Η απόφαση αυτή θα μπορούσε να έχει βαθιά επίδραση στην Καθολική Εκκλησία και στα 1,4 δισεκατομμύρια βαπτισμένων Ρωμαιοκαθολικών σε όλο τον κόσμο
Μετά τον θάνατο του πάπα Φραγκίσκου σε ηλικία 88 ετών, ο κόσμος περιμένει να δει ποιος θα τον διαδεχθεί, καθώς οι Καρδινάλιοι συγκεντρώνονται στη Ρώμη για το Παπικό Κονκλάβιο.
Ο πάπας Φραγκίσκος, ήταν ο πρώτος πάπας από τη Λατινική Αμερική. Μήπως ήρθε η ώρα να δούμε τον πρώτο Αφρικανό ή Ασιάτη πάπα;
Με το 80% των καρδιναλίων να έχει διοριστεί από τον ίδιο τον πάπα Φραγκίσκο, δεν εκλέγουν μόνο για πρώτη φορά έναν Πάπα, αλλά φέρνουν και μια ευρύτερη παγκόσμια προοπτική.
Ο Ιταλός Καρδινάλιος Πιέτρο Παρολίν, γνωστός για τον ήπιο και συγκρατημένο λόγο του, υπηρέτησε ως Γραμματέας του Κράτους του Βατικανού υπό τον Πάπα Φραγκίσκο – ουσιαστικά δηλαδή, ως ο βασικός του σύμβουλος. Ο Γραμματέας του Κράτους ηγείται επίσης της Ρωμαϊκής Κουρίας, της κεντρικής διοίκησης της Καθολικής Εκκλησίας.
Αφού λειτούργησε στην πράξη ως αναπληρωτής Πάπας, θεωρείται από κάποιους ως βασικός υποψήφιος για τη διαδοχή.
Κρίνεται από ορισμένους ως άνθρωπος που είναι πιθανότερο να δώσει έμφαση στη διπλωματία και στη διεθνή προοπτική, παρά στην αυστηρή προσήλωση στο καθολικό δόγμα. Οι επικριτές του το βλέπουν ως πρόβλημα, ενώ οι υποστηρικτές του το θεωρούν πλεονέκτημα.
Παρά ταύτα, έχει εκφράσει κριτική για τη νομιμοποίηση του γάμου μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου σε όλο τον κόσμο, χαρακτηρίζοντας τη σημαντική ψήφο υπέρ του το 2015 στην Ιρλανδία ως «ήττα για την ανθρωπότητα».
Αν και οι στοιχηματικές εταιρείες τον θεωρούν φαβορί, ο Καρδινάλιος Παρολίν γνωρίζει καλά μια παλιά ιταλική ρήση που τονίζει την αβεβαιότητα της εκλογής Πάπα:
«Όποιος μπαίνει στο κονκλάβιο ως Πάπας, βγαίνει Καρδινάλιος».
Θα μπορούσε ο επόμενος Πάπας να προέρχεται από την Ασία;
Ο Καρδινάλιος Τάγκλε διαθέτει δεκαετίες ποιμαντικής εμπειρίας – δηλαδή έχει υπάρξει ενεργός ηγέτης της Εκκλησίας δίπλα στους ανθρώπους, σε αντίθεση με διπλωμάτες του Βατικανού ή απομονωμένους ειδικούς στο κανονικό δίκαιο.
Η Καθολική Εκκλησία έχει τεράστια επιρροή στις Φιλιππίνες, όπου περίπου το 80% του πληθυσμού είναι Καθολικοί. Η χώρα αυτή τη στιγμή εκπροσωπείται από πέντε καρδιναλίους στο Κολέγιο – αριθμός ρεκόρ – που θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημαντικό παράγοντα στήριξης για τον Τάγκλε, αν ενωθούν πίσω του.
Θεωρείται μετριοπαθής με βάση τα καθολικά κριτήρια και έχει αποκτήσει το προσωνύμιο «ο Ασιάτης Φραγκίσκος», λόγω της αφοσίωσής του σε κοινωνικά ζητήματα και της συμπόνιας του για τους μετανάστες, χαρακτηριστικά που μοιραζόταν με τον εκλιπόντα Πάπα.
Έχει εκφραστεί κατά των αμβλώσεων, χαρακτηρίζοντάς τις «μορφή δολοφονίας» – θέση που ευθυγραμμίζεται με τη γενική στάση της Εκκλησίας πως η ζωή αρχίζει από τη σύλληψη. Έχει επίσης εκφραστεί κατά της ευθανασίας.
