Σαν σήμερα, 12 Φεβρουαρίου, το 1946 ο Άιζακ Γούνταρντ τυφλώνεται από λευκούς αστυνομικούς. Τα γεγονότα προκαλούν αφύπνιση στις ΗΠΑ
Σαν σήμερα, 12 Φεβρουαρίου, το 1946 ο Άιζακ Γούνταρντ, ένας μαύρος λοχίας του αμερικανικού στρατού, δέχεται άγρια επίθεση από αστυνομικούς στη Νότια Καρολίνα, καθώς επέστρεφε στο σπίτι του έχοντας αποστρατευθεί τιμητικά για τις υπηρεσίες του στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ρατσιστική επίθεση έχει ως αποτέλεσμα την μόνιμη τύφλωσή του, ωστόσο ο δράστης αθωώνεται. Τα γεγονότα προκάλεσαν την αφύπνιση του προέδρου των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν και αποτέλεσαν σημείο καμπής για το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα των μαύρων.
Ο Άιζακ Γούνταρντ τυφλώνεται από λευκούς αστυνομικούς
Στις 12 Φεβρουαρίου 1946, ο 27χρονος Άιζακ Γούνταρντ είχε μόλις επιστρέψει στη χώρα από τη μάχη για τη Δημοκρατία που έδιναν οι ΗΠΑ στη διάρκεια του Β' ΠΠ και βρισκόταν σε ένα λεωφορείο με προορισμό το σπίτι του στο Winnsboro της Νότιας Καρολίνας. Ζήτησε από τον οδηγό του λεωφορείου να κάνει μια στάση για τουαλέτα, αλλά εκείνος αρνήθηκε. Οι δύο άνδρες λογομάχησαν και στην επόμενη στάση στο Batesburg ο οδηγός είπε στον λοχία να κατέβει από το λεωφορείο. Αστυνομικοί που βρίσκονταν στο σημείο συνέλαβαν τον Άιζακ Γούνταρντ και ενώ βρισκόταν υπό κράτηση τον ξυλοκόπησαν άγρια. Ένας εξ αυτών, ο αρχηγός της τοπικής Αστυνομίας, τον γρονθοκόπησε στο πρόσωπο και χρησιμοποίησε το γκλομπ του για να τον χτυπήσει στα μάτια, τυφλώνοντάς τον μόνιμα.
Σε μια ένορκη κατάθεση, τον Απρίλιο του 1946 ο βετεράνος του Β' ΠΠ είχε περιγράψει τι συνέβη: «Ο αστυνομικός με ρώτησε αν αποστρατεύτηκα και όταν του είπα, «ναι», τότε άρχισε να με χτυπά με το γκλομπ κοντά στο πάνω μέρος του κεφαλιού μου. Μετά από αυτό, άρπαξα το γκλομπ και του το πήρα από το χέρι. Ένας άλλος αστυνομικός ήρθε και με χτύπησε με το όπλο του, μου είπε να πετάξω κάτω το γκλομπ, αλλιώς θα μου έριχνε, οπότε πέταξα το γκλομπ. Με χτύπησε και έπεσα αναίσθητος. Ούρλιαζε «σήκω». Όταν άρχισα να σηκώνομαι, άρχισε να με χτυπάει στα μάτια με γροθιές και με την άκρη του γκλομπ του».
Στη δίκη που ακολούθησε, τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς, στην ερώτηση εάν χρησιμοποιήθηκε υπερβολική ή άσκοπη βία στον Γούνταρντ ο αρχηγός της Αστυνομίας του Batesburg Λίνγουντ Σκαλ ισχυρίστηκε ότι χτύπησε μόνο μία φορά τον λοχία. Ο Σκαλ αθωώθηκε· οι ένορκοι στη δίκη ήταν όλοι λευκοί και χρειάστηκαν μόλις 30 λεπτά για να βγάλουν ετυμηγορία.
Ο ομοσπονδιακός δικαστής που προήδρευε στην υπόθεση Julius Waties Waring, ωστόσο, δεν θεώρησε ότι το αποτέλεσμα ήταν δίκαιο. Η υπόθεση ήταν μια πολιτική αφύπνιση για τον ίδιο και επηρέασε μελλοντικές υποθέσεις–ορόσημα για τα πολιτικά δικαιώματα των μαύρων Αμερικανών, όπως ο σχολικός διαχωρισμός.
Παράλληλα, ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Όρσον Γουέλς, τότε διακεκριμένος ραδιοφωνικός παραγωγός δημοσιοποίησε το περιστατικό, ευαισθητοποιώντας τους λευκούς Αμερικανούς.
Η αφύπνιση του Χάρι Τρούμαν
Το κρίσιμο ήταν ότι η υπόθεση ώθησε τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν να αναλάβει δράση. Ο ηγέτης της NAACP, Walter White, έχει αναφέρει στα απομνημονεύματά του ότι όταν είπε στον Τρούμαν για την τύφλωση του Γούνταρντ, ο Τρούμαν σηκώθηκε και αναφώνησε: «Θεέ μου! Δεν είχα ιδέα ότι ήταν τόσο τρομερό! Κάτι πρέπει να κάνουμε!».
Τον Δεκέμβριο του 1946, ένα μήνα μετά την αθώωση του αρχηγού της αστυνομίας του Batesburg, ο Τρούμαν δημιούργησε μια προεδρική επιτροπή για τα πολιτικά δικαιώματα. Το 1948 υπεγράφη ένα εκτελεστικό διάταγμα υπέρ της κατάργησης του διαχωρισμού στον στρατό των ΗΠΑ και τη δημιουργία της προεδρικής Επιτροπής για την ισότητα στη μεταχείριση και τις ευκαιρίες στις Ένοπλες Δυνάμεις.
