Το βίντεο του Χουάν Κάρλος που εξόργισε το παλάτι πριν από την κυκλοφορία των απομνημονευμάτων του
Η ισπανική μοναρχία βρίσκεται ξανά σε αναστάτωση μετά την αιφνιδιαστική εμφάνιση του πρώην βασιλιά Χουάν Κάρλοςσε βίντεο που κυκλοφόρησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λίγες ημέρες πριν από την έκδοση των απομνημονευμάτων του στην Ισπανία. Ο 87χρονος, που ζει αυτοεξόριστος στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα λόγω οικονομικών και προσωπικών σκανδάλων, απευθύνθηκε στους πολίτες για πρώτη φορά από την παραίτησή του το 2014, επιλέγοντας ένα απολύτως συμβολικό σκηνικό: καθισμένος μπροστά σε μια μεγάλη, κυματιστή ισπανική σημαία, με ύφος που θύμιζε επίσημο βασιλικό διάγγελμα.
Η κυκλοφορία του βίντεο μέσω WhatsApp, πριν ανέβει στο YouTube, προκάλεσε αρχικά σύγχυση και υποψίες περί πλαστότητας, ωστόσο συνεργάτες του επιβεβαίωσαν ότι το υλικό είναι αυθεντικό. Στην ενός λεπτού παρέμβασή του, ο Χουάν Κάρλος ζητά από τους νέους «να στηρίξουν τον γιο του, βασιλιά Φελίπε ΣΤ΄», ενώ υπερασπίζεται τον δικό του ρόλο κατά τη μετάβαση της Ισπανίας στη δημοκρατία μετά τον Φρανθίσκο Φράνκο.
Juan Carlos I desafía a Zarzuela de nuevo: distribuye un vídeo sobre la Transición tras verse excluido de los actos y antes de publicar sus memorias en Españahttps://t.co/1DHlUvnpW1pic.twitter.com/ST8uCTUJ4q
Το παλάτι, που συνήθως αποφεύγει οποιοδήποτε σχόλιο για τις ενέργειες του Χουάν Κάρλος, επέλεξε αυτή τη φορά να σπάσει τη σιωπή του. Πηγές της βασιλικής αυλής χαρακτήρισαν το βίντεο «ακατάλληλο και περιττό», δηλώνοντας ότι «δεν γνώριζαν τίποτα για αυτό» και ότι «δεν κατανοούν τον σκοπό που εξυπηρετεί», δείχνοντας τη δυσαρέσκεια για την αιφνιδιαστική πρωτοβουλία του πρώην βασιλιά, η οποία σκιάζει την προσπάθεια του Φελίπε να διαχωρίσει τη σημερινή μοναρχία από το ταραχώδες παρελθόν του πατέρα του.
Στο μήνυμά του ο Χουάν Κάρλος απευθύνεται «στους νέους που δεν γνωρίζουν την ιστορία της Ισπανίας», σημειώνοντας πως «οι γονείς και οι παππούδες τους κατάφεραν, ενωμένοι, να πραγματοποιήσουν μια υποδειγματική μετάβαση». Επιμένει ότι έγραψε τα απομνημονεύματά του ώστε οι μεγαλύτερες γενιές «να θυμηθούν ιστορικές στιγμές» και οι νεότεροι «να μάθουν την πρόσφατη ιστορία χωρίς ιδιοτελείς παραμορφώσεις», παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως άνθρωπο «που έζησε τη μετάβαση από πρώτο χέρι».
Το βιβλίο, με τίτλο «Reconciliation», είχε κυκλοφορήσει πρώτα στη Γαλλία τον προηγούμενο μήνα, μετά από συμφωνία να καθυστερήσει η ισπανική έκδοση έως ότου ολοκληρωθούν οι εκδηλώσεις για τα 50 χρόνια από τον θάνατο του Φράνκο και την αποκατάσταση της μοναρχίας. Ο Χουάν Κάρλος επαινεί τον ρόλο της μοναρχίας στη δημοκρατική μετάβαση, υποστηρίζοντας ότι «από τη θεσμική της θέση κατάφερε να συνδέσει την Ισπανία με τον υπόλοιπο κόσμο» και πρόσθεσε ότι «εκτιμά την κληρονομιά που αφήνει πίσω του».
Το μήνυμα κλείνει με σαφή έκκληση υπέρ του Φελίπε: «Σας ζητώ να στηρίξετε τον γιο μου στο δύσκολο έργο της ενότητας των Ισπανών, ώστε η Ισπανία να συνεχίσει να έχει σημαντικό ρόλο στον κόσμο». Το timing, ωστόσο, θεωρήθηκε ατυχές. Το βίντεο εμφανίστηκε λίγες ημέρες μετά την ιδιωτική συγκέντρωση της βασιλικής οικογένειας για τα 50 χρόνια από την επαναφορά της μοναρχίας, την πρώτη οικογενειακή συνεύρεση μετά το 2023. Ο Χουάν Κάρλος δεν είχε παραστεί στις επίσημες κοινοβουλευτικές εκδηλώσεις.
Σύμφωνα με το περιβάλλον του πρώην βασιλιά, το μήνυμα ηχογραφήθηκε στις 30 Οκτωβρίου στη Βιτόρια, στη Χώρα των Βάσκων, κατά τη διάρκεια μιας σύντομης ιατρικής επίσκεψης, πριν από ταξίδι σε Πορτογαλία και Γαλικία. Δεν αποκλείεται να ακολουθήσουν και άλλα βίντεο, εντείνοντας τη νευρικότητα στο παλάτι, το οποίο προσπαθεί να θωρακίσει τη δημόσια εικόνα του Φελίπε ΣΤ΄, σε μια περίοδο που η μοναρχία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει εύθραυστο κοινωνικό έρεισμα.
Η δημοσιοποίηση του βίντεο συμπίπτει με το νέο ενδιαφέρον για τον ρόλο και τη συμπεριφορά του Χουάν Κάρλος κατά τις δεκαετίες μετά τον Φράνκο. Στο βιβλίο γίνεται αναφορά ακόμη και σε θετικά σχόλιά του για τον δικτάτορα, περιλαμβάνοντας την άποψή του ότι ο Φράνκο είχε «πολιτική οξυδέρκεια» και ευθύνεται για τη μακροημέρευση του καθεστώτος του. Οι αναφορές αυτές έχουν ήδη πυροδοτήσει συζητήσεις στη χώρα, σε μια συγκυρία όπου η μοναρχία προσπαθεί να ξαναχτίσει την αξιοπιστία της, ενώ ο ισχυρός συμβολισμός του πρώην βασιλιά επιστρέφει απρόβλεπτα στο προσκήνιο.
15°
