Υπουργείο Πολιτισμού: Το δημοσίευμα της Liberation για το έργο των διαδρομών στην Ακρόπολη - Οι διευκρινίσεις και οι ανακρίβειες.
To Υπουργείο Πολιτισμού δίνει την απάντησή του σε πρόσφατο δημοσίευμα της εφημερίδας Liberation σχετικά με το έργο των διαδρομών στην Ακρόπολη και προχωρά σε διευκρινίσεις σε επιστολή που απέστειλε προς τη διεύθυνση του μέσου.
«Στις 2 Μαΐου 2021 στην έγκριτη εφημερίδα σας δημοσιεύτηκε ρεπορτάζ του κ. Fabien Perrier με τίτλο L'Acropole, beauté bétonnée et défigurée. Η Ακρόπολη είναι ένα από τα κορυφαία μνημεία της παγκόσμιας κληρονομιάς. Έχουμε χρέος να το προσεγγίζουμε με τον προσήκοντα σεβασμό και κυρίως παρουσιάζοντας την αλήθεια προκειμένου κάθε πολίτης, αμερόληπτα, να εξάγει τα συμπεράσματά του. Όταν ο κ. Perrier υποστηρίζει αβίαστα και με περισσή ευκολία την προσωπική του άποψη ότι η Ακρόπολη κινδυνεύει να καταστραφεί για πάντα πρέπει να είναι σε θέση να την τεκμηριώσει», αναφέρει σε επιστολή του το υπουργείο Πολιτισμού και προσθέτει:
«Το ρεπορτάζ ασχολείται με το έργο των νέων διαστρώσεων στην Ακρόπολη. Αποσιωπά ότι πρόκειται για την αντικατάσταση των παλαιών (1977-2004-2012) τσιμεντένιων διαστρώσεων της οδού Παναθηναίων με νέες από αρχιτεκτονικό σκυρόδεμα, καθώς και για τη συντήρηση των υφιστάμενων διαδρομών, που εκκρεμούσε από το 2018. Από μια τόσο έγκυρη εφημερίδα που απευθύνεται στη διεθνή κοινή γνώμη όπως η Liberation, θα περίμενε κανείς να διαβάσει και την άποψη των υπευθύνων μελετητών, οι οποίοι είναι επιστήμονες εγνωσμένου κύρους, διεθνώς, με μακρά και πολύ επιτυχημένη θητεία στο αναστηλωτικό έργο της Ακρόπολης. Το ελληνικό κράτος επί τέσσερις και πλέον δεκαετίες εμπιστεύθηκε σε αυτούς τους επιστήμονες την αναστήλωση μνημείων όπως ο Παρθενώνας, ο Ναός της Απτέρου Νίκης, το Ερέχθειο και όχι μόνο το έργο τους δεν αμφισβητήθηκε από κανέναν, αλλά έχει αποσπάσει και διεθνείς διακρίσεις. Πώς λοιπόν τους αμφισβητούμε για μία διάστρωση όταν τους έχουμε εμπιστευθεί το σύνολο της αναστήλωσης και ανάδειξης των μνημείων της Ακρόπολης;
» Ο συντάκτης δεν μερίμνησε ως όφειλε να ελέγξει την αξιοπιστία των πηγών του επιβεβαιώνοντας τα λεγόμενά τους, γι' αυτό σε πολλές περιπτώσεις οι πληροφορίες που δημοσιεύει ελέγχονται για την ακρίβεια και την εγκυρότητά τους. Ως εκ τούτου και για την πληρέστερη και αντικειμενικότερη ενημέρωση των αναγνωστών σας θεωρούμε ότι οι απόψεις αυτές δικαιούνται να φιλοξενηθούν, όπως στοιχειωδώς επιβάλλει ο κώδικας της δημοσιογραφικής δεοντολογίας.