Η δολοφονία του Μπούκερ Σπάισλι
Αυτό που συνέβη στον Άιζακ Γούνταρτν δεν ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό. Οι ένστολοι μαύροι αποτέλεσαν πολλές φορές θύματα ρατσιστικών επιθέσεων, ενώ δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που σημειώθηκαν ακόμη και δολοφονίες. Μία τέτοια περίπτωση είχε σημειωθεί τον Ιούλιο του 1944, όταν ο Μπούκερ Σπάισλι δολοφονήθηκε εν ψυχρό από τον οδηγό του λεωφορείου.
Ο Σπάισλι, που επέστρεφε στη μονάδα του, διαμαρτυρήθηκε για την εντολή του οδηγού να αλλάξει θέση καθώς επιβιβάζονταν λευκοί στρατιώτες, αλλά τελικά υπάκουσε και κάθισε στη γαλαρία. Όταν έφθασε στον προορισμό του και κατέβηκε από την πίσω πόρτα του λεωφορείου, ο οδηγός κατέβηκε από την μπροστινή πόρτα, τράβηξε το περίστροφό του και τον πυροβόλησε. Στη συνέχεια, ξανακάθισε στο τιμόνι και συνέχισε το δρομολόγιο.
Ο Σπάισλι μεταφέρθηκε από περίοικους στο πλησιέστερο νοσοκομείο, όπου οι γιατροί αρνήθηκαν να τον περιθάλψουν γιατί ήταν μαύρος, ωστόσο του πήραν αίμα για να κάνουν αλκοτέστ. Ο Σπάισλι έπρεπε να μεταφερθεί σε άλλο νοσοκομείο, ωστόσο πέθανε κατά τη διαδρομή. Το αλκοτέστ βγήκε αρνητικό.
Ρατσιστικές επιθέσεις κατά ένστολων μαύρων
Σύμφωνα με παλαιότερο άρθρο του περιοδικού Time, περισσότεροι από 1,1 εκατ. μαύροι υπηρετούσαν στον αμερικανικό στρατό στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο, η αμερικανική στρατιωτική στολή δεν ήταν ένα σύμβολο που τους έκανε περισσότερο αποδεκτούς στα μάτια των ρατσιστών· το αντίθετο: οι ένστολοι μαύροι δέχονταν ρατσιστικές επιθέσεις σε όλη τη χώρα και κυρίως στον Νότο.
Με τον πατριωτισμό να είναι μια λέξη που «διαβάζεται» διαφορετικά από λευκούς ρατσιστές και μαύρους στρατιώτες, η στολή ή ακόμη και τα παράσημα που έφερε στο στήθος ο Άιζακ Γούνταρντ -ο οποίος είχε αποστρατευθεί με τιμές λίγες ώρες πριν από την άγρια επίθεση που προκάλεσε τη μόνιμη τύφλωσή του- δεν ήταν αρκετά για να σταματήσουν το μίσος.
Το μίσος για τους ένστολους μαύρους ενδεχομένως να ήταν μεγαλύτερο. Η καθηγήτρια νομικής Μάργκαρετ Μπέρνχαμ στο ντοκιμαντέρ «The War at Home» εξηγεί ότι στα μάτια των λευκών του Νότου οι ένστολοι μαύροι «αποτελούσαν τεράστιο κίνδυνο, καθώς εξέπεμπαν εικόνα αυτοπεποίθησης, ανδρισμού, ότι ήταν ικανοί να υπερασπιστούν τον εαυτό τους και ότι είχαν ένα σκοπό».
Από το 1941 έως το 1946 τουλάχιστον 50 μαύροι στρατιώτες δολοφονήθηκαν ή τραυματίστηκαν σοβαρά από άγριες ρατσιστικές επιθέσεις.
«Πέρασα τρεισήμισι χρόνια στην υπηρεσία της πατρίδας μου και πίστευα ότι θα μου φέρονταν ως άνδρα όταν θα επέστρεφα στην πολιτική ζωή, αλλά έκανα λάθος» είχε δηλώσει ο Άιζακ Γούνταρντ. «Αν η απώλεια της όρασής μου κάνει τους ανθρώπους στην Αμερική να συνεργαστούν για να αποτρέψουν αυτό που συνέβη σε εμένα από το να συμβεί ξανά σε οποιοδήποτε άλλο άτομο, θα ήμουν ευτυχής».
Σχεδόν 75 χρόνια μετά, η φρικτή δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ(25/05/20) από λευκούς αστυνομικούς στη Μινεάπολις της Μινεσότα και ο αγώνας του κινήματος Black Lives Matter καταδεικνύουν ότι ο απολογισμός για τη φυλετική ισότητα και τη μακρά ιστορία της αστυνομικής βίας κατά μη λευκών δεν είναι αυτός που θα περίμενε κανείς.
Ο Άιζακ Γούνταρτν, το 1982, είχε δηλώσει ότι δεν είχε χάσει την πίστη του στην ανθρωπότητα: «Δεν είναι όλοι κακοί» είχε πει. Κι όταν του είχε ζητηθεί να στείλει ένα μήνυμα στις μελλοντικές γενιές, είχε απαντήσει: «Οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν πώς να ζουν μεταξύ τους και πώς να συμπεριφέρονται ο ένας στον άλλον. Γιατί τελικά όλοι είμαστε άνθρωποι, ανεξαρτήτως χρώματος».
16°
