Η ιστορία και οι σημαντικότερες κυκλοφορίες της θρυλικής αμερικάνικης jazz δισκογραφικής εταιρίας Blue Note Records.
Τώρα που έκατσε ο θόρυβος με τις λίστες της δεκαετίας, αξίζει μια σύντομη αναφορά στο δίσκο που θα μείνει στα ηχεία μας. Το άλμπουμ «To Pimp A Butterfly» (2015) του Kendrick Lamar είναι μάλλον η μοναδική περίπτωση άλμπουμ που λειτούργησε σαν συνδετικός κρίκος για τα γούστα σχεδόν όλων των επιδραστικών μουσικών media του πλανήτη. Τρόπον τινά ήταν το άλμπουμ του οποίου την διαχρονική αξία παραδέχτηκαν άπαντες και ασφαλώς ανέδειξε τόσο την μουσική πλευρά της ραπ, όσο και το ταλέντο του Kendrick Lamar και μαζί της νέας σκηνής του Los Angeles (βλέπε Brainfeeder Records, Flying Lotus - Thundercat - Kamashi Washington κ.α.).
Kendrick Lamar - To Pimp a Butterfly
Κοινώς, το «Pimp...» μάζεψε τα (respect) «σπέκια» των έγκυρων μουσικών sites από την Αθήνα μέχρι το Τόκιο και μετέτρεψε τον Kendrick σε παγκόσμια «cool» φιγούρα.
Αν είστε απο αυτούς που διαβάζουν τα credits και ψάχνουν τους συντελεστές πίσω από την συνταγή της επιτυχίας, σε συνδυασμό με λίγη από την πρόσφατη μουσική ιστορία, θα έχετε καταλάβει ότι ο Lamar ουσιαστικά «δανείστηκε» λίγο από το coolness της jazz μουσικής και παίζοντας σωστά τα επικοινωνιακά χαρτιά του, δημιούργησε το σύγχρονο ραπ ευαγγέλιο με λίγη βοήθεια από τα παράγωγα της πιο «ιδιαίτερα» όμορφης μουσικής που δημιούργησε η αφροαμερικάνικη κουλτούρα.
Η jazz μουσική, που οι ρυθμοί της όρισαν την funk και οι μελωδίες της έδωσαν ζωή στην soul - που μετά έφερε την disco -, ακόμη και στην πιο στριφνή - spoken word, avant garde, spiritual ή free - εκδοχή της, ήταν η βασική επιρροή του δίσκου που «ξεχώρισε» μέσα από τη δισκογραφία της περασμένης δεκαετίας.
Και είναι πρακτικά αδύνατο να ανοίξεις κουβέντα για την εξέλιξη της jazz μουσικής όπως διαμορφώθηκε από τα μέσα του περασμένου αιώνα και να μην αναγνωρίσεις την επίδραση της ετικέτας Blue Note.
Η παραπάνω αλυσίδα, Kendrick - Jazz - Blue Note, είναι που με έφερε ένα μεσημέρι Σαββάτου, στο 21, της οδού Σίνα, στο περίφημο δισκάδικο Rock & Roll Circus και σε συνεργασία με τον Δήμο Πασσά, αποφασίσαμε να φτιάξουμε τον παρακάτω οδηγό δισκογραφίας για αρχάριους στην Blue Note Records. To ιστορικότερο και επιδραστικότερο label jazz μουσικής, επιτέλους αποκτά και στην γλώσσα μας τον δικό του beginner's guide, με την ελπίδα ότι αυτή η λίστα θα αποφέρει περισσότερες στοχευμένες βόλτες στα δισκάδικα της πόλης και μια νέα γενιά ακροατών θα νιώσει «cool» ανακαλύπτοντας την πιο αυθόρμητη και αυθεντική μουσική που φτιάχτηκε ποτέ.