Τα έργα στην Ακρόπολη
» Είναι σημαντικό να ενημερωθούν οι αναγνώστες σας ότι την επιστημονική ευθύνη για τα έργα συντήρησης και αποκατάστασης, που εκτελούνται τέσσερις και πλέον δεκαετίες στα μνημεία της Ακρόπολης, έχει η Επιτροπή Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως (ΕΣΜΑ). Η ΕΣΜΑ απαρτίζεται από διεθνώς αναγνωρισμένους ειδικούς σε προγράμματα διαχείρισης, συντήρησης και αναστήλωσης μνημείων και συνόλων (Αρχαιολόγους, Αρχιτέκτονες, Πολιτικούς και Χημικούς Μηχανικούς, Συντηρητές) καθώς και από λίαν έμπειρα επιστημονικά στελέχη του Υπουργείου Πολιτισμού με αντίστοιχες ειδικότητες. Η ΕΣΜΑ στο έργο της συνεργάζεται στενά με τους επιστήμονες (των ίδιων ως άνω ειδικοτήτων) της Υπηρεσίας Συντήρησης των Μνημείων της Ακρόπολης (ΥΣΜΑ), του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
» Η ΕΣΜΑ τεκμηριώνει λεπτομερώς και σε βάθος την κατάσταση των μνημείων (βράχος, μεμονωμένα μνημεία, αρχαία υλικά δομής, φαινόμενα φθοράς, λειτουργία του αρχαιολογικού χώρου), προγραμματίζει και εποπτεύει τη μελέτη των αναγκαίων μέτρων, προβαίνει σε επιστημονικές δημοσιεύσεις (ερευνών, προγραμμάτων, αποτελεσμάτων) και υποβάλλει προς κρίση τις προτάσεις (σε πρώτο στάδιο), και τις οριστικές μελέτες (σε δεύτερο στάδιο) στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο του ΥΠΠΟΑ, του οποίου η γνωμοδότηση αποτελεί την βάση της σχετικής Υπουργικής απόφασης.
» Διαδικασία που ακολουθήθηκε και στην περίπτωση των νέων διαδρομών και του ανελκυστήρα πλαγιάς προκειμένου το κορυφαίο μνημείο να είναι -για πρώτη φορά- απολύτως προσβάσιμο σε ολόκληρη την κοινωνία. Ήταν ένα έργο, αναγκαίο, πολύπλοκο και σύνθετο, το οποίο υλοποιήθηκε εν μέσω πανδημίας με την εφαρμογή όλων των διατάξεων του αρχαιολογικού νόμου της χώρας, ακολουθώντας πλήρως το ελληνικό και διεθνές νομικό και θεσμικό πλαίσιο.
» Στις 16 Μαρτίου 2021 τα 12 μέλη της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως (ΕΣΜΑ), σε μια μακροσκελή ανακοίνωσή τους, απάντησαν τεκμηριωμένα αναφορικά με το θέμα των εν λόγω αποκαταστάσεων στον Ιερό Βράχο. Είναι απορίας άξιο πώς η ανακοίνωση των μελών της Επιτροπής δεν ελήφθη υπόψη από τον συντάκτη σας. Πόσο μάλλον όταν ο κ. Perrier είναι γνώστης της ελληνικής πραγματικότητας και η συγκεκριμένη ανακοίνωση δημοσιεύτηκε στα μεγαλύτερα ελληνικά ΜΜΕ, έντυπα και ηλεκτρονικά, την οποία επισυνάπτουμε.
» Αγνόησε, επίσης, την μακροσκελή ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού με τίτλο Τα πραγματικά δεδομένα για τις διαδρομές ΑμεΑ στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης (1/11/2020) την οποία επίσης επισυνάπτουμε. https://www.culture.gov.gr/el/Information/SitePages/view.aspx?nID=3555
1. Pour le construire, du béton armé a été posé sur les roches antiques, recouvert ensuite de ciment (Για την κατασκευή του τοποθετήθηκε οπλισμένο σκυρόδεμα πάνω στους αρχαίους βράχους, και στη συνέχεια υπερκαλύφθηκε με τσιμέντο).
Ανακριβές.
Στην πραγματικότητα χρησιμοποιήθηκε άοπλο σκυρόδεμα. Σε ελάχιστες μόνον κρίσιμες θέσεις τοποθετήθηκε οπλισμός (μικρά τεμάχια γαλβανισμένου πλέγματος Φ6). Σε κάθε περίπτωση εφαρμόζοντας τη θεμελιώδη στα έργα της ΕΣΜΑ Αρχή της αναστρεψιμότητας, η σύμφυση του βράχου και της επίστρωσης εμποδίζεται με διαχωριστική μεμβράνη. Η Αρχή της αναστρεψιμότητας υπήρξε από την πρώτη ημέρα των έργων στην Ακρόπολη το ύψιστο πρόσταγμα και η τήρησή της έως σήμερα είναι αυστηρότατη.