Ωστόσο, το 2015, όταν ήταν Αρχιεπίσκοπος της Μανίλα, κάλεσε την Εκκλησία να επανεξετάσει την «αυστηρή» της στάση απέναντι σε ομοφυλόφιλους, διαζευγμένους και ανύπαντρες μητέρες, λέγοντας πως η προηγούμενη σκληρότητα προκάλεσε βαθιές πληγές και άφησε ανθρώπους να αισθάνονται «στιγματισμένοι», τονίζοντας ότι κάθε άτομο αξίζει κατανόηση και σεβασμό.
Είναι πολύ πιθανό ο επόμενος Πάπας να προέρχεται από την Αφρική, καθώς η Καθολική Εκκλησία εκεί συνεχίζει να αυξάνει δραματικά τα μέλη της. Ο Καρδινάλιος Αμπόνγκο είναι ένας από τους κύριους υποψηφίους και κατάγεται από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.
Είναι Αρχιεπίσκοπος της Κινσάσα εδώ και επτά χρόνια και ορίστηκε καρδινάλιος από τον Πάπα Φραγκίσκο.
Ως πολιτισμικά συντηρητικός, αντιτίθεται στις ευλογίες για γάμους μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου, δηλώνοντας ότι «οι ενώσεις μεταξύ προσώπων του ίδιου φύλου θεωρούνται αντίθετες προς τις πολιτισμικές νόρμες και εγγενώς κακές».
Αν και ο Χριστιανισμός είναι η πλειοψηφική θρησκεία στη Λ.Δ. του Κονγκό, οι Χριστιανοί έχουν υποστεί επιθέσεις και διώξεις από την τρομοκρατική οργάνωση Ισλαμικό Κράτος και συναφείς αντάρτες. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο Καρδινάλιος Αμπόνγκο θεωρείται ένθερμος υπερασπιστής της Εκκλησίας.
Ωστόσο, σε συνέντευξή του το 2020, τάχθηκε υπέρ της θρησκευτικής πολυμορφίας, λέγοντας: «Ας είναι οι Προτεστάντες Προτεστάντες και οι Μουσουλμάνοι Μουσουλμάνοι. Θα συνεργαστούμε μαζί τους. Αλλά ο καθένας πρέπει να διατηρεί την ταυτότητά του».
Αν επιλεγεί από τους ομοίους του, ο επιδραστικός Καρδινάλιος Τούρκσον θα είχε τη σπάνια τιμή να γίνει ο πρώτος Αφρικανός Πάπας εδώ και 1.500 χρόνια.
Όπως και ο Καρδινάλιος Αμπόνγκο, έχει δηλώσει πως δεν επιδιώκει το αξίωμα. «Δεν είμαι σίγουρος αν κάποιος πραγματικά επιθυμεί να γίνει Πάπας», είχε πει στο BBC το 2013.
Όταν ρωτήθηκε αν η Αφρική έχει σοβαρές πιθανότητες να αναδείξει τον επόμενο Πάπα λόγω της ραγδαίας ανάπτυξης της Εκκλησίας στην ήπειρο, απάντησε πως η εκλογή δεν θα πρέπει να βασίζεται σε στατιστικά στοιχεία, διότι «τέτοιου είδους κριτήρια θολώνουν τα νερά».
Γνωστός για την ενεργητική του παρουσία, ο Καρδινάλιος Τούρκσον έπαιζε κιθάρα σε συγκρότημα φανκ μουσικής στα νιάτα του.
Όπως πολλοί καρδινάλιοι από την Αφρική, κλίνει προς πιο συντηρητικές θέσεις. Ωστόσο, έχει εκφραστεί ενάντια στην ποινικοποίηση των ομοφυλοφιλικών σχέσεων σε αφρικανικές χώρες, περιλαμβανομένης της Γκάνας.
Σε συνέντευξή του στο BBC το 2023, όταν το κοινοβούλιο της Γκάνας συζητούσε νομοσχέδιο για αυστηρές ποινές κατά των LGBTQ+ ατόμων, δήλωσε ότι η ομοφυλοφιλία δεν θα έπρεπε να θεωρείται έγκλημα.
Το 2012 είχε κατηγορηθεί για τρομολαγνικά σχόλια σχετικά με την εξάπλωση του Ισλάμ στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια συνεδρίου επισκόπων στο Βατικανό, για τα οποία ζήτησε στη συνέχεια συγγνώμη.