Η ιστορία της Blue Note
Στα τέλη της δεκαετίας του 1930 oι Γερμανοί Francis Wolf και Alfred Lion παραείναι «ελεύθερα μυαλά» για να γίνουν μέρος της ναζιστικής Γερμανίας του Χίτλερ και φυγαδεύονται στην Νέα Υόρκη γιατί εκεί συμβαίνει η αγαπημένη τους μουσική. Πρώτος ο Alfred Lion, φτάνει στη Νέα Υόρκη το 1937 και στην συνέχεια θα γίνει το «αυτί» της Blue Note, ενώ δύο χρόνια αργότερα, ο φωτογράφος και φίλος του, Francis Wolf μετακομίζει και αυτός και γίνεται το «μάτι» της Blue Note. Από το 1939 μέχρι και το 1955 οι εκδόσεις της εταιρείας ακολουθούν τα φορμάτ των βινυλίων που επέβαλε η τότε βιομηχανία με δίσκους 78 στροφών και 10 ιντσών. Πρόκειται για δύο φόρμες βινυλίου που σπανίζουν τόσο στο να τις βρει κάποιος στις μέρες μας, όσο και στο να τις ακούσει στα πικάπ, με δεδομένο ότι πλέον ακούμε δίσκους 7 ή 12 ιντσών αλλά σε ταχύτητες μόνο 33ων και 45 στροφών. Επιπλέον, σε αυτά τα πρώτα 16 χρόνια της εταιρείας, οι κυκλοφορίες δεν είναι πυκνές και είναι λιγότερο σημαντικές σε σύγκριση με την χρυσή εποχή της, δηλαδή το διάστημα 1957 μέχρι 1965, με εξαίρεση ασφαλώς την περίπτωση του Thelonius Μοnk που παρά το γεγονός ότι ο διαφορετικός για την εποχή ήχος του είχε την στήριξη της εταιρείας, οι δίσκοι του εκείνη την εποχή πουλούσαν ελάχιστα.
Στην πρώτη τους δεκαετία, η bebop εκδοχή της jazz είναι ο κυρίαρχος ήχος και μέσα απο τα κείμενα των beat συγγραφέων όπως ο Kerouac, η φήμη της ταξιδεύει μεγαλώνει στην «λευκή» και μεσοαστική τάξη της Αμερικής. Η περίοδος 1947 - 1952 μπορεί να μετρά κακές επιδόσεις σε επίπεδο πωλήσεων αλλά είναι σημαντική για να εδραιώσει την ετικέτα στους κύκλους των jazz μουσικών. Το γεγονός ότι ο Thelonius Μοnk χαίρει τον σεβασμό της σκηνής και ηχογραφεί τότε και για την Blue Note, φέρνει στους κύκλους το πρώτο κύμα σπουδαίων μουσικών, κάποιοι από τους οποίους θα γίνονταν οι μπροστάρηδες στην χρυσή εποχή της, δηλαδή ονόματα όπως ο drummer Art Blakey, o πιανίστας Bud Powell και ασφαλώς ο τρομπετίστας Miles Davis.
Στο περίφημο golden era του label δηλαδή την δεκαετία ’55-’65 τα «κλειδιά» της επιτυχίας είναι ο ήχος και η εικόνα, δύο παράγοντες που χρήζουν ειδικής αναφοράς και θα την έχουν μερικές γραμμές παρακάτω. Σημαντικό ρόλο στο αφιέρωμα παίζει α κατανοήσουμε τη νόρμα που όρισε η μουσική βιομηχανία από το 1955 και μετά για την κυκλοφορία των ηχογραφήσεων σε δίσκους βινυλίου 12 ιντσών και άρα ταχύτητας στις 33 στροφές. Το γερμανικό δίδυμο των ιδιοκτητών της Blue Note περίμενε χονδρικά 15 χρόνια για να μπει στο παιχνίδι της νεοϋορκέζικης σκηνής και να αποκτήσει κύρος τέτοιο ώστε να γίνει μία από τις τρείς επικρατέστερες εταιρείες στην jazz της εποχής. Μόνο μετά από αυτό το μεταβατικό στάδιο είχε πια το προνόμιο να ηχογραφούν για αυτήν τα σημαντικότερα ονόματα της σκηνής. Ένα από αυτά ήταν και ο τρομπετίστας Lee Morgan, που σκόραρε το 1963 το μεγαλύτερο χιτ απο μεριάς πωλήσεων για το label με το άλμπουμ του «The Sidewinder». Η άλλη όψη βέβαια αυτής της επιτυχίας, έφερε την πίεση τoυ διανομέα της Blue Note για ακόμα περισσότερα χιτς και πάνω σε αυτή την πίεση ήρθε η πτώση.
