένη και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι συμμετέχει σε κινήματα και σε οργανώσεις πολιτικού χαρακτήρα, ενώ έχει και περιβαλλοντικές ευαισθησίες και ανησυχίες για το μέλλον της. Επιπρόσθετα, η νέα γενιά τείνει να είναι περισσότερο φιλελεύθερη σε κοινωνικά ζητήματα και επιδιώκει την ισότιμη συμμετοχή όλων των ατόμων στην κοινωνία.
Ένα αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό της νέας γενιάς είναι η προσαρμοστικότητά και η αισιοδοξία της. Αυτή η γενιά έχει δει να συμβαίνουν στον κόσμο ταχύτατες οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές από τα παιδικά της χρόνια (παγκόσμια οικονομική κρίση, ανεργία, ραγδαία τεχνολογική ανάπτυξη, κλιματική αλλαγή, πανδημία) και φαίνεται προς το παρόν ότι είναι σε θέση να ανταπεξέλθει στις αλλαγές και να οραματιστεί ένα καλύτερο μέλλον. Είναι αλήθεια ότι η νέα γενιά διακρίνεται για την αυτοπεποίθησή της και την ικανότητά της να πιστεύει ότι μπορεί να επιφέρει την αλλαγή μέσα από τις καθημερινές πράξεις της (πχ. ανακύκλωση).
Εν κατακλείδι, η νέα γενιά διαφέρει σε σημαντικό από τις προηγούμενες και αυτό οφείλεται σε διάφορους κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες. Είναι δεδομένο ότι η Γενιά Ζ καλείται να ζήσει σε μία αρκετά δύσκολη εποχή –από οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής άποψης-, όμως δεδομένου ότι μέχρι στιγμής διακρίνεται για την προσαρμοστικότητά της, είναι βέβαιο ότι θα τα καταφέρει.
11°
