Πώς η ομάδα του Ντόναλντ έγινε ρωσικό λόμπι

Η τάξη πραγμάτων που επικράτησε σταδιακά από το 1991, με τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ, την ένταξη της Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και τη σύντομη μονοπολική στιγμή των ΗΠΑ, φτάνει στο τέλος της. Στη διάδοχο κατάσταση οι ΗΠΑ απομακρύνονται από την υπόλοιπη Δύση (Ευρώπη, Καναδά, Αυστραλία) και προσεγγίζουν τη Ρωσία, ενώ ενισχύονται νέα κέντρα ισχύος που προτείνουν εναλλακτικά μοντέλα εκσυγχρονισμού.

Αν και αυτή η τάση είχε φανεί ήδη από την προηγούμενη προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ, και βεβαίως από τα επίμονα ευρήματα (Έκθεση Mueller, Επιτροπή Πληροφοριών της Γερουσίας) περί της ρωσικής παρέμβασης στις αμερικανικές εκλογές (η άμεση παρέμβαση δεν πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη, αλλά η έμμεση, μέσω της προπαγάνδας, του information warfare, έχει νόημα), στην τρέχουσα προεδρία έχει γίνει πιο συγκροτημένη: στηρίζεται στο κοινό ήθος για τη διοίκηση, στο bromance μεταξύ Τραμπ και Πούτιν, στη συνεννόηση «μεταξύ ισχυρών»· μια συνθήκη που κολακεύει αμφότερες τις ηγεσίες και τις ομάδες τους. Είναι σαφές ότι ο Μάρκο Ρούμπιο, ως ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, και ο Στιβ Γουίτκοφ ως άτυπος απεσταλμένος του Ντόναλντ για τις παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις (τώρα με τη Ρωσία, προηγουμένως με το Ισραήλ) βρίσκουν σέξι την πολεμική ισχύ· περιφρονούν τους αδύναμους και τους ηττημένους. Might is right. Για το γεωπολιτικό πεδίο στο οποίο καλούνται να λάβουν αποφάσεις και να κάνουν χειρισμούς, οι δύο άνδρες έχουν βαθιά άγνοια· η άγνοια του Γουίτκοφ είναι βαθύτερη από εκείνη του Ρούμπιο. Στην πραγματικότητα κάνουν τα χατίρια του Γιούρι Ουσάκοφ, ο οποίος προωθεί τη λίστα των απαιτήσεων του Πούτιν, παίρνοντας από τον Γουίτκοφ μαθήματα συμπεριφοράς έναντι του Ντόναλντ: καλοπιάσματα, αστειάκια, ευχές για το Νόμπελ της ειρήνης και στη συνέχεια καταιγισμός μαξιμαλιστικών ρωσικών προτάσεων· η ομάδα του Ντόναλντ είναι, στην καλύτερη περίπτωση, ρωσικό λόμπι.        