Το 1965 ο κατάλογος της Blue Note εξαγοράζεται από την εταιρεία Liberty και το 1967 το ανεξάρτητο πνεύμα του Alfred Lion αποφασίζει να παραιτηθεί από την διοίκηση της ετικέτας κάτω απο την ομπρέλα μιας άλλης δισκογραφικής. Η γενικότερη πτώση των πωλήσεων των jazz δίσκων και η παραγωγή αξιόλογων μεν, αλλά αντιεμπορικών άλμπουμ δε, υπό την καθοδήγηση του νέου κυνηγού ταλέντων Ιke Quebec και του Francis Wolf σφραγίζεται από τον ξαφνικό θάνατο του τελευταίου το 1971.Ο κατάλογος της Liberty, μαζί ασφαλώς με αυτόν της Βlue Note εξαγοράζεται από την United Artists και τις νέες παραγωγές πλέον επιμελείται ο George Butler.
Το label μεταφέρει την έδρα του στο Los Angeles και μάλιστα θα αλλάξει και τον κωδικό αρίθμησης των κυκλοφοριών ενώ αφήνοντας πίσω τον hard bop ήχο και την πιο spiritual / free jazz εκδοχή ποέρόεκυψε στα μέσα των 60s, εισάγει πιο φορμαλιστικέ στοιχεία όπως η funk, η soul και η disco στον κατάλογο της με μπροστάρη της νέες εποχής τον Donald Byrd.
Το 1979, η EMI αγοράζει την United Artists που είχε στον κατάλογο της και την Blue Note αλλά την κρατά ανενεργή σε επίπεδο νέων παραγωγών μέχρι σχεδόν το ‘85, οπότε και ο κατάλογος περνάει στα χέρια της Capitol που επαναφέρει την έδρα στη Νέα Υόρκη και δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στις προσεγμένες επανεκδόσεις με την βοήθεια του jazz ιστορικού Michael Cuscuna και υπό την διεύθυνση του Bruce Lunvall αρχικά και του τωρινού αρχηγού της Don Was έπειτα, περνάει στην τρίτη και πλέον κερδοφόρα φάση της. Πλέον, κατά βάση «εξαργυρώνει« την επίδραση στον ήχο της jazz παγκοσμίως έτσι όπως την διαμόρφωσε η χρυσή εποχή των Lion & Wolf και την εξελίσσουν ηχητικά από τα 70s μέχρι και σήμερα, από το πολύ-σαμπλαρισμένο «Blacks & Blues» της Bobby Humphrey μέχρι τις hip hop προεκτάσεις στον ήχο του Robert Glasper σήμερα και τα αμέτρητα βραβεία και κέρδη από την Norah Jones στις αρχές των 00s.
Και αυτήν ακριβώς την 80χρονη πορεία του label στην ουσιαστική του μορφή είναι που θα παρουσιάσει ο παρακάτω οδηγός, αφού όμως πριν ενημερώσουμε για τα δύο στοιχεία που σφραγίζουν την ποιότητα κάθε ακριβοθώρητου Blue Note βινυλίου.
Ο ήχος και η αισθητική των εξωφύλλων
«Πρέπει να το αναφέρεις οπωσδήποτε» μου λέει ο Δήμος, «αν δεν είχαν αυτά τα τόσο καλαίσθητα εξώφυλλα, το label δεν θα είχε τόσο επιτυχία, ούτε θα έμενε στην ιστορία. Οι μουσικοί που ηχογραφούσαν τότε στην Blue Note παράλληλα ηχογραφούσαν και σε άλλες εταιρείες της εποχής». Ακριβώς τα ίδια, ίσως και μεγαλύτερα ονόματα είχαν στο ρόστερ τους ετικέτες όπως η Riverside ή η Prestige. Ονόματα θρύλοι, όπως ο Miles Davis ή ο John Coltrane και μάλιστα ηχογραφούσαν πιο συχνά απ’ ό,τι στην Blue Note. Αλλά, βλέπετε η αισθητική που επέβαλε το μάτι του φωτογράφου Francis Wolf και η τεχνική στις ασπρόμαυρες φωτογραφίες αλλά και στην εμμονική καταγραφή σχεδόν όλων των sessions, σε συνδυασμό με την τέχνη των εξωφύλλων από τον εξαίρετο σχεδιαστή, Reid Miles, που όπως γράφεται δεν συμπαθούσε ιδιαίτερα την jazz μουσική καθώς και κάποια από τα σχέδια του τότε άγνωστου ακόμα Andy Warhol, δημιούργησαν την περίφημη σχολή εξωφύλλων της Blue Note. Συγκεκριμένη γραμματοσειρά, περιορισμένη χρήση χρωμάτων πάνω στον ήδη μοναδικό τρόπο με τον οποίο φωτογράφιζε ο Wolf και η σχεδόν Bauhaus προσέγγιση, ήταν τα χαρακτηριστικά που πρόσθεταν συλλεκτική αξία σε κάθε κυκλοφορία του label. Σύμφωνα με τον Δήμο, ο ήχος της Blue Note και γενικότερα της jazz που εκπροσωπούσε δεν θα περνούσε εύκολα στο λευκό κοινό αν δεν ήταν για τα εξώφυλλα. «Ο μεσοαστός που μπορούσε πιο εύκολα να έχει στην κατοχή του πικάπ και ηχοσύστημα για να παίξει τους δίσκους, αν έβλεπε λιγότερο φροντισμένα εξώφυλλα ή αισθητική που να εστιάζει στην αφροαμερικάνικη προέλευση των μουσικών, ίσως να τα αγνοούσε και να η Blue Note να μην είχε αυτή την θέση στην μουσική ιστορία».
