Το άρθρο γνώμης που ακολουθεί συντάχθηκε από το Γερμανό αναλυτή οικονομικών και ευρωπαϊκών θεμάτων, Βόλφγκανγκ Μούνχαου. Μαζί με τη σύζυγό του, οικονομολόγο Σουζάνε Μούντσενκ διαχειρίζονται την ιστοσελίδα eurointelligence.com, η οποία παρέχει καθημερινά σχόλια και οικονομικές αναλύσεις. Έχουν την έδρα τους στις Βρυξέλλες.
«Όταν ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε πρότεινε ότι η Ελλάδα θα έπρεπε να αναβάλει τις εκλογές της, εάν θέλει να λάβει πρόσθετη βοήθεια, ήξερα ότι σύντομα, το παιχνίδι θα τελείωνε. Βρισκόμαστε στο σημείο που η επιτυχία δεν είναι πια συμβατή με τη δημοκρατία.
Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών θέλει να αποτρέψει μια ‘λανθασμένη’ δημοκρατική επιλογή. Παρόμοια είναι και η πρόταση να επιτραπούν οι εκλογές, όμως, ανεξαρτήτως του αποτελέσματός τους, να σχηματιστεί μια κυβέρνηση συνασπισμού. Η ευρωζώνη θέλει να επιβάλει τη δική της επιλογή για την κυβέρνηση της Ελλάδας – την πρώτη αποικία της ευρωζώνης.
Κατανοώ το δίλημμα του Σόιμπλε. Έχει υποχρεώσεις ‘θεματοφύλακα’ απέναντι στο κοινοβούλιό του και του ζητείται να συνυπογράψει ένα πρόγραμμα του οποίου την αποτελεσματικότητα αμφισβητεί. Η αποδέσμευση κεφαλαίων πριν από τη διενέργεια εκλογών είναι μια ριψοκίνδυνη απόφαση. Τι θα εμπόδιζε μια νέα ελληνική κυβέρνηση και ένα νέο κοινοβούλιο να αλλάξει μονομερώς την συμφωνία;
Η Ελλάδα έχει κακές επιδόσεις σ’ ότι αφορά την εφαρμογή πολιτικών, στις οποίες έχει συμφωνήσει. Η έλλειψη εμπιστοσύνης είναι κατανοητή. Ωστόσο, η ευρωζώνη για να ξεπεράσει αυτό το έλλειμμα εμπιστοσύνης αναζητά εγγυήσεις, οι οποίες είναι απίστευτα ακραίες.
Η πρόκληση απέναντι στην Ελλάδα κλιμακώνεται εδώ και καιρό. Η πρώτη πρόκληση ήρθε με την εμπρηστική πρόταση περί επιβολής ενός δημοσιονομικού Επιτρόπου στην Αθήνα, ο οποίος θα είχε τη δυνατότητα άσκησης του δικαιώματος βέτο σε αποφάσεις οικονομικής πολιτικής της χώρας. Μετά την απόρριψή αυτής της πρότασης, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι πρότειναν τη δημιουργία ενός ειδικού λογαριασμού, ο οποίος θα εξασφάλιζε στην ευρωζώνη τη δυνατότητα παρακράτησης κεφαλαίων για την Ελλάδα ανά πάσα στιγμή χωρίς να πυροδοτείται ο κίνδυνος χρεοκοπίας. Ωστόσο, η πιο ακραία πρόταση ήταν αυτή της αναβολής των εκλογών και της διατήρησης της κυβέρνησης των τεχνοκρατών με επικεφαλής τον Λουκά Παπαδήμο για όσο χρειαστεί.
Η παρέμβαση των πιστωτών στη διαχείριση της κυβερνητικής πολιτικής μιας χώρας δεν είναι το ίδιο με το να τους λέμε να αναβάλουν μια εκλογική αναμέτρηση ή να εφαρμόζουν πολιτικές που προστατεύουν την εκάστοτε κυβέρνηση από την έκβαση μιας δημοκρατικής διαδικασίας.Αυτές οι απαιτήσεις αντικρούουν την ηθική της ‘κατηγορικής προστακτικής’ του Εμάνουελ Καντ και ούτε θα μπορούσαν ποτέ να γίνουν αποδεκτές στην Γερμανία. Διότι θα ήταν αντισυνταγματικές.
Μόλις πρόσφατα το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας απεφάνθη ότι η κυριαρχία του κοινοβουλίου είναι απόλυτη και ότι το κοινοβούλιο δεν μπορεί να μεταβιβάσει εθνική κυριαρχία σε εξωγενείς θεσμούς. Έκρινε, επίσης, ότι το κοινοβούλιο δεν μπορεί να περιορίζει τις ελευθερίες της επόμενης κοινοβουλευτικής σύνθεσης. Αυτές οι προτάσεις παραβιάζουν τις βασικές αρχές του γερμανικού συντάγματος. Με λίγα λόγια είναι ανήθικες.