Η μετατόπιση των ΗΠΑ προς τη Ρωσία και η αποδυνάμωση της Δύσης

Πώς φτάσαμε εδώ: σιγά σιγά και μετά απότομα. Πολλά πράγματα έχουν αλλάξει από τις αρχές της δεκαετίας του 1990: το μερίδιο της G7 στο παγκόσμιο ΑΕΠ μειώθηκε από 50% το 1990 σε 44% το 2022 (η μείωση φαίνεται «μικρή», αλλά δεν είναι) και μέσα σε 35 χρόνια η Κίνα και η Ρωσία κατάφεραν να αξιοποιήσουν τα πλεονεκτήματα του συστήματος των διεθνών σχέσεων που δημιούργησαν οι ΗΠΑ —το ελεύθερο εμπόριο, την παγκοσμιοποίηση— για να αναπτύξουν το δικό τους δυναμικό ισχύος, αποφεύγοντας τον εσωτερικό εκδημοκρατισμό. Κι αυτό, παρότι κατά την πρώτη δεκαετία μετά την πτώση του κομμουνισμού, η Ρωσία έδινε υπόσχεση φιλελευθεροποίησης. Στη Ρωσία και στην Κίνα η διαθεσιμότητα πόρων επέτρεψε αυταρχικές μορφές διακυβέρνησης και αμφισβήτηση του διεθνούς status quo, το οποίο οι ΗΠΑ και γενικότερα οι δυτικές χώρες νόμιζαν ότι θα διαρκούσε για πάντα. Πλην όμως, όχι: οι προκλήσεις που εγείρουν αυτές οι δύο οικονομικές και πυρηνικές δυνάμεις διαβρώνουν την επιρροή της Δύσης, ενώ, κατά τη γνώμη των ηγεσιών και των λαών τους, εγκαθιδρύουν έναν δικαιότερο πολυπολικό κόσμο. Πλην όμως, και πάλι όχι: το πρόβλημα, τουλάχιστον όπως το βλέπουμε με δυτικά μάτια, είναι ότι η οικονομική ανάπτυξη αυτών των χωρών δεν συμβαδίζει με πολιτικό και πολιτιστικό εκσυγχρονισμό, o οποίος θα σήμαινε, μεταξύ άλλων, σεβασμό συνόρων και ειρηνική συνύπαρξη. Οπωσδήποτε, μπορεί να αντιτείνει κανείς το ότι οι ΗΠΑ δεν σέβονταν ποτέ τα σύνορα — όμως, στην αμερικανική περίπτωση (Βιετνάμ, Γουατεμάλα, Ιράν, Αφγανιστάν, Ιράκ κ.λπ.) δεν επρόκειτο για διακύβευμα προσάρτησης, αλλά για πολιτική αναχαίτισης του κομμουνισμού ή για αλλαγές καθεστώτος.

Από το ελπιδοφόρο 1990 μέχρι το πικρό σήμερα, η σχέση της Δύσης με τη Ρωσία ήταν ρευστή: η δυτική πολιτική εμφάνιζε διακυμάνσεις, με τις δυτικές ηγεσίες να μην κατανοούν τον ρωσικό εθνικισμό, τη Μεγάλη Ρωσική Ιδέα, την ιστορική συνέχεια του κομμουνισμού με τη σημερινή ανοκρατία. Αν και οι ΗΠΑ ήταν και παραμένουν εξαιρετικά καχύποπτες και επενδύουν τεράστια ποσά για την ασφάλειά τους —επιτήρηση, πληροφορίες, κατασκοπεία— αποδεικνύονται συχνά αμήχανες μπροστά στις προθέσεις των ανταγωνιστών και των εχθρών τους. Τι ακριβώς επιδιώκει η Ρωσία; Θα αρκεστεί η Κίνα στην εμπορική και οικονομική πρωτοκαθεδρία ή έχει κρυφή ατζέντα; Ποια στάση θα κρατήσουν οι επονομαζόμενες αναδυόμενες χώρες; Σε ποια πλευρά θα προσχωρήσουν η Ινδία και η Βραζιλία; Μπορεί ο διάχυτος αντιαμερικανισμός στον κόσμο να καταλήξει σε διάχυτο φιλορωσισμό; Ποιος είναι ο ρόλος των διεθνών οργανισμών σήμερα και πώς μπορεί να διασωθεί από την απαξίωση εκ μέρους της διοίκησης του Ντόναλντ Τραμπ;

Στη διάδοχο κατάσταση οι ΗΠΑ απομακρύνονται από την υπόλοιπη Δύση (Ευρώπη, Καναδά, Αυστραλία)

Αυτό που παρατηρούμε ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης και οραμάτων είναι η ανατροπή μιας διεθνούς τάξης που βασιζόταν σε κανόνες. Και παρότι στο πλαίσιο της προηγούμενης διεθνούς τάξης οι ΗΠΑ κατείχαν προνομιακή θέση, η προεδρία του Ντόναλντ διατείνεται και προπαγανδίζει ότι οι ΗΠΑ επωμίσθηκαν υπερβολικές υποχρεώσεις και έγιναν θύμα των συμμάχων τους. Το αποτέλεσμα αυτής της αμερικανικής γενναιοδωρίας είναι, σύμφωνα πάντοτε με τις εκτιμήσεις της σημερινής αμερικανικής ηγεσίας, οι έμμεσες απώλειες στο εμπορικό ισοζύγιο, οι υπέρογκες αμυντικές δαπάνες, τα δημοσιονομικά ελλείμματα και το ανεξέλεγκτο εθνικό χρέος. Αν ενοχοποιήσει κανείς την «παγκόσμια τάξη» για τις αμερικανικές σπατάλες, αν δηλαδή εξετάσει τη διεθνή γεωπολιτική από την οπτική γωνία του Ντόναλντ και της ομάδας του, συμπεραίνει ότι πράγματι οι κανόνες πρέπει να αλλάξουν. Όμως η ομάδα του Ντόναλντ σφάλλει όταν απορρίπτει την πολλαπλασιαστική δύναμη και το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που απορρέουν από τις συνεργασίες κι από την ενότητα των δυτικών χωρών· όταν δηλαδή, αντί να βλέπει την ομπρέλα ασφαλείας των ΗΠΑ ως ενισχυτικό παράγοντα σε έναν κόσμο που απειλεί τη Δύση με ποικίλους τρόπους, τη βλέπει σαν βάρος — όπως θα την έβλεπε ένας επιχειρηματίας που μετράει τα φλουριά του.