Ο Καρδινάλιος Πέτερ Έρντο χαίρει μεγάλης εκτίμησης στην Καθολική Εκκλησία της Ευρώπης. Έγινε καρδινάλιος σε ηλικία μόλις 51 ετών και υπήρξε δύο φορές πρόεδρος του Συμβουλίου των Συνδιασκέψεων Επισκόπων της Ευρώπης (2006–2016).
Είναι γνωστός και σε κύκλους καρδιναλίων της Αφρικής και έχει εργαστεί για τη βελτίωση των σχέσεων της Καθολικής Εκκλησίας με την Ορθόδοξη Εκκλησία.
Ως Αρχιεπίσκοπος της Βουδαπέστης και Πρίμας της Ουγγαρίας, μεγάλωσε σε καθολική οικογένεια κάτω από κομμουνιστικό καθεστώς και θεωρείται πιθανός υποψήφιος συμβιβασμού μεταξύ προοδευτικών και συντηρητικών δυνάμεων μέσα στην Εκκλησία.
Έπαιξε κεντρικό ρόλο στις δύο επισκέψεις του Πάπα Φραγκίσκου στην Ουγγαρία, το 2021 και το 2023, ενώ συμμετείχε και στα δύο κονκλάβια που εξέλεξαν τον Πάπα Φραγκίσκο και τον προκάτοχό του, Πάπα Βενέδικτο.
Οι συντηρητικές του απόψεις για την οικογένεια βρίσκουν απήχηση σε ορισμένα μέρη της Εκκλησίας. Έχει επίσης διαχειριστεί με προσοχή τις πολιτικές ιδιαιτερότητες της «ανελεύθερης δημοκρατίας» του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν.
Κατά την προσφυγική κρίση του 2015, είχε δηλώσει ότι η Εκκλησία δεν μπορεί να δεχθεί μετανάστες, καθώς αυτό θα ισοδυναμούσε με «εμπόριο ανθρώπων» – δήλωση που προκάλεσε αντιδράσεις αλλά ταίριαξε με την πολιτική ατμόσφαιρα της εποχής.
Μπορεί μόνο οι καρδινάλιοι κάτω των 80 ετών να έχουν δικαίωμα ψήφου στο κονκλάβιο, όμως ο Άντζελο Σκόλα θα μπορούσε ακόμη να εκλεγεί Πάπας — καθώς δεν απαιτείται ηλικιακό όριο για να εκλεγεί κανείς, μόνο για να ψηφίσει.
Ο πρώην Αρχιεπίσκοπος του Μιλάνου υπήρξε από τους βασικούς διεκδικητές το 2013, όταν τελικά εξελέγη ο Πάπας Φραγκίσκος. Πιστεύεται, ωστόσο, ότι επιβεβαίωσε το παλιό ρητό:
«Όποιος μπαίνει στο κονκλάβιο ως Πάπας, βγαίνει καρδινάλιος.»
Το όνομά του έχει επανέλθει στο προσκήνιο λίγο πριν το νέο κονκλάβιο, εξαιτίας της κυκλοφορίας ενός νέου βιβλίου του για το γήρας. Στο βιβλίο περιλαμβάνεται πρόλογος γραμμένος από τον ίδιο τον Πάπα Φραγκίσκο, λίγο πριν νοσηλευτεί, όπου αναφέρει χαρακτηριστικά: «Ο θάνατος δεν είναι το τέλος όλων, αλλά η αρχή κάποιου πράγματος».
Τα λόγια του Φραγκίσκου μαρτυρούν μια ειλικρινή εκτίμηση και στοργή προς τον Σκόλα. Ωστόσο, το Κολέγιο των Καρδιναλίων ίσως θεωρήσει ότι η προχωρημένη ηλικία και το επίκεντρο στο γήρας δεν συνάδουν με τις απαιτήσεις για έναν νέο Πάπα που καλείται να ηγηθεί σε περίοδο έντονων προκλήσεων.
Ο κορυφαίος καθολικός κληρικός της Γερμανίας είναι επίσης και στενός γνώστης των εσωτερικών του Βατικανού.
Ως Αρχιεπίσκοπος του Μονάχου και Φράιζινγκ, ο Καρδινάλιος Μαρξ επιλέχθηκε ως σύμβουλος του Πάπα Φραγκίσκου όταν εκείνος ανήλθε στον παπικό θρόνο το 2013. Για μια δεκαετία συμμετείχε ενεργά στις προσπάθειες για την αναμόρφωση της Εκκλησίας, και εξακολουθεί να έχει εποπτικό ρόλο στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις του Βατικανού.