Ανώτερος Γερμανός αξιωματούχος μού είπε ότι θα προτιμούσε να δει την Ελλάδα να αναγκάζεται σε μια άτακτη χρεοκοπία. Ως εκ τούτου η μόνη λογική που βρίσκω πίσω από την πρόταση του Σόιμπλε για αναβολή των εκλογών είναι ότι πρόκειται για μια στοχευμένη πρόκληση με στόχο να εκμαιεύσει την ακραία αντίδραση της Αθήνας. Εάν όντως ήταν αυτός ο στόχος, τότε δείχνει να αποδίδει καρπούς.
Ο πρόεδρος της Ελλάδας, Κάρολος Παπούλιας απάντησε στις ‘προσβολές’ του Σόιμπλε. Ο υπουργός Οικονομικών, Ευάγγελος Βενιζέλος, δήλωσε ότι ορισμένοι επιδιώκουν να σπρώξουν την Ελλάδα εκτός ευρωζώνης. Οι θεωρίες συνωμοσίες αφθονούν. Σχεδόν σε καθημερινή βάση δημοσιεύονται στις ελληνικές εφημερίδες γελοιογραφίες με την Άνγκελα Μέρκελ και τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε με ναζιστική περιβολή. Οι Γερμανοί βουλευτές εκφράζουν έντονα τη δυσαρέσκειά τους απαντώντας στην ελληνική οργή.
Η γερμανική μεγάλης κυκλοφορίας ημερήσια εφημερίδα Bild ζητά να ‘πετάξουν κλοτσηδόν’ την Ελλάδα από την ευρωζώνη. Προσωπικά τρέμω στην ιδέα μιας πράξης βίας κατά Γερμανών στην Ελλάδα ή Ελλήνων στην Γερμανία. Αυτού του είδους η σύγκρουση θα μπορούσε να κλιμακωθεί εύκολα.
Η κατάσταση αναδεικνύει το πόσο πολιτικά ευάλωτη είναι η τρέχουσα στρατηγική διάσωσης της ευρωζώνης. Ας αφήσουμε για λίγο στην άκρη την οικονομική επιχειρηματολογία κι ας εξετάσουμε την πολιτική. Όσοι απευθύνουν έκκληση για αύξηση του οικονομικού πακέτου στήριξης, θα πρέπει να έχουν υπ’ όψιν ότι η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών – μελών κοντεύει να εξαντληθεί. Αυτό συνέβη πολύ πριν εκταμιευθεί το πρώτο σεντ εκτός συνόρων.
Αυτό είναι εξάλλου και το πιο ισχυρό επιχείρημα για τη δημοσιονομική ενοποίηση. Εάν επιθυμείς να μετακινείς εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ, απλά δεν μπορείς να το κάνεις πάνω σε μια διακυβερνητική βάση με την Γερμανία, την Ολλανδία και την Φινλανδία να πληρώνουν για την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία. Γι’ αυτό χρειάζεσαι ένα ομοσπονδιακό σύστημα. Το χρειάζεσαι για λόγους οικονομικής αποτελεσματικότητας αλλά και για να αποτρέψεις μια σύγκρουση τύπου Γερμανία εναντίον Ελλάδος. Εάν μια δημοσιονομική ενοποίηση αποδειχθεί πολιτικά μη αποδεκτή, τότε πρέπει απλά να παραδεχθούμε ότι ένα σύστημα μεταφοράς ασφάλειας δεν μπορεί και δε θα συμβεί.
Το τρέχον σύστημα καταρρέει λόγω έλλειψης αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Το τρέχον σύστημα περιορίζει τη δυνατότητα αντιμετώπισης της κρίσης με πολιτικές επιλογές. Η αναξιοπιστία είναι ο λόγος καθυστέρησης στο παρά πέντε του πακέτου στήριξης προς την Ελλάδα και ο λόγος που υπάρχουν τόσο πολλές ασφαλιστικές δικλείδες: εφαρμογές προθεσμιών, ειδικοί λογαριασμοί και μόνιμη εκπροσώπηση των πιστωτών και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Σύντομα θα υπάρξει μεγαλύτερη λιτότητα. Σύντομα … κάποιος θα σπάσει.
Η γερμανική στρατηγική φαίνεται να προσπαθεί να κάνει τη ζωή των Ελλήνων τόσο αφόρητη, ώστε να θελήσουν από μόνοι τους να φύγουν από την ευρωζώνη. Η Μέρκελ βεβαίως δε θέλει να την ‘πιάσουν’ μ’ ένα όπλο στο χέρι που ακόμα καπνίζει. Είναι η στρατηγική της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας – μια στρατηγική υπερβολικά επικίνδυνη και ανεύθυνη».
19°
