Μετά τη μεγάλη επιτυχία της παράστασης «Ντε Σαντ. Στη Ζυστίν» σε σκηνοθεσία Τ. Γκραουζίνις, η ηθοποιός Μάρω Παπαδοπούλου επιστρέφει στο θεατρικό περιβάλλον του μονολόγου ερμηνεύοντας τη θρυλική αμερικανίδα ποιήτρια Anne Sexton. «Το Είδος Της» αντλεί υλικό από τη βιογραφία, την αλληλογραφία και την ίδια την ποίηση μιας γυναίκας που επιβιώνει της ψυχιατρικής διαταραχής μέσα από τον ρόλο της «δημιουργού». Μιας γυναίκας που, όπως η ίδια το διατύπωσε, «άνοιξε την πόρτα και εισήλθε στον εαυτό της».
Ποιο ήταν το έναυσμα να ασχοληθείτε με την υποκριτική;
Ξεκίνησα σπουδάζοντας Αρχιτεκτονική, με απώτερο όνειρο την Καλών Τεχνών. Στην πορεία, μέσα από την ενασχόληση με το χορό και το τραγούδι, συνειδητοποίησα ότι το σώμα ως οδός έκφρασης, ήταν σημαντικό για μένα. Η Αρχιτεκτονική ως σπουδή είχε πλούτο αλλά ως επάγγελμα είχε στοιχεία που με έπνιγαν. Λίγο καιρό αφότου πέρασα το κατώφλι του Εργαστηρίου Υποκριτικής του Άκη Δαβή, ένιωσα ότι το Θέατρο ήταν το «σπίτι» μου.
Ποιες είναι οι προκλήσεις που κρύβει μέσα του ένας μονόλογος για εσάς;
Είναι αθλητικό είδος. Θέλει τεχνική αλλά και συνείδηση, συνεχή εγρήγορση αλλά και χαλαρότητα. Ο μόνος σου «σωτήρας» επί σκηνής είσαι εσύ ο ίδιος. Η μοναξιά του για μένα είναι στο καμαρίνι. Στη σκηνή δε νιώθω μόνη. Έχω το κοινό, αποδέκτη, σύμμαχο και σύντροφο.
«Το Είδος Της» είναι ένας μονόλογος εμπνευσμένος από τη ζωή και την ποίηση της αμερικανίδας ποιήτριας Anne Sexton. Ποια στιγμή της ζωής της σας συνέτριψε συναισθηματικά και ποια στιγμή σας έκανε να υποκλιθείτε στη δύναμη αυτής της γυναίκας;
Η ζωή της Sexton είναι μια γεμάτη ζωή. Της συνέβησαν πολλά, αλλά επεδίωξε και η ίδια πράγματα που ποθούσε. Ήταν γνωστή η δύσκολη σχέση με τη μητέρα της. Δεν ένιωθε άνετα μαζί της, δεν είχαν τη σχέση που η Sexton επιθυμούσε. Η μητέρα της αρρώστησε από καρκίνο και είχε πει πως αυτό οφειλόταν στο άγχος που της προκαλούσε η αυτοκτονική συμπεριφορά της κόρης της. Κι όμως, η Sexton τής κρατούσε το χέρι λίγο πριν πεθάνει. Και βρήκε τη δύναμη να γράψει αργότερα: «Σπανίως με άγγιζε. Γι' αυτό έπρεπε να αρνηθώ ότι την αγάπησα ή ότι με αγάπησε εκείνη, Χαζή Άννα!». Ήταν συγκλονιστική η δύναμή της να παλέψει την ψυχική ασθένεια, να ζήσει με πάθος και να αφοσιωθεί στην ποίηση με όλο της το είναι. Και να τολμήσει να γράψει ακόμα και με χιούμορ για τις δύσκολες πτυχές της ύπαρξης και της γυναικείας ταυτότητας.
Πόσο δύσκολη είναι η συνεχής αυτή ακροβασία καθώς βυθίζεστε στα ταραγμένα νερά αυτής της ιδιαίτερης προσωπικότητας;
Δύσκολο είναι να παλεύεις με τα προσωπικά σου μπλοκαρίσματα και να αναζητάς την αλήθεια της στιγμής πάνω στη σκηνή. Όταν βρεθεί η ροή, όταν νιώσεις εμπιστοσύνη σε αυτό που πας να κάνεις, όταν νιώσεις ελεύθερος ως ηθοποιός, τότε το ταξίδι σε έναν τέτοιο ρόλο που περνά από τη μια στιγμή στην άλλη από το σκοτάδι στο φως, είναι απολαυστικό.