2. Tout a commencé à la fin du mois d'octobre 2020, dans une Grèce qui s'apprête alors à être reconfinée. (Όλα ξεκίνησαν στο τέλος Οκτωβρίου 2020, σε μία Ελλάδα που επρόκειτο να επιβάλει ξανά περιοριστικά μέτρα)
Ανακριβές.
Η επιστημονική συζήτηση και η έγκριση των σχεδίων της επέμβασης έγινε από τον Απρίλιο έως τον Ιούλιο 2020, με την ίδια σχολαστικότητα όπως και για κάθε άλλο έργο, μήνες πριν από την επιβολή των αυστηρών μέτρων προστασίας από την πανδημία.
3. «Ils ont utilisé des machines, lourdes, qui ont endommagé les lieux», se lamente Tanoulas. («Χρησιμοποίησαν βαριά μηχανήματα, που έκαναν ζημιά στον χώρο», παραπονιέται ο Τανούλας).
Ανακριβέστατο.
Στο έργο της διάστρωσης ουδεμία καταστροφή βράχου ή αρχαίων καταλοίπων σημειώθηκε.
4. «L'Acropole contient différentes preuves tangibles de notre passé. Il n'y a pas que les bâtiments qui constituent ce passé. Les pierres sont recouvertes. Une part de la compréhension de notre passé est donc, elle aussi, recouverte. Normalement, quand on restaure un monument, on n'efface pas les preuves. C'est un massacre de recouvrir ce monument, ces pierres…» («Η Ακρόπολη περιέχει διάφορες απτές αποδείξεις του παρελθόντος μας. Δεν είναι μόνο τα κτίρια που αποτελούν αυτό το παρελθόν. Οι πέτρες είναι καλυμμένες. Συνεπώς, καλύπτεται και ένα μέρος της κατανόησης του παρελθόντος μας. Κανονικά, όταν συντηρούμε ένα μνημείο, δεν διαγράφουμε τα στοιχεία. Είναι έγκλημα να καλύπτουμε αυτό το μνημείο, αυτές τις πέτρες ...)
Ανακριβέστατο.
Τα όρια της κύριας οδού (κεντρικής διάβασης), των παρόδιων μνημείων και των περιβόλων εντοπίσθηκαν από δύο ειδικευμένους αρχιτέκτονες της ΥΣΜΑ και τον Πρόεδρο της ΕΣΜΑ Μανόλη Κορρέ με εξαντλητική ακρίβεια.
Η κατάχωση αρχαιολογικών τεκμηρίων, μετά τη μελέτη και δημοσίευσή τους, υπαγορεύεται από την ανάγκη προστασίας και ανάσχεσης της περαιτέρω καταστροφής τους από τη συνέχιση της έκθεσής τους στους φθοροποιούς περιβαλλοντικούς παράγοντες και από το πλήθος των επισκεπτών. Είναι μια δόκιμη μέθοδος, η οποία, επιπροσθέτως, απαιτείται και επιβάλλεται από τα διεθνή κανονιστικά κείμενα αρχαιολογικής μνημειακής προστασίας. Επιπλέον, στην περίπτωση της οδού Παναθηναίων προηγήθηκε φωτογραμμετρική αποτύπωση υψηλής ακρίβειας.
5. D'ailleurs, un accident a déjà eu lieu le 18 avril. Un homme a été projeté hors de son fauteuil roulant. (Ένα ατύχημα συνέβη στις 18 Απριλίου. Ένας άντρας έπεσε από την αναπηρική καρέκλα του).
Τα πραγματικά δεδομένα του ατυχήματος είναι ότι συνέβη στο ξύλινο deck στα Προπύλαια και όχι στις νέες διαδρομές. Είναι απορίας άξιον πώς βρέθηκε εκεί ο συμπολίτης μας με το αναπηρικό καρότσι καθώς δεν ενδείκνυται η κυκλοφορία τροχήλατων αμαξιδίων στο συγκεκριμένο ξύλινο δάπεδο το οποίο έχει αναβαθμούς. Στις 22 Απριλίου η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη κάλεσε την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία ΕΣΑμεΑ σε αυτοψία στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης. Στις 26 Απριλίου δημοσιοποιήθηκε το πόρισμά τους το οποίο μπορεί κανείς να διαβάσει. Παραμένει αδιαμφισβήτητο το γεγονός ότι η Ακρόπολη είναι σήμερα απολύτως προσβάσιμη στο σύνολο της κοινωνίας, της κοινωνίας των τριών τρίτων.
