«Το όχημα που σε οδηγεί σ’ αυτή τη φρικιαστική ιστορία είναι η γλώσσα. Σε μεταφέρει σ’ εκείνη την πραγματικότητα, την τόσο μακρινή κι όμως τόσο αυθεντική. Είναι σχεδόν μια συγγενική φωνή που βγαίνει από τα βάθη και ζωντανεύει στο σήμερα. Ήδη λοιπόν ο δρόμος της προσέγγισης, γοητευτικός και επικίνδυνος, κάνει την ανάγνωση μοναδική. Και για να χρησιμοποιήσω τον ίδιο το συγγραφέα, πλησιάζεις το κείμενο με τρομώδη συγκίνηση, κι έτσι συναντάς τη Φραγκογιαννού. Μέσα από χιλιάδες αναγνώσεις και αμφίθυμα συναισθήματα βρίσκεσαι μπροστά σ’ ένα πρόσωπο που πέρασε στην άλλη όχθη. Πάντα αυτή η πορεία προς την τρέλα έχει μία διττή επίδραση τρόμου και γοητείας. Είναι το εν δυνάμει όλων μας, που ευτυχώς λίγοι βιώνουν.
Υπάρχουν βέβαια και οι αντικειμενικοί λόγοι που τη σπρώχνουν να σκεφθεί ακόμα και το φόνο. Η εποχή, η θέση των γυναικών, η φτώχια, η προίκα κ.λπ. Όμως το φίλτρο μέσα από το οποίο βλέπει και εκλογικεύει την πραγματικότητα είναι ο παραμορφωτικός φακός που την πείθει να περάσει απέναντι. Να περάσει, δηλαδή, στην πράξη. Και η ίδια η πράξη φαίνεται ότι της δημιουργεί, εκτός όλων των άλλων, την έλξη και την επιθυμία της επανάληψης.
Παίζει τον Θεό, γεννά και σκοτώνει. Επιτρέπει στον εαυτό της να βιώνει αυτή την εξουσία και μάλιστα “διά το καλόν”. Μια πορεία που δεν θα μπορούσε παρά να είναι συγχρόνως και αυτοκτονική, τόσο μοναχική ώστε να οδηγεί στην αυτοκαταστροφή. Αυτή η εωσφορική πλευρά του Παπαδιαμάντη γεννά το πρόσωπο της Φραγκογιαννούς, που κάποια στιγμή μοιάζει να αυτονομείται, να ζωντανεύει τόσο που και ο ίδιος ο δημιουργός της ξαφνιάζεται από το δημιούργημά του. Έχοντας αυτό το υλικό να αναμετρηθεί, ένας ηθοποιός πρέπει να ανασύρει κάθε εμπειρία, κάθε γνώση και φαντασία που μπορούν να μεγεθύνουν τις ικανότητές του, ώστε να πλησιάσει ένα πρόσωπο με διαστάσεις αρχέγονες, διαστάσεις αρχαίας τραγωδίας.
Είναι κόρη μάγισσας, έχει μια μοιραία σχέση με τη φύση και το νερό, αναμετριέται μαζί τους. Υπήρχε παλιά μια ευχή καλότυχη, η μάνα που προίκισε την κόρη της μ’ ένα κομμάτι πανί μονάχα. Σκοτώνει τα μικρά κορίτσια σαν να τα προικίζει, τα προικίζει με το θάνατο. Σαν να σκοτώνει την ίδια, το φύλο της. Πεθαίνει μες στη θάλασσα. Μια διαδρομή που καταλήγει πίσω στη μήτρα, στο νερό, στον πνιγμό.
Όλα αυτά τα στοιχεία είναι οι πηγές από τις οποίες πρέπει να αντλήσει κανείς για να συνθέσει όσο μπορεί πιο πιστά αυτό το πρόσωπο, για να μπορέσει πρώτα απ’ όλα να το κατανοήσει. Δεν μπορείς να παίξεις ένα ρόλο χωρίς να μπορείς να τον υπερασπιστείς – κι όπως ο Παπαδιαμάντης τελικά υπερασπίζεται, συμπονά την ηρωίδα του, έτσι κι ο ηθοποιός που την ερμηνεύει καλείται να την πλησιάσει όσο μπορεί περισσότερο και βαθύτερα. Αν δεν τρομάξεις, αν δεν κινδυνεύσεις, αν δεν επιθυμήσεις πολύ, δεν μπορείς να ελπίσεις ότι, ίσως, μπορέσεις και να δημιουργήσεις... »
23°