Και ύστερα είναι ο ήχος. Ο Rudy Van Geler, είναι ο μηχανικός ήχου που έχει καταγράψει τις ιστορικότερες στιγμές της Αμερικάνικης jazz στην χρυσή εποχή της. Όμως, η σχέση του με τους Lion & Wolf από το 1953 και μετά ήταν τέτοια που οδήγησε τους Γερμανούς να του φτιάξουν το δικό του περίφημο «Van Gelder Studio» (1959) στο Εnglewood του New Jersey, στην ουσία λίγο πιο κάτω δηλαδή απο το πρώτο του στούντιο στο σαλόνι των γονιών του στην ίδια πόλη. Εκεί όπου, έκαναν ουρές για να ηχογραφήσει όλη η αφρόκρεμα της νεοϋορκέζικης jazz από το 1952 και μετά. Ο dry ήχος που χαρακτηρίζει κάθε στούντιο δίσκο της Blue Note είναι αποτέλεσμα των τεχνικών του και οι βελτιώσεις στον εξοπλισμό και την ακουστική του χώρου σε συνδυασμό με το δικό του χειροποίητο mixing desk είναι που του εξασφάλισαν την θέση στην μουσική ιστορία.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι οι στάμπες που έβαζε στους δίσκους που έκανε παραγωγή και ηχογράφηση ο Van Gelder υπάρχουν και στην Prestige και στην Impulse! και στην Verve και σε αρκετά ακόμα μικρότερα jazz labels, που σημαίνει ότι ο ίδιος ηχολήπτης έγραφε τους ίδιους μουσικούς αλλά για διαφορετικά labels. H φήμη το έχει άλλωστε ότι ειδικά στις αρχές του ’50, η αναμονή με σπουδαίους μουσικούς της jazz που περίμεναν έξω απο το πατρικό του για να μπουν και να ηχογραφήσουν για όποιο label είχαν συμφωνήσει ήταν μεγάλη. Μάλιστα σε περιπτώσεις έκτακτων συμμετοχών βλέπουμε το περίφημο courtesy οf κάποιου άλλου label σε μία κυκλοφορία π.χ. της Βlue Note ή της Verve που ασφαλώς και δείχνει το πόσο αυθόρμητη – spontaneous - ήταν η jazz εκείνη την εποχή.
Καθόλου τυχαία αν κοιτάξετε τις ημερομηνίες που αναφέρονται στις ηχογραφήσεις πίσω από τα γεμάτα σημειώματα των δίσκων θα δείτε ότι το ίδιο διάστημα οι ίδιοι σπουδαίοι μουσικοί συμμετείχαν και ηχογράφησαν για 2 ή και 3 διαφορετικά labels της Νέας Υόρκης σε περιπτώσεις ακόμα και με παραπάνω απο ένα session την ίδια μέρα, κυρίως για με σκοπό να γεμίσουν τις πομπίνες του Van Geler με όσο περισσότερες ιδέες γίνεται. Όπως πολύ σωστά το έθεσε και ο Δήμος, «η bop έχει θέματα απο παιχταράδες που τα έπαιξαν πιάνοντας το feeling της στιγμής και το έκαναν έτσι ώστε τα θέματα να ζουν αιώνια. Υπάρχει μόνο ένα Blue Train από τον Coltrane και αποτυπώθηκε τόσο έντονα και καθαρά που έχει χαρακτεί στην μνήμη μας έτσι ώστε να το θυμόμαστε για πάντα».
