Ο Λυμπέρης, η Ζωή, ο Κολωνός: Ήταν πάντα έτσι το έγκλημα στην Ελλάδα;

«Πρώτα», λένε για εκείνον, «μάθαινε για ένα έγκλημα και μετά ο αρχηγός της Αστυνομίας». Ο Πάνος Σόμπολος πορεύτηκε για 41 χρόνια στη δημοσιογραφία με αυτήν την ιδιαίτερη φήμη να τον ακολουθεί. Στο δημοσιογραφικό σινάφι και τους διαδρόμους της ΕΣΗΕΑ τον αποκαλούν «πρόεδρο», στις εκπομπές «πρύτανη του αστυνομικού ρεπορτάζ», ενώ στον δρόμο οι πολίτες θα τον πλησιάσουν για να μάθουν τις «τελευταίες πληροφορίες», να του ζητήσουν να επιβεβαιώσει φήμες ή να διαψεύσει φόβους και να καθησυχάσει ανησυχίες.

Ζήτησα να τον συναντήσω όχι για να μάθω κι εγώ τις «τελευταίες πληροφορίες» ούτε για να μου μιλήσει μόνο για το τελευταίο του βιβλίο που τιτλοφορείται «Άμεση δράση, παρακαλώ!», και κυκλοφορεί ήδη από τις εκδόσεις Πατάκη. Αλλά για να δω αν το «τότε» έχει καμία σχέση με το «τώρα». Ή αν εκείνη ήταν μια «εποχή της αθωότητας» που έχει περάσει οριστικά πια.

«Τελικά, κ. Σόμπολε, γίνονταν και παλιά τόσο αποτρόπαια εγκλήματα;», τον ρωτάω. Ό,τι είχε τελειώσει να μου εξιστορεί πώς γεννήθηκε το νέο του βιβλίο, μία συλλογή με «ευτράπελα και διδακτικά» περιστατικά από τα καθημερινά δελτία της Άμεσης Δράσης. «Πάντα γίνονταν εγκλήματα στην Ελλάδα, απλά τώρα ανοίγουν τα στόματα», μου λέει και εξηγεί: «Πάντα γίνονταν ληστείες μετά φόνου, είχαμε και βαριά εγκλήματα: το παιδί να σκοτώνει το γονιό ή ο γονιός το παιδί. Τελευταία βέβαια είχαμε μία φοβερή έξαρση για τα εγκλήματα κατά των γυναικών. Εγώ την αποδίδω στον εγκλεισμό λόγω κορωνοϊού. Τα περιστατικά ανέβηκαν στα ύψη. Σήμερα τα εγκλήματα μάς φαίνονται αγριότερα γιατί καταγγέλλονται βιασμοί, καταγγέλλονται παιδεραστές, καταγγέλλονται υποθέσεις σωματεμπορίας μέσω διαδικτύου».

Πάνος Σόμπολος: Η πρώτη φορά στο νεκροτομείο και η τελευταία εκτέλεση στην Ελλάδα

Η συζήτηση με τον Πάνο Σόμπολο μάς οδηγεί αρκετές δεκαετίες πίσω, όταν ο δημοσιογράφος αντίκρισε για πρώτη φορά πτώμα, «μια εικόνα που συνηθίζει κανείς με τα χρόνια», όπως λέει. «Ήμουν πιτσιρίκος όταν κάλυψα ένα πολύνεκρο τροχαίο δυστύχημα στην Κακιά Σκάλα. Μπήκα στο νεκροτομείο και ένας από τους νεκρούς είχε ανοιχτά τα μάτια. Τότε γύρισα και είπα στον ιατροδικαστή Καζάσκη “δεν τον βλέπετε; Είναι ζωντανός, όπου κι αν πάω με κοιτάει!” Ο άνθρωπος είχε πεθάνει. Ο ιατροδικαστής μού πήρε το χέρι, το έβαλε μαζί με το δικό του στο πρόσωπο του νεκρού και μου είπε: “ορίστε, κλείσ’ του τα μάτια”. Αυτό ήταν, δεν κοιμήθηκα ούτε εκείνο το βράδυ, ούτε το επόμενο…», διηγείται. «Αυτό που δεν μπόρεσα σε όλα τα χρόνια της δημοσιογραφικής μου πορείας να συνηθίσω, και πάντα με ανατρίχιαζε, ήταν τα εγκλήματα με θύματα παιδιά».

