Λωρίδα της Γάζας: Πως τα όσα συμβαίνουν εκεί ξεπερνούν κατά πολύ τη φρίκη ενός πολέμου
Στο «Πώς να αγαπάς μια πατρίδα» η Oxana Timofeeva, γράφει: «αν δεν μπορείς να αγαπήσεις την πατρίδα σου σαν άνθρωπος, αν ο εχθρός σε διώξει, αγάπησέ την σαν φυτό - μείνε, αντιστάσου - ή αγάπησέ την σαν θηρίο - τρέξε, όρμα τους ή δραπέτευσε, αλλά μην τους αφήσεις την πατρίδα σου».
Αυτή είναι μια φλογερή προσέγγιση στην πατρίδα. Είναι η συναισθηματική έννοια της πατρίδας, η βαθιά σύνδεση με κάθε τι που σε περιβάλλει, η συναισθηματική σου προσκόλληση σε ένα μέρος που τη δημιουργεί η ίδια η μνήμη του σώματος. Η προσέγγιση αυτή απέχει από την καθαρά γεωγραφική. Την προσέγγιση δηλαδή που έχουν οι κατακτητές, για τους οποίους αυτό που για σένα είναι πατρίδα, γι΄αυτούς είναι ένα ακόμα έδαφος, ένας χάρτης στον οποίο οι στρατιωτικοί και οι πολιτικοί κάνουν σχέδια.
Έχει αποδειχθεί ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος γι΄αυτόν που εκστρατεύει να κατακτήσει μια πατρίδα είναι ο χρόνος. Η πατρίδα είναι μια εσωτερική κατάσταση σε αντίθεση με το κράτος που είναι μια κατάσταση πραγματική και ως έννοια εντελώς νομική. Η πατρίδα καθώς αφορά το εσωτερικό του ανθρώπου δεν χτίζεται σε μια μέρα, και ούτε βέβαια ο κατακτητής μπορεί να σε μια μέρα να την αφαιρέσει. Aποδεικνύεται μάλιστα ότι δεν αρκούν ούτε μερικά χρόνια.
Η αγάπη για την πατρίδα μπορεί να αποδειχθεί εντελώς παράλογη από την άποψη ότι πραγματικά μπορείς να αγαπήσεις την πατρίδα σου σαν φυτό, όπως γράφει η Timofeeva. Το φυτό δεν κινείται, οι συνθήκες δεν είναι πάντα ιδανικές, όμως το φυτό δεν μπορεί να μετακινηθεί και έτσι τις αξιοποιεί όπως μπορεί για να γίνει αποδοτικό. Το ίδιο έκαναν οι άνθρωποι, όταν αναγκάστηκαν να παραμείνουν σε τόπους που δεν ήταν οι καλύτεροι για την ευημερία τους. Αν το «έχω πατρίδα» κρίνονταν με όρους ευημερίας, τότε όσοι κατάγονται ή ζουν σε μη ευημερούντες τόπους θα ζούσαν χωρίς να έχουν εσωτερικεύσει την έννοια πατρίδα.
Με τον τρόπο τους πιστεύουν, ή διακηρύττουν πως ανά πάσα ώρα και στιγμή, πατρίδα σου πρέπει να γίνει οποιοσδήποτε τόπος σου εγγυηθεί καλές συνθήκες ζωής. Μόνο που οι τόσοι πόλεμοι που γίνονται αυτή τη στιγμή στον κόσμο αποδεικνύουν πως η πατρίδα αποδεικνύεται σκηνοθέτης της ίδιας της ύπαρξης. Κι ότι υπάρχει ο κίνδυνος όπως γράφει η Timofeeva να αγαπήσεις την πατρίδα σου σαν φυτό, κι αυτό αποδείχθηκε μέσα στους αιώνες μια δυσεπίλυτη συνθήκη.
Και ναι μεν, όταν οι άνθρωποι αγαπούν τη χώρα τους σαν θηρία, είναι εύκολο να τους αναχαιτήσεις. Τους πολεμάς. Όταν όμως οι άνθρωποι αγαπούν τη χώρα τους όπως αγαπάει το χώμα του ένα φυτό, τι κάνεις; Αυτή η ερώτηση λαμβάνει απαντήσεις των οποίων η εφαρμογή ξεπερνάει κατά πολύ τη φρίκη του πολέμου. Αυτό επειδή στον πόλεμο πολεμάς τον άνθρωπο, σκοτώνεις μεμονωμένα, στην προσπάθειά σου όμως να καταργήσεις τη μνήμη, ξεπερνάς τα όρια και βιάζεις την ανθρώπινη φύση, τόσο τη δική σου, του κατακτητή, όσο και του άλλου, του κατακτημένου. Αυτό συμβαίνει αυτή τη στιγμή στα Γάζα. Και αυτό δεν είναι πόλεμος. Είναι κάτι χειρότερο από αυτό.
15°
