Η συγκινητική ιστορία του Όσκαρ Σίντλερ, του γερμανού επιχειρηματία που έσωσε 1.200 Εβραίους από βέβαιο θάνατο στην Πολωνία και την Τσεχοσλοβακία, μετά την πολυβραβευμένη ταινία του Στίβεν Σπίλμπεργκ έγινε γνωστή σε όλο τον κόσμο. Όμως, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, πολλοί ήταν οι «Σίντλερ» ανά τον κόσμο που έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους για να σταματήσουν τις θηριωδίες κατά του εβραϊκού πληθυσμού. Ένας από αυτούς ήταν και αντιπρόξενος της Ιαπωνίας στη Λιθουανία, το 1940, με το όνομα Chiune Sugihara.
Η ιστορία του είναι ένα από τα πιο αξιοσημείωτα περιστατικά του Πολέμου, καθώς ο Σουγκιχάρα έσωσε χιλιάδες Εβραίους παραχωρώντας τους βίζα για τη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου. Σύμφωνα με τους Times του Ισραήλ, το 1940 ο Σουγκιχάρα δούλευε σαν αντιπρόξενος της Ιαπωνίας στο Κάουνας, μια πόλη που φιλοξενούσε περισσότερους από 30.000 Εβραίους. Ο πληθυσμός της πόλης είχε αυξηθεί κατακόρυφα από Εβραίους κατά το 1939-40, όπου κατά χιλιάδες έφθαναν φοβισμένοι από τη διοικούμενη από τους Ναζί, Πολωνία.
Ωστόσο, αφού η Σοβιετική Ένωση προσάρτησε τη Λιθουανία τον Ιούνιο του 1940, ο εβραϊκός πληθυσμός του Κάουνας παρέμεινε παγιδευμένος και ανήμπορος να εγκαταλείψει τη χώρα, ακόμη κι αν οι Γερμανοί έφταναν τα σοβιετικά όρια. Χιλιάδες Εβραίων, σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, βρήκαν τη βοήθεια που τόσο έψαχναν στο πρόσωπο του Σουγκιχάρα.
Κάπου εκεί στεγαζόταν το ιαπωνικό προξενείο
Οι Εβραίοι πρόσφυγες δεν μπορούσαν να αφήσουν τη Λιθουανία και να ταξιδέψουν ανατολικά από τη σοβιετική επαρχία, χωρίς την παροχή βίζας. Πολλοί από αυτούς ήθελαν να πάνε στα νησιά της Καραϊβικής του Κουρασάο και της Γουινέας, όμως για να φτάσουν εκεί έπρεπε να έχουν εγγυήσεις από τη χώρα υποδοχής τους και αυτή δεν ήταν μια δουλειά που μπορούσε να κάνει κάποιος μόνος του. Ο Σουγκιχάρα, λοιπόν, βρήκε τρόπο να βοηθήσει. Έλυσε το θέμα της διέλευσης στην Ιαπωνία, επιτρέποντάς τους να μετακινούνται μέσω της Σοβιετικής Ένωσης στην ιαπωνική ύπαιθρο και από κει στην Καραϊβική.
Όταν ζητήθηκε από όλους τους διπλωμάτες να εγκαταλείψουν το Κάουνας, εκείνος ζήτησε να μείνει για ακόμη 20 μέρες και έγραψε στους ανώτερούς του στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ιαπωνίας, ώστε να εγκριθεί το πλάνο του και να τον βοηθήσουν. Ωστόσο, σύμφωνα με τον ιστορικό Γιουτάκα Τανιούκι, οι ιαπωνικές αρχές αρνήθηκαν να λύσουν το θέμα της βίζας στους ιάπωνες πρόσφυγες, εκτός αν είχαν εγγυήσεις από τη χώρα υποδοχής τους. Αυτή η δουλειά ήταν αδύνατο να γίνει από τους πρόσφυγες και ουσιαστικά απέκλειε όλες τις πιθανότητες να φύγουν από τη χώρα. Ο Σουγκιχάρα έγραψε τρεις φορές στους ανωτέρους του, εκλιπαρώντας τους για βοήθεια. Όταν αρνήθηκαν οριστικά, έμεινε με ένα δίλημμα: έπρεπε να ακολουθήσει τις διαταγές τους ή τη συνείδησή του;
Η ιαπωνική του κουλτούρα προέβλεπε την πειθαρχία και το να πάει κόντρα σε μερικούς από τους σημαντικότερους ανθρώπους της χώρας του ήταν αρκετά δύσκολο. Εάν εναντιωνόταν στις διαταγές τους, ήταν σίγουρο πως θα βρισκόταν αντιμέτωπος με σκληρή τιμωρία.
