Πώς είναι να παίζεις ποδόσφαιρο στην Ισλανδία

Η νύχτα έχει πέσει για τα καλά. Γύρω από την λίμνη Κόμο της Ιταλίας έχει μαζευτεί κόσμος. Ο φίλος του Τζόσεφ παντρεύεται την αγαπημένη του και οι δυο νεόνυμφοι έχουν σηκωθεί για τον πρώτο τους χορό. Ξαφνικά ο Τζόσεφ πετάγεται από την καρέκλα, φτάνει μπροστά τους και του ψιθυρίζει πως τελικά η εθνική τους ομάδα, η Αγγλία, για την οποία πέρασαν ολόκληρο τον Ιούνιο στα γήπεδα της Γαλλίας, έχασε από το μεγάλο αουτσάιντερ, την Ισλανδία και αποκλείστηκε από τη συνέχεια του Euro 2016. Ένας όμορφος τρόπος για να ξεκινήσει ο γάμος σου.

6 Οκτωβρίου 2017. Ο Τζόσεφ Φόξ βρίσκεται πια στην Ισπανία και εργάζεται ως φωτορεπόρτερ στην εφημερίδα AS. Η ώρα έχει περάσει και όλοι ετοιμάζονται να κλείσουν το φύλλο της επόμενης μέρας. Ξαφνικά βλέπει στο παρασκήνιο ένα τηλεοπτικό δίκτυο να μεταδίδει την τρομερή εκτός έδρας νίκη της Ισλανδίας εναντίον της Τουρκίας με σκορ 0-3, στα πλαίσια των προκριματικών του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2018. Ενθουσιάζεται. «Καλά πώς γίνεται ένα τόσο μικρό νησί να τα καταφέρνει τόσο καλά;» αναρωτιέται.

Τότε παίρνει την μεγάλη απόφαση. Μιλάει με τον φίλο του δημοσιογράφο, Ματ ΜακΓκίν, και μαζί μπαίνουν στο πρώτο αεροπλάνο για να ταξιδέψουν ως την άκρη της γης, προκειμένου να δουν και εκείνοι με τα μάτια τους, τους παράγοντες που έκαναν ένα έθνος 360.000 ανθρώπων να βάζει κάτω άλλα ποδοσφαιρικά, πολύ πιο ισχυρά.

Οι δύο τους για αρκετούς μήνες γύρισαν όλη τη χώρα και ταξίδεψαν από τον βορειοανατολικό άκρο της χώρας ως το Ρέκιαβικ. Οι εικόνες συναρπάζουν. Ποδοσφαιριστές να παίζουν μέσα στο πολικό κρύο, οπαδοί να κάνουν στην άκρη το χιόνι για να κάτσουν στις εξέδρες και γήπεδα μέσα στις, γεμάτες μαύρες πέτρες, κακοτράχαλες στέπες της χώρας.

Όπως εξηγεί ο Τζόσεφ Φοξ, δεν υπάρχει πιο αφιλόξενη γη για ποδόσφαιρο από αυτή της Ισλανδίας. «Μέχρι πριν από μερικά χρόνια, οι Ισλανδοί μπορούσαν να παίξουν ποδόσφαιρο μόνο τέσσερις μήνες το χρόνο κι αυτό σε χωμάτινα γήπεδα. Αυτό καθιστούσε σαφώς πολύ δύσκολη την ανάπτυξη παικτών με τεχνική».

Όλα, ωστόσο, άρχιζαν να αλλάζουν με την έλευση της νέας χιλιετίας. «Οι Ισλανδοί επέλεξαν να επενδύσουν σε αθλητικές εγκαταστάσεις, με το σκεπτικό πως ο αθλητισμός θα έδινε σημαντικά κοινωνικά και αναπτυξιακά οφέλη στη χώρα. Η ισλανδική οικονομία ήταν, επίσης, αρκετά ισχυρή για να υποστηρίξει αυτό το πρόγραμμα οικοδόμησης».

Σημείο σταθμός, το 2000 όταν και χτίστηκε το πρώτο κλείστο γήπεδο ποδοσφαίρου στο Κέφλαβικ. Μέσα στα επόμενα 8 χρόνια, εγκαινιάστηκαν άλλα 6, ενώ μέχρι σήμερα υπολογίζεται πως δημιουργήθηκαν άλλα 150, μικρότερων διαστάσεων, για το ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο και τις ακαδημίες.