6. «Nous nous demandons comment cette société a été choisie ; il n'y a eu aucun appel d'offres.» («Αναρωτιόμαστε πώς επιλέχθηκε αυτή η εταιρεία, δεν υπήρξε συνοπτικός διαγωνισμός).
Τον Σεπτέμβριο 2019 υπήρξε η συνεννόηση και η συμφωνία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού με το Ίδρυμα Ωνάση να αναλάβει τη δωρεά των έργων αναβάθμισης των παρεχομένων υπηρεσιών στην Ακρόπολη των Αθηνών και στα γύρω μνημεία. Η δωρεά περιελάμβανε:
α) Την κατασκευή ανελκυστήρα πλαγιάς για την αντικατάσταση του παλαιού εργοταξιακού αναβατορίου.
β) Τη δημιουργία διαδρομών ΑμεΑ (α΄ και β ΄φάση) επί του Βράχου, προκειμένου να καταστεί προσβάσιμος στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Ήδη ολοκληρώθηκε η α΄ φάση, και δρομολογείται από το ΥΠΠΟΑ η β΄ φάση.
γ) Την αντικατάσταση του παλαιού φωτισμού των μνημείων της Ακροπόλεως, των Τειχών του Βράχου, του Φιλοπάππου και του Ηφαιστείου στην Αρχαία Αγορά.
δ) Την προμήθεια οχημάτων GolfCarts για την διευκόλυνση της πρόσβασης των ΑμεΑ από τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου έως τον ανελκυστήρα.
Όλα τα έργα εκτελέστηκαν σε στενή συνεργασία των υπηρεσιών και των εξωτερικών συνεργατών του Ιδρύματος Ωνάση με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και την Επιστημονική Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 3028/2002 «Περί προστασίας των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς».
7. En décembre dernier, le site a subi de graves inondations qui découleraient du ruissellement des eaux sur ce revêtement imperméable. (Τον περασμένο Δεκέμβριο, σοβαρές πλημμύρες προκλήθηκαν στο χώρο λόγω μη απορροής νερού σε αυτήν την αδιάβροχη επίστρωση).
Ανακριβές.
Το ζήτημα της διευθέτησης και απορροής των ομβρίων υδάτων από την Ακρόπολη απασχολεί τις υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ συστηματικά τα τελευταία 10 έτη. Συνέβαιναν πάντοτε, ασχέτως της ύπαρξης της νυν ή της παλαιότερης επίστρωσης στη ράχη του βράχου. (Το 2018 βρoχοπτώσεις προκάλεσαν φθορές των τειχών, ιδιαίτερα στην βόρεια κλιτύ και ο βόρειος περίπατος της Ακρόπολης έμεινε κλειστός για μεγάλο διάστημα). Η πάγια κατά καιρούς θέση των ειδικών για την αντιμετώπιση του προβλήματος συνοψίζεται στην αποκατάσταση των εδαφών στην Ακρόπολη για την επίτευξη ομαλών επιφανειών με σταθερή κλίση από το μέσον προς τα τείχη, ώστε τα όμβρια να μη λιμνάζουν, αλλά να οδηγούνται στις υδρορρόες του τείχους. Αυτός είναι ένας από τους σοβαρούς λόγους για τους οποίους πρέπει να αποκατασταθούν οι αρχαίες στάθμες.
Για πρώτη φορά κατασκευάστηκε υδραυλικό έργο επί της Ακροπόλεως, στο πλαίσιο των εργασιών για την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών στην Ακρόπολη, σύμφωνα με μελέτες που ξεκίνησαν τον Οκτώβριο 2019. Κατασκευάστηκαν, φρεάτιο απορροής στην ανατολική πλευρά του Παρθενώνα, μεταξύ του μνημείου και του παλαιού μουσείου και αυλάκι αποστράγγισης και απορροής στην νοτιοανατολική πλευρά.