Εκείνες τις μέρες του 1940, καθώς οι Γερμανοί πλησίαζαν τη Λιθουανία, χιλιάδες εβραϊκές οικογένειες εμφανίστηκαν έξω από τις πόρτες του ιαπωνικού προξενείου στο Κάουνας παρακαλώντας τον Σουγκιχάρα να τους βοηθήσει. Μαζί με τη βοήθεια της συζύγου του, Γιουκίκο, ο Σουγκιχάρα έλαβε την κρίσιμη απόφασή του και ξεκίνησε το σημαντικό του έργο.
Ο Σουγκιχάρα δούλευε όλη την ημέρα και σταματούσε μόνο για ύπνο και για φαγητό, καθώς ήταν αποφασισμένος να βοηθήσει όσο το δυνατόν περισσότερες οικογένειες προλάβαινε.
Κατά τη διάρκεια του Αυγούστου του 1940, ο Σουγκιχάρα και η γυναίκα του ασχολούνταν μόνο με την παροχή βίζας για τις οικογένειες των Εβραίων. Κινούμενοι με αξιοθαύμαστη ταχύτητα, ακόμη κι αν είχαν παραβεί τις οδηγίες της Ιαπωνίας, μπόρεσαν να μοιράζουν περίπου 300 βίζες την ημέρα. Ο Σουγκιχάρα δούλευε όλη την ημέρα και σταματούσε μόνο για ύπνο και για φαγητό, καθώς ήταν αποφασισμένος να βοηθήσει όσο το δυνατόν περισσότερες οικογένειες προλάβαινε.
Μία από τις χιλιάδες βίζες που εξέδωσε ο Σουγκιχάρα
Την 1η Σεπτεμβρίου του 1940 ο ιάπωνας αντιπρόξενος αναγκάστηκε να αποχωρήσει από τη Λιθουανία και επιβιβάστηκε σε τρένο για το Βερολίνο. Ακόμη και στο τρένο, μέχρι να αναχωρήσει, συνέχισε να εκδίδει βίζες, πετώντας τες στη συνέχεια στους ανθρώπους που είχαν συγκεντρωθεί. Την τελευταία στιγμή μάλιστα έδωσε τη σφραγίδα του προξενείου σε έναν από τους Εβραίους που είχαν βρεθεί στο τρένο, επιτρέποντάς του να συνεχίσει να εκδίδει ο ίδιος βίζες για τις υπόλοιπες οικογένειες. Εκεί ακούστηκαν και τα τελευταία λόγια του: «Σας παρακαλώ, συγχωρέστε με. Δεν μπορώ να γράφω άλλο πια. Σας εύχομαι τα καλύτερα».
Κανείς δεν γνωρίζει πραγματικά ποιος ήταν ο ακριβής αριθμός των ανθρώπινων ζωών που σώθηκαν από τις ηρωικές πράξεις του Σουγκιχάρα, ωστόσο είναι υπολογισμένο ότι εξέδωσε περίπου 6.000 θεωρήσεις διέλευσης. Πολλές από αυτές ήταν οικογενειακές, οπότε το νούμερο των ανθρώπων που έσωσε ήταν σαφώς υψηλότερο.
Ο Σουγκιχάρα με τον γιο του στο Ισραήλ το 1969
Ένα χρόνο μετά την αναχώρηση του οι Γερμανοί είχαν ήδη καταλάβει ολόκληρη τη Λιθουανία, με τους Εβραίους που δεν είχαν καταφέρει να λάβουν τις βίζες τους από τον Σουγκιχάρα να βρίσκονται αντιμέτωποι με τον εφιάλτη των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Ο Σουγκιχάρα και η γυναίκα του φυλακίστηκαν στην υπό σοβιετική κυριαρχία Ρουμανία, για να απελευθερωθούν αργότερα και να δοθούν στην ιαπωνική κυβέρνηση, η οποία φυσικά στέρησε από εκείνον τη δουλειά του, με αποτέλεσμα να εργάζεται με μηνιαίες συμβάσεις με λίγα χρήματα για να βοηθάει την οικογένειά του.
Ο ιάπωνας Σίντλερ άργησε να δικαιωθεί, όμως ποτέ δεν μετάνιωσε για την απόφαση της ζωής του. Το κουράγιο και η δύναμη ψυχής που επέδειξε, έγιναν γνωστά παγκοσμίως το 1984, όταν του δόθηκε ο τίτλος του «Δικαίου των Εθνών» από το κράτος του Ισραήλ. Έχει μάλιστα γυριστεί και ταινία με τίτλο το όνομά του.
12°