Έτσι, η διοίκηση του Ντόναλντ προσπαθεί να εφαρμόσει οικονομικό προστατευτισμό ανεξαρτήτως του ποιος είναι ο εμπορικός εταίρος: διαχειρίζεται την Κίνα με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται την Ευρώπη και τον Καναδά. Η πολιτική στάση της κάθε χώρας έναντι των ΗΠΑ είναι πλέον αδιάφορη· το πολίτευμα και η φύση των ηγεσιών δεν φαίνεται να έχει καμιά σημασία· ούτε λαμβάνεται υπόψη το αναμφισβήτητο γεγονός ότι τις ΗΠΑ υπονομεύουν πολλά αυταρχικά καθεστώτα και σκοταδιστικές δυνάμεις. Η αμερικανική προεδρία αναγνωρίζει πρωτίστως εσωτερικούς εχθρούς —τις ελίτ των πανεπιστημίων, τον «Βάλτο της Ουάσινγκτον», τους woke, την underclass που ζει με επιδόματα (Welfare queens κ.λπ.)— και, μολονότι στο παρελθόν οι ΗΠΑ ενεπλάκησαν σε παρατεταμένες συγκρούσεις στην Ανατολή που κόστισαν τρισεκατομμύρια δολάρια, με αμφίβολα αποτελέσματα όσον αφορά την περιφερειακή σταθερότητα, εδώ δεν πρόκειται για απόσυρση και απομονωτισμό. Πρόκειται για άλλου τύπου εμπλοκή στην Ασία και στην Ευρασία.

Ο Ντόναλντ πιστεύει ότι, με το να παρεμβαίνει όπως παρεμβαίνει, «πράττει το σωστό»

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά αυτής της εμπλοκής: ο πρόεδρος προσπαθεί «μόνος του» να ρυθμίσει τις γεωπολιτικές σχέσεις και τα σύνορα· ανακατεύεται στις υποθέσεις άλλων κρατών περισσότερο από ποτέ, με προσωπικό τρόπο, χωρίς τη συμμετοχή διεθνών θεσμών. Ο Ντόναλντ πιστεύει ότι, με το να παρεμβαίνει όπως παρεμβαίνει, «πράττει το σωστό»: βρισκόμαστε μπροστά σε μια μορφή “personalistic” ηγεσίας που έχει αλώσει ολόκληρο το κυβερνών κόμμα στις ΗΠΑ, κινητοποιώντας ταυτοχρόνως μια διαδικασία αποδημοκρατικοποίησης στο εσωτερικό (democratic backsliding κατά κάποιον τρόπο). Η στάση «εγώ πράττω το σωστό» είναι μια εκλαϊκευμένη εκδοχή της αντίληψης ότι «οι ισχυροί κάνουν αυτό που θεωρούν απαραίτητο και οι αδύναμοι πρέπει να το εφαρμόζουν»: όμως, αν και αυτό ίσχυε ανέκαθεν, εφόσον σήμερα οι ΗΠΑ δεν έχουν συγκεκριμένους ιδεολογικούς εχθρούς, όπως είχαν στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου —έχουν frenemies, όπως πάντοτε, και οικονομικούς αντιζήλους, όπως πάντοτε—, δεν υφίσταται πλέον το ιδεολογικό σχήμα του «ελευθέρου κόσμου»· ως εκ τούτου, οι συμμαχίες γίνονται όλο και πιο αλλοπρόσαλλες.

Στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου η μονομερής επιστροφή της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία θα συνεπαγόταν σφοδρές αντιδράσεις και απειλές εκ μέρους των ΗΠΑ· ίσως μάλιστα να μη συνέβαινε υπό τον φόβο της ανισορροπίας των δυνάμεων. Εξάλλου, οι διεθνείς οργανισμοί θα έκριναν τι θα μπορούσε να γίνει στις ρωσόφωνες και εν πολλοίς ρωσόφιλες περιοχές της ουκρανικής επικράτειας. Όμως, όταν ο ίδιος ο πρόεδρος κάνει νύξη για αγορά της Γροιλανδίας κι όταν ακούγονται γελοίοι υπαινιγμοί για τον Καναδά και για τη Διώρυγα του Παναμά, ως μέρος του μεγαλεπήβολου σχεδίου MAGA, οι επιθετικές ενέργειες της Ρωσίας νομιμοποιούνται.

Την κοσμοθεωρία του Ντόναλντ Τραμπ έχει υιοθετήσει πλήρως το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, το οποίο ελέγχει σήμερα αμφότερα τα νομοθετικά σώματα. Και παρότι η πολιτική του συγκρίνεται ενίοτε με εκείνη του Ρόναλντ Ρέιγκαν, διαφέρει αρκετά: ο Ρέιγκαν επένδυε σε συμμαχίες και ενδιαφερόταν, με τον τρόπο του, για το ελεύθερο εμπόριo και την εξαγωγή της δημοκρατίας. Για τον Ντόναλντ, τον οποίον πολλοί Αμερικανοί ψήφισαν ως απομονωτιστή, με σκοπό οι ΗΠΑ να φροντίσουν τα του οίκου τους, το εθνικό συμφέρον αποκτά αποκλειστικά υλικό περιεχόμενο: υποτίθεται ότι η εξωτερική πολιτική θα ωφελήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες με την ανάπτυξη νέων αγορών μέσω πωλήσεων όπλων και ενέργειας, καθώς και μέσω της σύμπραξης των ισχυρών. Αν και ο Ντόναλντ είχε υποσχεθεί απομονωτισμό, μας προέκυψε ως “America First transactionalist”, που προσπαθεί να εφαρμόσει στη διεθνή σκηνή αυτά που έλεγε το 2005, όταν το μικρόφωνο ήταν ανοιχτό χωρίς να το γνωρίζει: “Grab ’em by the pussy. You can do anything.When you’re a star, they let you do it. You can do anything…Grab ’em by the pussy.”

Το σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ για την Ουκρανία και οι γεωπολιτικές του συνέπειες

Σε ό,τι αφορά την Ουκρανία, υπάρχουν πολλά επιχειρήματα εναντίον της φιλορωσικής πολιτικής που ακολουθεί η Ουάσιγκτον, με σημαντικότερο το ενδεχόμενο του ντόμινο στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Αλλά η αμερικανική προεδρία πιστεύει ότι οι βλέψεις της Ρωσίας έναντι των γειτονικών της χωρών είναι πρόβλημα της Ευρώπης· κι αν η Ρωσία επιτεθεί σε κάποια από αυτές, τότε οι ΗΠΑ μπορούν άνετα να εφαρμόσουν απομονωτική πολιτική για τον εαυτό τους. Εξάλλου, ο Ντόναλντ φρονεί ότι αν το 2022 ήταν πρόεδρος εκείνος και όχι ο Τζο Μπάιντεν, η ρωσική εισβολή θα είχε αποτραπεί. Όμως, το επιχείρημα είναι σαθρό· ο Βλαντιμίρ Πούτιν τον έχει πείσει ότι τα ρωσόφωνα εδάφη της ανατολικής Ουκρανίας ανήκουν δικαιωματικά στη Ρωσία — γιατί, λοιπόν, να αποτραπεί μια εισβολή εδαφικής επανόρθωσης; Έτσι κι αλλιώς, η αμερικανική προεδρία δεν έχει τίποτα να φοβηθεί, εκτός από την αμαύρωση της εικόνας των ΗΠΑ στον κόσμο, για την οποία ο Ντόναλντ δεν δίνει δεκάρα· κατά τα άλλα, όπως επαναλαμβάνει συχνά, τις ΗΠΑ προστατεύουν «δυο ωραίοι ωκεανοί». Υπενθυμίζω, ωστόσο, ότι το 2001 οι δύο ωραίοι ωκεανοί δεν τις προστάτευσαν κι ότι ζούμε σ’ έναν κόσμο υβριδικών επιθέσεων, μέρος των οποίων διεξάγουν μη κρατικοί παίκτες, πέραν των ωραίων ωκεανών.