Blue Note Records - Δισκογραφικός Οδηγός για αρχάριους
Οι σημαντικότερες κυκλοφορίες της ετικέτας που έκανε παγκόσμια «cool» την jazz μουσική
Για τους πιθανούς αναγνώστες - συλλέκτες βινυλίων είναι σημαντικό να αναφερθούμε στην αρίθμηση του καταλόγου της Blue Note. Επειδή ακριβώς πρόκειται για δισκογραφικό οδηγό - πρόταση προς όσους σκοπεύουν να ξεκινήσουν την Blue Note συλλογή τους, επιλέξαμε να παρουσιάσουμε μόνο LP κυκλοφορίες 12ιντσων (33 στροφών) από τις 3 σημαντικές εποχές του label. Δηλαδή αφήνοντας πίσω τις 10ιντσες κυκλοφορίες όπως και τους δίσκους των 78 στροφών, καταγράφουμε χρονολογικά την εξέλιξη στον ήχο του label, ξεκινώντας από την πρώτη κυκλοφορία σε δώδεκα ιντσες με αρίθμηση 1500. Έπειτα διαλέγουμε 2 δίσκους από τα μέσα των 70s όποτε και οι κυκλοφορίες είχαν τον κωδικό BNLA (Blue Note Los Angeles) και κλείνουμε με σύντομη αναφορά τόσο απο το αρχειακό υλικό που κυκλοφόρησε στις αρχές των 80s όσο και με δύο albums από τις αρχές των 00s που σήμανε και το επίσημο επαναλανσάρισμα του label.
Εν αρχή ήν ο Miles. Ο πρώτος δίσκος του Miles για την Blue Note, με πρωτότυπες ηχογραφήσεις απο δύο δεκάιντσα του 1952 και 1953. Αυτή η εικόνα και αυτό το όνομα κάτω απο το συγκεκριμένο label είναι ίσως ο πιο αναγνωρίσιμος συνδιασμός στον κόσμο της jazz. Έπρεπε να αρχίσουμε απο εδώ.
2. Hank Mobley - Hank Mobley (BLP 1568) 1957
Μία ακόμη iconic φωτογραφία σε εξώφυλλο. Ο δίσκος που δεν έχει τίτλο και είναι γνωστός στους BN συλλέκτες ως το «568» λόγω της αρίθμησης του καταλόγου. To quinteto που παίζει σε συνδυασμό με τον μυστικισμό που περικλείει την κυκλοφορία το έχει μετατρέψει στο πιο “ακριβό” κομμάτι της συλλογής της ετικέτας. Έχει αλλάξει χέρια για 8.500 ευρώ. Ναι, διαβάσατε σωστά. Οκτώμισι χιλιάδες ευρώ!
3. John Coltrane - Blue Train (BLP 1577) 1958
Eίναι το μοναδικό άλμπουμ που θα ηχογραφήσει ο Coltrane για την Βlue Note, αλλά είναι το περίφημο «Blue Train», που κατέχει περίοπτη θέση στην δισκογραφία του, παρά το γεγονός ότι εκείνη την εποχή ηχογραφεί για όλα τα υπόλοιπα μεγάλα jazz labels, όπως Prestige, Atlantic και Ιmpulse! O τρομπετίστας Lee Morgan είναι στην σύνθεση και τα αφεντικά εφαρμόζουν στρατηγικές που αργότερα θα συζητηθούν. Πληρώνουν έξτρα τους μουσικούς για δύο πρόβες ώστε να «δέσουν» μεταξύ τους και να έχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Η ιστορία θα τους δικαιώσει, αφενός γιατί λόγω καλύτερης αμοιβής θα αρχίσουν ακόμα περισσότεροι να ηχογραφούν για αυτούς και αφετέρου γιατί θα ανέβει εντυπωσιακά η ποιότητα των ηχογραφήσεων.
