Xαμάς: δημόσιες εκτελέσεις, καταστολή συμμοριών και επιπτώσεις στο σχέδιο ειρήνης Τραμπ
Σε μια σειρά βίαιων ενεργειών στις πρώτες μέρες της εκεχειρίας με το Ισραήλ, η διοίκηση της Χαμάς έχει προχωρήσει σε στοχευμένες επιχειρήσεις εναντίον αντιπάλων κλαδικών ομάδων και τοπικών συμμοριών, επιχειρώντας να ανακτήσει τον έλεγχο των δρόμων και να επιβάλει την παρουσία της ως η μόνη ορατή εξουσία στη Λωρίδα της Γάζας.
Οι ενέργειες αυτές της Χαμάς — που περιλαμβάνουν δημόσιες εκτελέσεις, αιφνιδιαστικές επιθέσεις και διώξεις εναντίον ηγετών φατριών — αλλάζουν ραγδαία το εσωτερικό σκηνικό και περιπλέκουν τις διαπραγματεύσεις για την αποστράτευση και τη μελλοντική διακυβέρνηση της περιοχής.
Την περασμένη Δευτέρα, βίντεο και μαρτυρίες περιγράφουν την εκτέλεση οκτώ ανδρών που κατηγορήθηκαν για συνεργασία με το Ισραήλ, οι οποίοι τυφλώθηκαν, υποχρεώθηκαν να γονατίσουν και πυροβολήθηκαν σε πολυσύχναστο δρόμο της Γάζας. Παράλληλα, μονάδες της Χαμάς πραγματοποίησαν έφοδο εναντίον της φατρίας Αστάλ και καταδίωξαν άλλες οργανώσεις που φέρονται ότι συνεργάστηκαν με τις ισραηλινές δυνάμεις. Αντίδραση υπήρξε και κατά της φατρίας Μουτζάιντα, που μετά από αιματηρές συγκρούσεις υποχρεώθηκε να δηλώσει πίστη στην «κυβέρνηση» της Γάζας — όπως χαρακτηρίζεται από την ίδια τη Χαμάς.
Η κινητοποίηση της Χαμάς έχει δύο σκοπιμότητες: αφενός να εξουδετερώσει τους ένοπλους ανταγωνιστές και τις φατρίες που, κατά τη διάρκεια του πολέμου, ενδυναμώθηκαν ή κατηγορήθηκαν για λαθρεμπόριο και λεηλασίες, και αφετέρου να στείλει μήνυμα διαπραγματευτικής δύναμης στους μεσολαβητές και στο Ισραήλ ενόψει των συνομιλιών για τη φάση αποστράτευσης και διακυβέρνησης. Στο αμερικανικό σχέδιο των 20 σημείων του προέδρου Τραμπ προβλέπεται τελικά η «αποπυροδότηση» της Χαμάς και ο αποκλεισμός της από τη διακυβέρνηση της Γάζας — αλλά το κενό στην περιγραφή του τρόπου εφαρμογής αφήνει περιθώρια για σκληρές διαπραγματεύσεις.
Αξιωματούχοι και αναλυτές επισημαίνουν ότι η Χαμάς εκμεταλλεύεται την περίοδο ηρεμίας από το ισραηλινό πυρ για να διατηρήσει όπλα, να συγκροτήσει δομές πίεσης και να «καθαρίσει» τις περιοχές όπου είχαν αναπτυχθεί εχθρικές ομάδες. Μονάδες όπως η «Sahem», που συγκροτήθηκαν κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης για την καταστολή της λεηλασίας και της εγκληματικότητας, παρουσιάζονται ως εκτελεστές αυτών των επιχειρήσεων· τα στελέχη τους, κατά τις μαρτυρίες, είναι εμπειροπόλεμοι διοικητές, πληροφοριοδότες και στελέχη επιβολής τάξης που δρουν διασκορπισμένα, συχνά με πολιτικά ρούχα.
Οι επιθέσεις που καταγράφονται — όπως η εκτεταμένη μάχη στο Χαν Γιούνις εναντίον της φατρίας Μουτζάιντα ή οι συγκρούσεις με τη φατρία Ντόγκμους στο Σαμπρά της Γάζας — αποτυπώνουν μια οργανωμένη, μεθοδική προσπάθεια ανάκτησης ελέγχου, κατά την οποία η Χαμάς φαίνεται να διαθέτει επιχειρησιακό σχεδιασμό και συλλογή πληροφοριών που δεν είχαν αναγνωριστεί πλήρως από εξωτερικούς παρατηρητές. Έγγραφα και φωτογραφίες που κυκλοφόρησαν μετά τις συγκρούσεις δείχνουν λεπτομερή επιχειρησιακά σχέδια και αεροφωτογραφίες με στοχευμένες κατοικίες κυανισμένες, σύμφωνα με μαρτυρίες.
Το κλίμα μέσα στη Γάζα, πάντως, είναι διχασμένο: κάποιες τοπικές φωνές επικροτούν την καταστολή συμμοριών και τη συγκρότηση μιας τάξης που θα επιτρέψει την αποκατάσταση της λειτουργίας υπηρεσιών, ενώ άλλοι προειδοποιούν ότι οι εκτεταμένες εκκαθαρίσεις μπορεί να οδηγήσουν σε μακροχρόνια εσωτερική σύγκρουση, ακόμη και σε εκττακτική «εμφύλια» διάσταση. Πηγές από φατρίες υποστηρίζουν ότι οικογένειες λαμβάνουν απειλές και αναζητούν όπλα για αυτοάμυνα, γεγονός που μπορεί να πυροδοτήσει νέο γύρο βίας.
Οι διεθνείς μεσολαβητές που εγγυώνται τη μη-επαναφορά των εχθροπραξιών εμφανίζονται να δίνουν στη Χαμάς κάποια διαβεβαίωση ότι το Ισραήλ δεν θα ξαναρχίσει μεγάλες επιθέσεις άμεσα. Αυτή η «σχετική ασφάλεια» επιτρέπει στη Χαμάς να κινηθεί εναντίον των ενόπλων αντίπαλων χωρίς άμεση ισραηλινή απάντηση. Ωστόσο, όπως παρατηρούν αναλυτές, η σταθεροποίηση της Γάζας υπό τον έλεγχο της Χαμάς θα αποτελέσει κρίσιμο σημείο τριβής στις επερχόμενες πολιτικές και διπλωματικές διαδικασίες — ειδικά εφόσον το διεθνές σχέδιο προβλέπει την αποστράτευση και τον αποκλεισμό της από τη διακυβέρνηση.
Σε αυτό το περιβάλλον, η εξέλιξη των διαπραγματεύσεων και ο τρόπος που θα προσδιοριστεί ο ρόλος της Χαμάς — είτε ως πλήρως αποπυροδοτημένη οργάνωση είτε ως ενταγμένη με κάποιον περιορισμένο πολιτικό ρόλο — θα καθορίσουν την τύχη της Λωρίδας της Γάζας στο εγγύς μέλλον. Μέχρι τότε, στους δρόμους, η Χαμάς επιχειρεί να επιβεβαιώσει ότι παραμένει η κυρίαρχη δύναμη, με όλα τα επακόλουθα που αυτό συνεπάγεται για τη ζωή των κατοίκων και την πολιτική λύση στην περιοχή.
14°