O Tραμ πρότεινε στα νατοϊκά κράτη να αναθεωρήσουν τους όρους της διατλαντικής συμφωνίας, απειλώντας ότι οι ΗΠΑ θα αποχωρήσουν από το ΝΑΤΟ

Όσο για το ΝΑΤΟ, στο οποίο οι ΗΠΑ παραπονιούνται ότι συνεισφέρουν δυσανάλογα, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι αμερικανικές πρωτοβουλίες έχουν προκαλέσει τεράστιες δαπάνες για τη Συμμαχία: το 1989 η επέμβαση στο Αφγανιστάν μετά τη ρωσική εισβολή του 1980 ήταν χονδροειδές σφάλμα· η δεύτερη του 2001 ήταν στρατηγικά και τακτικά πρόχειρη· ο πόλεμος στο Ιράκ, με πρόσχημα τα δήθεν όπλα μαζικής καταστροφής του Σαντάμ, ήταν έγκλημα που στοίχισε πολύ — δικαίως οι Αμερικανοί δαπανούσαν επί δεκαετίες πολύ περισσότερα από τους υπόλοιπους συμμάχους· εφόσον αυτοί πιλάτευαν τον υπόλοιπο κόσμο και παρέσυραν τους νατοϊκούς τους εταίρους σε δαπανηρές περιπέτειες. Αλλά, βεβαίως, ο Ντόναλντ δεν έχει καμιά γνώση ή κατανόηση του παρελθόντος: ως αποτέλεσμα, πρότεινε στα νατοϊκά κράτη να αναθεωρήσουν τους όρους της διατλαντικής συμφωνίας, απειλώντας ότι οι ΗΠΑ θα αποχωρήσουν από το ΝΑΤΟ. Σε αυτές τις αμερικανικές προτάσεις περιλαμβάνεται η αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ του κάθε μέλους, μέχρι το 2035 (3,5% για τις πραγματικές πολεμικές δαπάνες και 1,5% για τον ευρύτερο κύκλο δαπανών που σχετίζονται με την άμυνα), πράγμα που σημαίνει το τέλος μιας μακράς καλής εποχής για την Ευρώπη. (Και πάλι η αύξηση φαίνεται μικρή, αλλά δεν είναι σε πραγματικούς αριθμούς.) Σε ό,τι αφορά τη στήριξη της Ουκρανίας, υπάρχει σοβαρό πρόβλημα: προς το παρόν, τα ευρωπαϊκά κράτη δεν διαθέτουν επαρκή ικανότητα παραγωγής πυρομαχικών για συστήματα αεράμυνας και πυραυλικής άμυνας. Γενικά, οι Ευρωπαίοι δεν ήταν και δεν είναι έτοιμοι για πόλεμο.