Η Β' Φάση της υδραυλικής προμελέτης, η οποία εγκρίθηκε ομοφώνως από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, και εκτελείται, αντιμετωπίζει συνολικά για πρώτη φορά και με τις λιγότερες δυνατές παρεμβάσεις, το χρόνιο πρόβλημα των πλημμυρών στην Ακρόπολη, αλλά και στην Αρχαία Αγορά των Αθηνών.
8. «Le résultat me satisfait pleinement», a-t-il affirmé lors d'une conférence de presse début avril (Είμαι απόλυτα ικανοποιημένος με το αποτέλεσμα ", δήλωσε σε συνέντευξη τύπου στις αρχές Απριλίου).
Ανακριβέστατο.
Ο Μανόλης Κορρές, μίλησε για τα αρχαία μονοπάτια της Ακρόπολης σε διάλεξη που μεταδόθηκε μέσω της πλατφόρμας Webex στους φοιτητές του Εργαστηρίου Ιστορίας και Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου και όχι σε συνέντευξη Τύπου.
9. Dans le fond, tout le monde soupçonne que ce projet un peu mégalomane n'ait qu'une finalité : accélérer la cadence des visites, donc le nombre d'entrées sur le site… (Εν τέλει, όλοι υποπτεύονται ότι αυτό το κάπως μεγαλομανιακό έργο έχει μόνο έναν σκοπό: την επιτάχυνση του ρυθμού επισκέψεων και, συνεπώς, τον συνολικό αριθμό των επισκεπτών στον αρχαιολογικό χώρο ...)
Η διέλευση των επισκεπτών διαμέσου 5 θυρών, έναντι της διέλευσης διαμέσου μίας (της κεντρικής των Προπυλαίων), όπως σήμερα, διευκολύνοντας τους επισκέπτες και μειώνει το συνωστισμό τους. Προστατεύει και το κοινό αλλά πολύ περισσότερο το μνημείο. Σε κάθε περίπτωση η πρόταση της ΕΣΜΑ δεν υπαγορεύεται από επιθυμία αύξησης του αριθμού των επισκεπτών, αλλά μόνον από την πρόθεση βελτίωσης της εμπειρίας της επίσκεψής τους. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν τα μέλη της στην ανακοίνωσή τους: "Τονίζουμε ότι ακόμη και για πενήντα φορές λιγότερους επισκέπτες θα άξιζε αυτοί να βλέπουν ό,τι είχε πράγματι υπάρξει και όχι την αυθαίρετη και παραπλανητική επινόηση του 1957".
10. En effet, l'organisme de l'ONU, en charge du patrimoine, aurait dû être prévenu avant que ne soient réalisés les travaux. (Όντως, ο φορέας του ΟΗΕ που είναι υπεύθυνος για την παγκόσμια κληρονομιά θα έπρεπε να είχε ειδοποιηθεί πριν από την εκτέλεση των έργων)
Όπως αναφέρουμε παραπάνω οι συγκεκριμένες επεμβάσεις αφορούν στην αντικατάσταση των παλαιών (1977-2004-2012) τσιμεντένιων διαστρώσεων της οδού Παναθηναίων με νέα, καθώς και στη συντήρηση υφιστάμενων διαδρομών. Πρόκειται για μικρές αποκαταστάσεις, απολύτως αναστρέψιμες. Η Ελλάδα, έχει καθιερώσει διεθνώς στα αναστηλωτικά έργα την αρχή της αναστρεψιμότητας. Η αρχή αυτή, επαναλαμβάνουμε, υπήρξε από την πρώτη ημέρα των έργων στην Ακρόπολη το ύψιστο πρόσταγμα και η τήρησή της έως σήμερα είναι αυστηρή. Για τέτοιου είδους επεμβάσεις δεν υπάρχει υποχρέωση ενημέρωσης της UNESCO.
Σε κάθε περίπτωση, σας ενημερώνουμε ότι, το φθινόπωρο έχει ήδη προγραμματισθεί Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο, στο οποίο προσκλήθηκαν εμπειρογνώμονες από την UNESCO και έχουν ήδη αποδεχθεί την πρόσκληση.
Είμαστε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση».