Η υπόθεση Λυμπέρη, του τελευταίου άνδρα που εκτελέστηκε μετά την καταδίκη του σε θανατική ποινή στην Ελλάδα, είναι για τον Πάνο Σόμπολο η συγκλονιστικότερη από όσες κάλυψε. «Στη δημοσιογραφία μπήκα στα τέλη του 1968. Τον Γενάρη του 1971 βρέθηκα στο Άνω Χαλάνδρι, στο σπίτι του Λυμπέρη, λίγη ώρα αφότου είχε εισέλθει η αστυνομία. Οι γείτονες είχαν απομακρύνει τα πτώματα των δύο μικρών παιδιών του, σε μία απέλπιδα προσπάθεια να τα σώσουν. Τα είχε κάψει ζωντανά μαζί με την πεθερά του, το πτώμα της οποίας βρισκόταν μπροστά μου. Η γυναίκα του ήδη είχε μεταφερθεί στο νοσοκομείο. Έβλεπες καμένα γύρω σου τα πάντα. Ο Λυμπέρης θεωρούσε υπεύθυνη την πεθερά του για τη διάσταση με τη γυναίκα του. Εκείνη, έζησε για μόνο μία ημέρα και στο νοσοκομείο δεν ήθελε να πει τίποτε το κακό που είχε κάνει ο άνδρας της, να τον καταγγείλει. Γι’ αυτό σου λέω, τώρα πια τα στόματα ανοίγουν».

Πάνος Σόμπολος: «Σήμερα δεν θα μπορούσε να δημοσιευτεί η φωτογραφία με το τεμαχισμένο πτώμα της Ζωής»

Σήμερα, υπάρχει η αίσθηση ότι κάποια εγκλήματα είναι πιο στυγερά από ότι στο παρελθόν. Κάποιοι το αποδίδουν στην κάλυψη από τα ΜΜΕ και τις λεπτομέρειες που βρίσκουν το φως της δημοσιότητας. Ο Πάνος Σόμπολος συμφωνεί εν μέρει, αλλά υποστηρίζει ότι «η εποχή που τα γράφαμε και τα δείχναμε όλα έχει παρέλθει». Η κουβέντα μάς πηγαίνει αναπόδραστα στην υπόθεση Φραντζή. Το 1987 η εφημερίδα «Έθνος» κυκλοφορεί με τη φωτογραφία του τεμαχισμένου, ακέφαλου πτώματος της Ζωής Γαρμανή. Τα μέλη του θύματος του Παναγιώτη Φραντζή είχαν εντοπιστεί νωρίτερα σε κάδους απορριμμάτων στα Πατήσια και ο ιατροδικαστής είχε προσπαθήσει να συνθέσει το πτώμα. Ο Πάνος Σόμπολος, μαζί με τον  φωτορεπόρτερ της εφημερίδας, είχαν μπει στο γραφείο του ιατροδικαστή.  «Αυτή η φωτογραφία δεν θα μπορούσε και δεν θα έπρεπε να δημοσιευτεί σε εφημερίδα σήμερα. Ούτε τότε ρωτήθηκα. Δεν το ήξερα ότι θα κυκλοφορούσε αυτή η φωτογραφία. Δεν μου ζήτησε κανείς από την εφημερίδα να γράψω λεζάντα, όπως γινόταν με όλες τις άλλες φωτογραφίες. Αυτές είναι ανατριχιαστικές εικόνες. Τη δεκαετία του ’70 και του ’80 τα δείχναμε όλα. Από τη δεκαετία του ’90 αρχίσαμε να τα κρύβουμε. Άλλο να δείξεις έναν παιδοβιαστή και άλλο τέτοιες αποτρόπαιες εικόνες. Ο ρόλος μας δεν είναι το κουτσομπολιό, να παρουσιάζεις τις ανατριχιαστικές λεπτομέρειες και να παίζεις θέατρο στην τηλεόραση, αλλά να αποκαλύπτεις και να φέρνεις στο φως στοιχεία για την εξιχνίαση του εγκλήματος. Στην υπόθεση της 12χρονης στον Κολωνό, είναι άλλο να παρουσιάζεις τα στοιχεία και άλλο να φέρνεις στο φως τους διαλόγους», λέει o δημοσιογράφος.