Η βάση του παζαριού που συνεχίζεται αυτές τις ημέρες είναι το σχέδιο των 28 σημείων του Ντόναλντ Τραμπ το οποίο προβλέπει τα εξής: 1) εδαφικές παραχωρήσεις εκ μέρους της Ουκρανίας: αναγνώριση της Κριμαίας, του Λουγκάνσκ και του Ντονέτσκ ως de facto ρωσικά εδάφη. Δηλαδή η Ουκρανία χάνει και το υπόλοιπο τμήμα του Ντονέτσκ που ελέγχει ακόμα. Όσον αφορά τη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια προτείνεται αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη στη γραμμή του σημερινού μετώπου 2) περιορισμοί των ουκρανικών στρατιωτικών δυνάμεων: ανώτατο όριο 600.000 στρατιωτών για τον ουκρανικό στρατό (σήμερα είναι πολύ παραπάνω) και περιορισμοί στα οπλικά συστήματα μεγάλου βεληνεκούς 3) μη προσχώρηση της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και καμία διευκόλυνση νατοϊκών δυνάμεων στο ουκρανικό έδαφος 4) εθνικές εκλογές με διεθνή επιτήρηση στην Ουκρανία εντός 100 ημερών από την κατάπαυση του πυρός 5) κατάπαυση του πυρός εκ μέρους της Ρωσίας και αποδοχή της συμφωνίας μη επίθεσης (εφόσον αναγνωρίζονται τα εδαφικά της κέρδη) 6) αποκατάσταση της θέσης της Ρωσίας στο διεθνές σύστημα με βαθμιαία άρση των κυρώσεων και επανένταξή της στο G8. Για να χρυσωθεί το χάπι για την Ουκρανία, το σχέδιο προβλέπει το αυτονόητο, δηλαδή επιβεβαίωση της κυριαρχίας της Ουκρανίας στα υπόλοιπα εδάφη της και συμφωνία μη επίθεσης μεταξύ Ρωσίας, Ουκρανίας και Ευρώπης, δέσμευση ότι η Ρωσία δεν θα εισβάλλει σε άλλη χώρα, μη επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς και «μερική» χρήση των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας (στις διαρροές εμφανίζονται ποσά ύψους 100 δις: είναι λίγα). Γίνεται επίσης συζήτηση για πολυεθνική δύναμη (“Coalition of the Willing”) που θα εγγυηθεί την τήρηση της συμφωνίας μετά το τέλος των εχθροπραξιών, με πιθανή φυσική παρουσία στο ουκρανικό έδαφος.

O Πούτιν είναι έτοιμος να συνεχίσει τον πόλεμο ελπίζοντας σε άρση κυρώσεων, ολικό γεωστρατηγικό κέρδος και επιτάχυνση της ουκρανικής αποσύνθεσης

Αν και μετά τις συνομιλίες στη Γενεύη και στο Άμπου Ντάμπι, το σχέδιο ξαναγράφεται καθημερινά, το βασικό πλαίσιο καθησυχάζει τη Ρωσία· πράγμα που έγινε ήδη τον περασμένο Αύγουστο στην Αλάσκα. Από την πλευρά της η Ουκρανία ζητάει να πληρώσει η Ρωσία για τις καταστροφές που προκάλεσε από το 2022, κι απορρίπτει σε χαμηλούς τόνους τις εδαφικές παραχωρήσεις, κάνοντας λόγο για «δίκαιη ειρήνη». Αν και αυτή τη στιγμή οι ένοπλες επιθέσεις και οι αντεπιθέσεις συνεχίζονται, η Ουκρανία είναι σαφώς έτοιμη για παραχωρήσεις, το εύρος των οποίων διαπραγματεύεται με εκπροσώπους της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Βρετανίας. Με λίγα λόγια, το σχέδιο των 28 σημείων του Ντόναλντ, η wish list των Ρώσων, δεν πρόκειται να εφαρμοστεί όπως το ονειρεύτηκε ο Αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος, όπως συνηθίζει, μιλούσε για επιβολή του «μέχρι την Ημέρα των Ευχαριστιών» (στις 27 Νοεμβρίου). Φαίνεται ότι θα ληφθούν υπόψη οι θέσεις της ΕΕ οι οποίες κινούνται συνοπτικά σε τρεις άξονες: 1) η Ρωσία δεν έχει νόμιμη αξίωση σε εδαφικές παραχωρήσεις από τη χώρα στην οποία εισέβαλε 2) η ΕΕ θα στηρίξει την Ουκρανία στρατιωτικά, οικονομικά και διπλωματικά τουλάχιστον για επόμενα δύο χρόνια, και προωθεί σχήμα “reparation loan” με χρήση δεσμευμένων ρωσικών πόρων 3) η Γαλλία και η Βρετανία προτείνουν παρουσία πολυεθνικής δύναμης στο ουκρανικό έδαφος μετά την κατάπαυση πυρός, ώστε να μην εκτεθεί ξανά η Ουκρανία σε ρωσική επίθεση. Αλλά βεβαίως η Ουγγαρία στηρίζει το σχέδιο του Ντόναλντ· ο Βίκτορ Όρμπαν πιστεύει ότι η Ουκρανία είναι μια ωραία buffer zone που προασπίζει τα ουγγρικά σύνορα. Έτσι, η σύνθεση των σχεδίων των ΗΠΑ, της ΕΕ και της Ουκρανίας καταλήγει μέχρι αυτή τη στιγμή σε 19 σημεία, ενώ η Ρωσία επιμένει στο «όλα ή τίποτα»· ο Πούτιν είναι έτοιμος να συνεχίσει τον πόλεμο ελπίζοντας σε άρση κυρώσεων, ολικό γεωστρατηγικό κέρδος και επιτάχυνση της ουκρανικής αποσύνθεσης.