Έχει ταχθεί υπέρ μιας πιο διαλλακτικής προσέγγισης της Καθολικής Εκκλησίας απέναντι σε ομοφυλόφιλους και τρανς ανθρώπους, κάτι που τον κατατάσσει στους πιο προοδευτικούς καρδιναλίους σε κοινωνικά ζητήματα.
Ωστόσο, το 2021 υπέβαλε την παραίτησή του λόγω σοβαρών λαθών στη διαχείριση σκανδάλων σεξουαλικής κακοποίησης από την Εκκλησία στη Γερμανία. Ο Πάπας Φραγκίσκος αρνήθηκε την παραίτηση, δείχνοντας υποστήριξη προς το πρόσωπό του.
Δύο χρόνια αργότερα, ο Μαρξ αποχώρησε από το Συμβούλιο των Καρδιναλίων, το σημαντικότερο συμβουλευτικό όργανο του Πάπα. Η αποχώρηση αυτή θεωρήθηκε στη Γερμανία ως πλήγμα για την εκκλησιαστική του σταδιοδρομία.
Παρά την εμπειρία και το κύρος του, το πολιτικό και θεσμικό του βάρος στο Βατικανό μοιάζει σήμερα μειωμένο – αν και η προοδευτική του στάση ενδέχεται να του χαρίσει υποστήριξη από καρδιναλίους που βλέπουν την ανάγκη για αλλαγή και άνοιγμα της Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο.
Ο Καρδινάλιος Μαρκ Ουελέ έχει θεωρηθεί πιθανός Πάπας δύο φορές στο παρελθόν — στα κονκλάβια του 2005 και του 2013.
Για χρόνια διηύθυνε το Δικαστήριο των Επισκόπων του Βατικανού, το οποίο είναι υπεύθυνο για την επιλογή υποψηφίων επισκόπων σε όλο τον κόσμο. Μέσω αυτής της θέσης, είχε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της μελλοντικής ιεραρχίας της Καθολικής Εκκλησίας.
Ωστόσο, έχοντας φτάσει τα 80 έτη, δεν έχει πλέον δικαίωμα συμμετοχής στο κονκλάβιο, κάτι που μειώνει σημαντικά τις πιθανότητες εκλογής του, παρά την εμπειρία και την επιρροή του.
Ο Ουελέ θεωρείται συντηρητικός με σύγχρονη ματιά. Υποστηρίζει σταθερά τη διατήρηση της αγαμίας των ιερέων και αντιτίθεται στη χειροτονία γυναικών. Παρόλα αυτά, έχει ζητήσει ενίσχυση του ρόλου των γυναικών στη διοίκηση της Εκκλησίας, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Ο Χριστός είναι άνδρας, η Εκκλησία είναι γυναίκα».
Παρά την ηλικία του και τον αποκλεισμό από την ψηφοφορία, ο Ουελέ παραμένει μια μορφή με βαρύτητα, ιδιαίτερα μεταξύ των καρδιναλίων που επιθυμούν μια ισορροπία ανάμεσα στην παράδοση και την ανανέωση. Ωστόσο, η ηλικία του πιθανόν να λειτουργήσει ως καθοριστικός ανασταλτικός παράγοντας.
Θα μπορούσε για πρώτη φορά στην ιστορία ο Πάπας να είναι Αμερικανός;
Ο γεννημένος στο Σικάγο Καρδινάλιος Πρεβόστ θεωρείται από πολλούς ως ένας υποψήφιος με όλα τα απαραίτητα προσόντα για τον παπικό θρόνο.
Πριν από δύο χρόνια, ο Πάπας Φραγκίσκος τον επέλεξε για να διαδεχθεί τον Μαρκ Ουελέ ως επικεφαλής του Δικαστηρίου των Επισκόπων του Βατικανού – μια ιδιαίτερα επιδραστική θέση, καθώς περιλαμβάνει την επιλογή της επόμενης γενιάς επισκόπων παγκοσμίως.
Ο Πρεβόστ έχει μακρά ιεραποστολική εμπειρία στο Περού, όπου αργότερα έγινε αρχιεπίσκοπος. Αυτή η διεθνής προοπτική και γνώση της Λατινικής Αμερικής ενισχύεται και από το γεγονός ότι υπηρέτησε ως επικεφαλής της Παπικής Επιτροπής για τη Λατινική Αμερική.