Είναι άραγε αυτές οι εικόνες ικανές να «εμπνεύσουν» κάποιον που θέλει να κάνει ένα έγκλημα; Ο Πάνος Σόμπολος πιστεύει πως «αν κάποιος ρέπει προς το έγκλημα» θα αναζητήσει «οπουδήποτε» τις πληροφορίες που χρειάζεται. «Στην υπόθεση της Ζωής είχα ρωτήσει τον δολοφόνο της, Παναγιώτη Φραντζή, κατά την αναπαράσταση στο σπίτι του εγκλήματος, αν ήξερε πώς να τεμαχίσει ένα πτώμα, αν είχε δουλέψει ποτέ του σε κρεοπωλείο. Μου απάντησε κυνικά: “Πάνο, είναι πολύ εύκολο. Αρκεί να πάρεις ένα μαχαίρι και να στοχεύεις στις κλειδώσεις”».

Πάνος Σόμπολος: Το «τέλειο έγκλημα» που «δεν υπάρχει» και το «έγκλημα του αιώνα»

Μέσα στα χρόνια αρκετά εγκλήματα έχουν παραμείνει ανεξιχνίαστα. Είναι κάτι που αναγνωρίζει και ο Πάνος Σόμπολος. «Ναι, μπορεί να μένουν εγκλήματα ανεξιχνίαστα, αλλά τέλειο έγκλημα δεν υπάρχει. Πλέον η Αστυνομία έχει τα τεχνολογικά μέσα να φτάσει στον δράστη, παλιά είχε μόνο τα δαχτυλικά αποτυπώματα. Αρκεί η Αστυνομία να δουλέψει πάνω σε μία υπόθεση, να τη φτάσει μέχρι τέλος. Τα παλαιότερα χρόνια οι αστυνομικοί έκαναν ημέρες ολόκληρες να φύγουν από το γραφείο τους, μέχρι να εξιχνιάσουν ένα έγκλημα».

Μετά από 41 χρόνια πορείας, ο Πάνος Σόμπολος απέχει από το ρεπορτάζ. Συνταξιούχος πια ασχολείται με τη συγγραφή και με τα εγγονάκια που του χάρισαν τα δύο παιδιά του, ο Γιώργος και η Ανθή. Η εμπειρία του αποτελεί παρακαταθήκη και τα ρεπορτάζ του τεκμήρια για το έγκλημα στην Ελλάδα. Αυτή του την εμπειρία καταθέτει και στις κατά καιρούς συνεντεύξεις του. Μέσα από όλα όσα έχει ζήσει μπορεί να πει με ασφάλεια ότι, αν η Ρούλα Πισπιρίγκου καταδικαστεί αμετάκλητα για τις ανθρωποκτονίες των τριών παιδιών της, της 9χρονης Τζωρτζίνας, της 3,5 ετών Μαλένας και της μόλις 6 μηνών Ίριδας, τότε αυτό θα είναι το «έγκλημα του αιώνα».

Ο Πάνος Σόμπολος ετοιμάζει ήδη το νέο του βιβλίο, που «πάγωσε» λόγω κορωνοϊού. Μέσα από έρευνα, συναντήσεις και ταξίδια στην Κρήτη και τη Μάνη, πρόκειται να φωτίσει την ιστορία της βεντέτας στην Ελλάδα. Τον αφήνω με την αίσθηση πως έμαθα πολλά και από «πρώτο χέρι».