Το σχέδιο των 28 σημείων του Ντόναλντ, η wish list των Ρώσων, δεν πρόκειται να εφαρμοστεί όπως το ονειρεύτηκε ο Αμερικανός πρόεδρος

Ανάμεσα στους υπόλοιπους παίκτες είναι η Σαουδική Αραβία και τα εμιράτα που φιλοξενούν διαπραγματεύσεις και στηρίζουν «όλες τις διπλωματικές προσπάθειες», χωρίς να κρίνουν τη ρωσική επιθετικότητα. Αυτό που επιδιώκουν είναι η παρουσία τους ως «παίκτες» και η αποδοχή τους από τις δυτικές χώρες, τις οποίες, ωστόσο, υπονομεύουν. Μέσα σε όλο αυτό το παιχνίδι, είναι σαφές ότι θα προωθηθεί ένα σχέδιο κατευνασμού, που θα νομιμοποιήσει τις ρωσικές προσαρτήσεις και θα αφήσει ατιμώρητη την εγκληματική συμπεριφορά της Ρωσίας.

Συμπερασματικά: οι ΗΠΑ κρατούν για τον εαυτό τους τον ρόλο του μεσολαβητή, με τη φιλοσοφία η «ισχύς φέρνει το δίκαιο»· δεν αναγνωρίζονται αντικειμενικές αξίες κράτους δικαίου και κανόνων, ούτε προτεραιότητα στη στήριξη δημοκρατικών καθεστώτων υπό συνθήκες απειλής από αυταρχικά καθεστώτα. Η άρνηση των ΗΠΑ να βοηθήσουν την Ουκρανία στέλνει λανθασμένο μήνυμα στη Μόσχα, με αποτέλεσμα η Ρωσία να μην παραιτείται από τις μαξιμαλιστικές απαιτήσεις όχι μόνο ως προς τις εδαφικές παραχωρήσεις, αλλά και ως προς μια σειρά περιορισμούς στην εθνική κυριαρχία της Ουκρανίας. Οι ΗΠΑ αρνούνται την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, κάνοντας λόγο για απαράδεκτη «πολιτική ανοιχτών θυρών στη Συμμαχία», μολονότι η Φινλανδία και η Σουηδία έγιναν μέλη του ΝΑΤΟ υπό τον φόβο της Ρωσίας και η προηγούμενη ένταξη χρονολογείται από το 2020, όταν στη Συμμαχία προσχώρησε η Βόρεια Μακεδονία. Το ΝΑΤΟ δεν έχει ανοιχτά σύνορα: η μοναδική του παραφωνία είναι η Τουρκία που παραμένει μέλος ως ιστορικό υπόλειμμα μιας περασμένης εποχής.

Το πιθανότερο είναι ότι ο πόλεμος θα τελειώσει εξαιτίας της αμοιβαίας εξάντλησης των αντιμαχόμενων πλευρών — για τον ίδιο λόγο δηλαδή που επετεύχθη κακήν κακώς και προσωρινά, η επιλεγόμενη «ανθρωπιστική παύση πυρός» στη Γάζα. Η Ρωσία έχει κωλυσιεργήσει —δύο φορές στο Μινσκ (2014, 2015) και στην Κωνσταντινούπολη (τον Μάρτιο του 2022)— και τα περιθώρια έχουν στενέψει. Αλλά υπάρχουν αστάθμητοι παράγοντες: για παράδειγμα, τα ουκρανικά στρατεύματα στο Ντονμπάς που αρνούνται να αφοπλιστούν και η πεποίθηση του Ντόναλντ ότι θα αντλήσει μελλοντικά κέρδη από την εφαρμογή συμφωνιών για την εξόρυξη σπάνιων γαιών — μια ένδειξη κουτοφραγκίασης ακόμα και σ’ αυτή, την ακραία, εκδοχή του δόλιου κεφαλαιοκράτη.