Θεωρείται μεταρρυθμιστής, με ισχυρή διοικητική εμπειρία και καθολική παιδεία. Ωστόσο, στα 69 του, ίσως θεωρείται πολύ νέος για τον παπικό θρόνο από καρδιναλίους που αναζητούν ένα πιο προσωρινό ή «μεταβατικό» πρόσωπο.
Η περίοδος του ως αρχιεπίσκοπος στο Περού έχει επισκιαστεί από κατηγορίες συγκάλυψης περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης, τις οποίες η επισκοπή του αρνείται κατηγορηματικά.
Ο Καρδινάλιος Ρομπέρ Σαρά είναι ιδιαίτερα αγαπητός στους συντηρητικούς κύκλους της Καθολικής Εκκλησίας. Γνωστός για την αφοσίωσή του στο δόγμα και τη λατρεία με παραδοσιακή μορφή, έχει συχνά παρουσιαστεί ως αντίθετος στις μεταρρυθμιστικές τάσεις του Πάπα Φραγκίσκου.
Γιος συλλέκτη φρούτων, ο Σαρά έκανε εντυπωσιακή εκκλησιαστική καριέρα: το 1984, σε ηλικία μόλις 34 ετών, έγινε ο νεότερος αρχιεπίσκοπος στον κόσμο, όταν ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β' τον διόρισε επικεφαλής της Αρχιεπισκοπής Κονάκρι στη Γουινέα.
Η πορεία του στο Βατικανό υπήρξε επίσης σημαντική — διετέλεσε έως το 2021 επικεφαλής του Γραφείου για τη Θεία Λατρεία, δηλαδή της υπηρεσίας που επιβλέπει τη λειτουργική ζωή της Καθολικής Εκκλησίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Παρόλο που δεν θεωρείται φαβορί για τον παπικό θρόνο, ο Καρδινάλιος Σαρά θα μπορούσε να συγκεντρώσει ισχυρή υποστήριξη από συντηρητικούς καρδιναλίους που επιθυμούν μια επιστροφή στην αυστηρή δογματική γραμμή και στην παραδοσιακή λειτουργία.
Με την ηλικία του να πλησιάζει το ανώτατο όριο για συμμετοχή σε κονκλάβιο, και χωρίς ευρεία αποδοχή από πιο μετριοπαθείς ή προοδευτικούς κύκλους, η υποψηφιότητά του φαντάζει συμβολική περισσότερο παρά ρεαλιστική — αλλά δεν παύει να είναι σημαντικός πόλος επιρροής στο εσωτερικό του Κολεγίου.
Ο Καρδινάλιος Μάικλ Τσέρνι, διορισμένος από τον Πάπα Φραγκίσκο, είναι Ιησουίτης, όπως και ο ίδιος ο Φραγκίσκος – μέλος δηλαδή ενός από τα πιο γνωστά και ενεργά τάγματα της Καθολικής Εκκλησίας, με έμφαση στο κοινωνικό έργο και την ιεραποστολή.
Αν και γεννήθηκε στην πρώην Τσεχοσλοβακία, η οικογένειά του μετανάστευσε στον Καναδά όταν ήταν μόλις δύο ετών.
Ο Τσέρνι έχει εκτεταμένη εμπειρία στη Λατινική Αμερική και την Αφρική, όπου ίδρυσε το Αφρικανικό Δίκτυο Ιησουιτών κατά του AIDS και δίδαξε στην Κένυα. Αυτό το διεθνές και ανθρωπιστικό προφίλ τον καθιστά αγαπητό στους προοδευτικούς κύκλους της Εκκλησίας.
Σήμερα ηγείται του Δικαστηρίου για την Προώθηση της Ολοκληρωμένης Ανθρώπινης Ανάπτυξης – μιας κεντρικής υπηρεσίας του Βατικανού με στόχο την καταπολέμηση της φτώχειας, την προστασία του περιβάλλοντος και την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Παρόλο που διαθέτει ισχυρό βιογραφικό και στενή σχέση με τον Πάπα Φραγκίσκο, θεωρείται λιγότερο πιθανό οι καρδινάλιοι να επιλέξουν διαδοχικά δύο Ιησουίτες Πάπες, καθώς κάτι τέτοιο δεν έχει προηγούμενο και ίσως θεωρηθεί ότι «κλείνει» την Εκκλησία σε μία μόνο πνευματική σχολή.
20°