Ποιο είναι το σπουδαιότερο –κατά τη γνώμη σας– μήνυμα αυτής της παράστασης;
Η παράσταση δεν ξέρω αν έχει μήνυμα, αλλά έχει κάποιες «επιθυμίες»: να φέρει την ποίηση στο θέατρο με όρους αφήγησης και προφορικότητας, να παρακινήσει έναν θεατή να γνωρίσει περισσότερο τη Sexton και το έργο της και κυρίως να τον κάνει να βρει δικά του κομμάτια μέσα από τη ζωή αυτής της γυναίκας.
Υπάρχουν στοιχεία της προσωπικότητας της Anne Sexton που αναγνωρίζετε στον εαυτό σας;
Νομίζω ναι... γι' αυτό με τράβηξε τόσο πολύ αυτό το υλικό. Έχω αισθανθεί και βιώσει με ακραίο τρόπο γεγονότα και σχέσεις. Έχω βιώσει τραυματικές οικογενειακές καταστάσεις. Έχω φοβηθεί, αλλά έχω τολμήσει. Συνειδητοποιώ ότι είμαι «ένα παιδί» που αναζητά διαρκώς αγάπη. Είμαι μητέρα αλλά και δημιουργός. Έχω καταφύγει στη γραφή για να διατυπώσω και να μειώσω την ψυχική πίεση. Καταφεύγω στον αυτοσαρκασμό για να μιλήσω για τις δυσκολίες μου. Έχω υπάρξει θεραπευόμενη. Είμαι άνθρωπος. Είμαι γυναίκα.
Οι στίχοι ποιου ποιήματός της σας άγγιξαν;
Είναι τόσοι πολλοί... Ήταν πολύ δύσκολο να επιλέξω τα ποιήματα που θα άφηνα έξω από το κείμενο της παράστασης. Και ακόμα τα ανακαλύπτω. Κάποιοι απ' αυτούς που με αγγίζουν:
«Είμαι ανισόρροπη,
είμαι ξετρελαμένη με τον τρόπο των νεαρών κοριτσιών!
Προσφέρομαι, προσφέρομαι.
Καίγομαι όπως καίγεται το χρήμα»
Η γυναικεία ταυτότητα, όπως αναδεικνύεται μέσα από τον μονόλογο που ερμηνεύεται, έχει κοινά στοιχεία με αυτή της σύγχρονης Ελληνίδας;
Πιστεύω ναι. Είχα σκεφτεί ότι αυτό το κείμενο θέλω να το κάνω δώρο στις φίλες μου. Σε όλες τις γυναίκες. Γιατί όλα αυτά που απασχόλησαν τη Sexton, αυτά για τα οποία έγραψε, αφορούν πολύ τη γυναίκα, κάθε γυναίκα. Όλες είμαστε κόρες, ερωμένες, αναζητάμε αγάπη, ίσως παντρευόμαστε και κάνουμε παιδιά. Μπορεί να έχουμε μια τακτοποιημένη ζωή αλλά μπορεί κάτι να μας πνίγει. Έχουμε δημιουργικούς εαυτούς που μπορεί να μην έχουμε ανακαλύψει. Φοβόμαστε αλλά η ζωή μας προκαλεί να ανακαλύψουμε τη δύναμη μας.
Η ποίηση και η γραφή λειτουργούν ως μια μορφή θεραπείας για την Anne Sexton. Πιστεύετε πως το θέατρο αποτελεί μια σημαντική και θεραπευτική διέξοδος για ηθοποιούς και θεατές από τη δύσκολη καθημερινότητα της κρίσης;
Η θεραπεία ήταν η αφορμή για τη Sexton να επιτρέψει στο δημιουργικό της ταλέντο να αναδυθεί. «Βρήκα κάτι να κάνω εκτός από το να αλλάζω πάνες και να μισώ τον εαυτό μου» έλεγε. Όμως ταυτόχρονα δεν το έβλεπε ως χόμπι ή ως μέρος της θεραπείας της. Είχε παθιαστεί με το γράψιμο και είχε πει στο γιατρό της: «Δε με νοιάζει αν είμαι τρελή για πάντα, αρκεί να γράφω καλά». Αντίστοιχα πιστεύω ότι η τέχνη για τον καλλιτέχνη δεν είναι θεραπευτική μέθοδος. Αυτό είναι ένα άλλο ταξίδι. Το ότι ασχολείσαι με την τέχνη δεν σε κάνει απαραίτητα «καλύτερο» άνθρωπο. Ο θεατής, από την άλλη, μπορεί να αντλήσει στοιχεία που θα κάνουν καλό στην ψυχή του και να πάρει ανάσες από την καθημερινότητα που τον πιέζει.
Υπάρχει κάποιος «ρόλος – απωθημένο» που θα θέλατε να ερμηνεύσετε στο μέλλον;
Δεν έχω ρόλο απωθημένο, έχω όμως συγγραφείς: Σαίξπηρ, Τσέχωφ, Μπέκετ... Αλλά τώρα που το ξανασκέφτομαι, ναι: Γουίνι, στις «Ευτυχισμένες Μέρες» του Μπέκετ.
13°
