Καρόλα Ρακέτε, μία ελεύθερη πολιορκημένη

«Από εδώ αρχίζουν όλα. Από εδώ ήταν ο δρόμος του Καίσαρα, του Αννίβα προς τη δόξα. Από εδώ πέρασαν οι Φοίνικες και οι Καρθαγένες, οι Οθωμανοί και οι Βυζαντινοί. Όλοι από τη θάλασσα προερχόμαστε και στη θάλασσα θα γυρίσουμε. Η Μεσόγειος γέννησε τον κόσμο». 

Ο αριθμός 42 πηγαίνει και έρχεται πάνω στα κύματα. Άλλοτε χαλαρώνει πάνω τους και άλλοτε φωνάζει από τον πόνο της πληγής που το αλάτι «τσιγκλίζει» ακόμα πιο πολύ. Μεσόγειος θάλασσα. Στο τιμόνι είναι μία γυναίκα. Τα μαλλιά της είναι σκούρα και έχουν πολλές μακριές κοτσίδες. Αργότερα, ένα σκίτσο θα γυρίσει τον κόσμο και θα τις παρομοιάσει με ναυτικά σκοινιά. Με εκείνες τις βαριές λουρίδες που δένουν τη θάλασσα με τη στεριά. 

Έχουν περάσει δεκαεπτά ημέρες. Δέκα-επτά. Το καράβι με την επιγραφή «Sea Watch 3» δεν είναι ευπρόσδεκτο. Ψέματα. Οι πόρτες στις λαμαρίνες είναι πάντοτε ανοιχτές. Στους ανθρώπους, όχι. Η Καρόλα μεταφέρει 42 μετανάστες. Είναι όλοι τους από την Αφρική. Κάποιοι από αυτούς φέρουν τραύματα στο σώμα, όλοι στην ψυχή. Δεν γνωρίζουν αν θα ζήσουν ή αν θα πεθάνουν το πρωί, το μεσημέρι, το βράδυ. Δεν έχουν ιδέα τι ώρα είναι και πού βρίσκονται. Το μόνο που γνωρίζουν είναι ότι δεν είναι αποδεκτοί. Ο υπουργός Εσωτερικών της Ιταλίας, Ματέο Σαλβίνι, είναι κάθετος. Δεν τους θέλει. Και τα μποφόρ καρτουνίστικα αγγίζουν τα 10, καθώς βγαίνουν από τα ρουθούνια του. «Απαγορευτικό» στο «See Watch 3». 

Η Καρόλα Ρακέτε πρέπει να δέσει. Απλά, πρέπει. Ξέχωρα από νόμους, πείσματα αρχηγών και μίση κρατών. Η Καρόλα κάπου έπρεπε να δέσει. Η μία της επιλογή ήταν η Λιβύη. Ή, μάλλον, η μία της επιλογή ήταν ο πόλεμος. Η δεύτερη, η Λαμπεντούζα. Έδεσε στη δεύτερη.   

Μερικά δευτερόλεπτα μετά το πρώτο εκείνο τράβηγμα του πλοίου που υποδηλώνει ότι, πλέον, είναι δεμένο στη στεριά, η ζωή της Καρόλα τέθηκε σε fast forward. Και από καπετάνισσα έβαλε στο ενεργητικό της πολλές ακόμα ιδιότητες: ηρωίδα, σωτήρας, επαναστάτρια, κρατούμενη, υπό κατ’ οίκον περιορισμό, παραβάτης. Και η λίστα, ξαφνικά, άρχισε να μην έχει τέλος. Όπως πάντα, δημιουργήθηκαν τρία στρατόπεδα. Υπήρξαν αυτοί που θέλησαν να την σηκώσουν ψηλά στους ώμους τους σαν το λάβαρο ενός αγώνα που εκείνοι μπορεί να μην ξεκινούσαν ποτέ. Υπήρξαν εκείνοι που τα έβαλαν μαζί της υποστηρίζοντας τους νόμους(!). Τέλος, βρέθηκαν αυτοί που θέλησαν να την προστατεύσουν. 

Μέσα σε λίγες ώρες οι 50.000 του προστίμου που θα καλείτο να πληρώσει σε περίπτωση καταδίκης ήταν στη διάθεση της ΜΚΟ που εκπροσωπούσε. Μία ημέρα αργότερα, το νούμερο του ποσού έφτασε τα 220.000 ευρώ. 13.000 Ιταλοί θέλησαν να βοηθήσουν καταβάλλοντας κατά μέσο όρο το ποσό των 17 ευρώ. Δέκα επτά. Τραγική ειρωνεία, αλλά αυτός ο αριθμός ξεβγάζει θύμησες από τη θάλασσα. Ύστερα ήρθε το Βερολίνο. Και η πατρίδα της, η Γερμανία. Να απαιτήσουν την άμεση απελευθέρωσή της.

Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζουζέπε Κόντε δηλώνει ότι δεν διαθέτει εξουσία για την τύχη της πλοιάρχου, μετά από την εν λόγω παρέμβαση του Βερολίνου, συγκεκριμένα αναφέρει κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στις Βρυξέλλες: «Η εκτελεστική εξουσία στην Ιταλία είναι χωριστή από τη δικαστική εξουσία, ο πρωθυπουργός δεν μπορεί να παρέμβει. Είναι στα χέρια της δικαιοσύνης».

Την ίδια ώρα, το διαδίκτυο ήταν εκεί. Σύσσωμο για έναν καλό σκοπό. Για την ακτιβίστρια που στα 31 της θα διάλεγε τη ζωή των άλλων από τη δική της, μαζεύεται σχεδόν ένα εκατομμύριο ευρώ. 

Η Καρόλα αφήνεται ελεύθερη. 

Η Καρόλα πρέπει να κρυφτεί. «Δέχεται απειλές για τη ζωή της» θα γράψουν τα διεθνή μέσα. Η Καρόλα Ρακέτε δεν είναι πια ελεύθερη. Και δεν ξέρουμε αν και πότε θα είναι. Το παράλογο σερφάρει στα κύματα και μας ρίχνει μία χούφτα θαλασσινό αλάτι στη μούρη. Για ποιο λόγο ένας άνθρωπος που βοήθησε να παραμείνουν ζωντανοί άλλοι 42 να χάνει την ελευθερία του; Να βρίσκεται πίσω από τα κάγκελα όχι της φυλακής αλλά της ανθρώπινης νοοτροπίας; Για ποιο λόγο η Καρόλα Ρακέτε σήμερα να μην έξω, να πίνει και να χορεύει και να γιορτάζει ξέφρενα ότι χάρη σε εκείνη, 42 ανθρώποι, αναπνέουν ακόμα; Γιατί τελικά είμαστε έτσι ενώ μέσα μας θέλουμε και εμπράκτως αποδεικνύουμε ότι δεν την θέλουμε αυτή τη σκληρή πέτσα. Ένας ποιητής ή λογοτέχνης θα εξηγούσε ότι η θάλασσα του καθενός μας «έχτισε» αυτή την παχιά μεμβράνη, αργά και βασανιστικά, καθώς τα χρόνια περνούσαν. Ένας επαναστάτης μάλλον θα επέμενε ότι δεν θα μπούμε ποτέ στον αγώνα, αν δεν αναγκαστούμε να το κάνουμε. Ένας ρεαλιστής θα εξηγούσε ότι, για να έρθει η επανάσταση, χρειαζόμαστε πρώτα την ανάσταση.  

Πίσω στο 2015, ο Άντερς Λουστγκάρτεν έπειτα από εντολή του Θεάτρου του Σόχο γράφει τη «Λαμπεντούζα», ένα έργο που ξεκινά με τα λόγια του σημερινού κειμένου. Ο Αργύρης Ξάφης και η Χαρά Μάτα Γιαννάτου, το 2016, το παρουσίασαν σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου στο Θέατρο του Νέου Κόσμου κάνοντας όσους το είδαμε να φύγουμε με κλάματα και ένα βαθύ σφίξιμο στο στομάχι. Ήταν μόνο ένα θεατρικό μιάμισης ώρας το πολύ. Ήταν μία αλήθεια που, τελικά, δεν έχει χρονική βάση. Απλά ταξιδεύει στον χρόνο με καπετάνιους εκείνους που τολμούν να μην υπακούουν σε νόμους που φτιάχτηκαν από ανθρώπους και όχι για ανθρώπους. 

Η λέξη διδαχή είναι μία από τις χειρότερές μου. Παρόλα αυτά, αν υπάρχει κάτι που μπορεί να μας διδάξει η Καρόλα Ρακέτε, ή αλλιώς μία γυναίκα που καταδικάστηκε σε αιώνια κάθειρξη των κυμάτων της προσωπικής της ελευθερίας, αυτό είναι ότι όσα περνάει δεν ήταν ένας δικός της αγώνας. Ακόμα και αν τη μάχη την κέρδισε εκείνη. Είναι ένας δικός μας αγώνας. Πρέπει, επιτέλους, ο καθένας να πάρει τη θέση του σε αυτό τον αγώνα. Γιατί όχι, δεν είμαστε όλοι ίσοι και, ευτυχώς, δεν είμαστε. Γιατί αν ήμασταν, κανείς δεν θα ενδιαφερόταν εάν και πότε η Καρόλα θα αφεθεί ελεύθερη. Η διαφορετικότητά μας είναι αυτή που μας ενώνει. 

«Οι μετανάστες αυτοί μας έφεραν την ελπίδα. Για αυτό τους ευγνωμονώ», έλεγε ο Ξάφης από τον ρόλο του καπετάνιου που έσωζε στη «Λαμπεντούζα». Η Καρόλα είναι η ελπίδα ότι ζωή δεν είναι αυτό που κρύβεται πίσω από μία οθόνη. Δεν αγωνίζεται, δεν προσφέρει, δεν προσβάλλει και δεν προσβάλλεται από εκεί.