Αυτός είναι και ο κύριος λόγος, σύμφωνα με τον Τζόσεφ, που το ισλανδικό ποδόσφαιρο γνωρίζει αυτή την άνθηση τα τελευταία χρόνια. «Οι Ισλανδοί έχουν πρόσβαση στις καλύτερες αθλητικές εγκαταστάσεις από οποιονδήποτε άλλο λαό στον κόσμο αυτή τη στιγμή. Αυτό που έχει πετύχει, όμως, είναι η τέλεια ισορροπία μεταξύ επαγγελματισμού και ερασιτεχνισμού. Το ποδόσφαιρο πράγματι έχει γίνει επαγγελματικό, υπό την έννοια ότι οι παίκτες συμπεριφέρονται σαν ελίτ αθλητές, έχουν πρόσβαση σε άρτιες εγκαταστάσεις και την εμπειρία καλώς εκπαιδευμένων προπονητών από την Ισλανδία και το εξωτερικό, ωστόσο, διατηρεί, ακόμα, το ερασιτεχνικό του πνεύμα, καθώς υπάρχουν πολλές τοπικές ομάδες οι οποίες συσπειρώνουν τους ντόπιους και δείχνουν πως το ποδόσφαιρο δεν είναι απαραίτητα ανταγωνισμός αλλά χαρά» σημειώνει.

Το ποδόσφαιρο για τους Ισλανδούς είναι κάτι σαν θρησκεία. Χαρακτηριστικό είναι πως στη χώρα υπάρχουν περίπου 23.000 εγκεγραμμένοι ποδοσφαιριστές, ενώ τα νούμερα τηλεθεάσης κατά τη διάρκεια των αγώνων του εθνικού αντιπροσωπευτικού τους συγκροτήματος σπάνε όλα τα ρεκόρ, μ’ αποκορύφωμα αυτό κόντρα στην Αγγλία το 2016, όταν το ποσοστό των Ισλανδών που τον παρακολούθησε να φτάνει το αστρονομικό 99.8%.

Όπως εξηγεί ο Τζόσεφ Φοξ, σημαντικό ρόλο σ’ αυτό έχει διαδραμματίσει και το γεγονός πως οι γυναίκες είναι τόσο ενεργές στο ποδόσφαιρο όσο και οι άνδρες. «Τα κορίτσια λαμβάνουν την ίδια καθοδήγηση, ενώ έχουν πρόσβαση στις ίδιες εγκαταστάσεις μ’ αυτές των αγοριών. Και το πιο σημαντικό: οι εθνικές ομάδες των γυναικών λαμβάνουν ακριβώς ίσα χρηματικά έπαθλα μ’ αυτά των ανδρών μετά από κάθε επιτυχία τους».

Την τρέλα αυτή των Ισλανδών για το ποδόσφαιρο την είδε με τα μάτια του και ο ίδιος, σ’ ένα περιστατικό το οποίο δεν πρόκειται να ξεχάσει ποτέ. «Για τον Heimir Hallgrímsson (προπονητή της εθνικής Ισλανδίας) ήταν παράδοση να πηγαίνει σε μια τοπική παμπ πριν από κάθε εντός έδρας αγώνα για να εξηγήσει τις τακτικές της εθνικής ομάδας στους ντόπιους. Πρόκειται για μια μοναδική παράδοση, η οποία βασίζεται στην εμπιστοσύνη, καθώς κανείς ποτέ δεν διέρρευσε την επιλογή της ενδεκάδας στον τύπο». 

Πριν από το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2018, λοιπόν, η Ισλανδία φιλοξένησε τη Νορβηγία σ’ έναν φιλικό αγώνα. Ως συνήθως, ο Heimir πήγε στην παμπ για να αποκαλύψει την ενδεκάδα του. Αυτή τη φορά, όμως, συνέβη κάτι μοναδικό, καθώς μαζί του ήρθε και ο Lars Lagerbäck, προπονητής της Νοβηγίας. «Ήταν μια απίστευτη σκηνή. Δύο προπονητές εθνικών ομάδων βρισκόντουσαν σε μια παμπ, κουβεντιάζοντας με τους ποδοσφαιρόφιλους, κι όλα αυτά τρεις ώρες πριν αναμετρηθούν. Νομίζω ότι αυτό ενσωματώνει το ομαδικό πνεύμα που λάτρεψα στην Ισλανδία. Ήταν προνόμιο για μένα να είμαι εκεί, ακόμη κι αν αν ήμουν ξένος. Αισθανόμουν λες και βρισκόμουν σ’ έναν οικείο οικογενειακό γάμο».

Ο Τζόσεφ, αυτή τη στιγμή, βρίσκεται στη Μαδρίτη και ετοιμάζεται για την έκδοση του βιβλίου το οποίο είναι αφιερωμένο στο Ισλανδικό ποδόσφαιρο, με τίτλο «Against the elements». Το καλοκαίρι έχει μπει για τα καλά, ο ίδιος δεν θα ξεχάσει ποτέ αυτό το γήπεδο της Einherji, μιας τοπικής ομάδας της χώρας, που βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο της Ισλανδίας. Βουνά, χιόνια, θάλασσα, συννεφιά, δυνατός άνεμος, όλα μαζί. Κι αν αυτό δεν είναι το καλύτερο σκηνικό για να παίξεις ποδόσφαιρο, τότε ποιο είναι.

Το βιβλίο «Against the elements» κυκλοφορεί στις 27 Ιουλίου. Για προπαραγγελίες, μπορείτε να μπείτε εδώ.