Toν ίδιο χρόνο κυκλοφορεί ένα ακόμη jazz classic. Η σκέψη πίσω από τον σχεδιασμό του εξωφύλλου είναι μίνιμαλ τόσο ώστε να φανούν οι σπουδαίοι μουσικοί που συνοδεύουν τον σαξοφωνίστα Julian - το κανόνι - Adderley. Bλέπετε ίσως την σημείωση, «Miles Davis performs courtesy of Columbia Records». Τρανή απόδειξη ότι από το στούντιο του Van Geler πέρναγε κυριολεκτικά η αφρόκρεμα της σκηνής και ξεκάθαρα αβανταδόρικη σημείωση για την αξία του Adderley. Μεγάλη τιμή να έχει τον περίφημο Miles (που μόλις είχε κυκλοφορήσει το Kind Of Blue στην Columbia) να παίζει σαν side man στην μπάντα του.
5. SonnyClark - CoolStruttin’ (BLP 1588) 1958
Ναι, το ’58 ήταν η χρονιά τους και εν γένει μια οριακή χρονιά για την jazz ιστορία. Ένα ακόμη iconic εξώφυλλο, με τα πόδια της κυρίας Ruth Lion, δηλαδή της γυναίκας του Alfred Lion, ιδιοκτήτη της BN στο εξώφυλλο. O Jackie McLean στο σαξόφωνο, οδηγεί τα sessions.
6. Art Blakey And The Jazz Messengers - Art Blakey And The Jazz Messengers (BLP 4003) 1959
Aυτό το άλμπουμ, θα χαρίσει στην Blue Note την πρώτη σχετική επιτυχία της με το κομμάτι «Moanin’» και γι’ αυτό οι όποιες επανεκδόσεις στο άλμπουμ, φέρουν τον τίτλο «Moanin’» . Oι μελετητές λένε ότι πρόκειται για τον δίσκο που ορίζει τον hard bop ήχο, όσο ελάχιστοι. Ποιά είναι η διαφορά θα ρωτήσετε; Ας το γράψουμε απλά. Ο Dizzy Gillespie, έπαιζε bop ή be bop, η Blue Note έφερε την εξέλιξη της hard bop και έμεινε σε αυτό τον ήχο την ίδια εποχή που η δυτική ακτή προτιμούσε την cool jazz ενώ labels όπως η Impulse Records φλέρταρε πια με την avant / free jazz. Σε επίπεδο δομής κομματιών η hard bop ήταν σχετικά απλή μέσα απο τα σύνθετα παιξίματα της. Ο βασικός συνθέτης έπαιζε το κύριο θέμα του και έπειτα τα υπόλοιπα μέλη μοιράζονταν σόλο θέματα και θέσεις γύρω από αυτό το βασικό θέμα. Η BN τρόπον τινά το κρατούσε αληθινό και πιστό στον jazz ήχο που όρισε η Nέα Υόρκη. Επίσης, μέλη των Jazz Μessengers τότε ήταν οι επόμενοι μεγάλοι stars της εταιρείας, Lee Morgan και Wayne Shorter.
O Κenny Barrell οδηγεί το gang εδώ, έχοντας γράψει και το πιο όμορφο κομμάτι του άλμπουμ (το «Loie» θα το βρείτε και στην σχετική Spotify λίστα μας),ενώ παίζει κρουστά ο Willie Bobo που σπάνια έγραφε για την Blue Note και αν έχετε διαβάσει το ιστορικό σημείωμα θα προσέξατε το όνομα του Ike Quebec που το ’62 γίνεται πέραν από παραγωγός (έβγαλε 4 άλμπουμ μόνο το 1962) και κυνηγός ταλέντων για το label. Είναι ο πρώτος δίσκος που αναφέρει την λέξη soul στον jazz κατάλογο της εταιρείας και εισάγει τον ρυθμικό νεωτερισμό της samba που μόλις είχε εισβάλει σαν μουσική μόδα στην Αμερικάνικη αγορά.
8. Τhe Horace Silver Quintet - Song For My Father (BLP 4185) 1964
To ’64 είναι μία ακόμα χρυσή χρονιά για την Blue Note. Λίγο πριν ψάξει το spiritual jazz μονοπάτι, ο Horace Silver απο τα σπουδαιότερα κεφάλαια της BN δεδομένου ότι είναι με το label σχεδόν απο τις αρχές, ηχογραφεί το άλμπουμ με το πλέον αναγνωρίσιμο νέο-jazz θέμα για τους μύστες (το oμότιτλο «Song For My Father») ενώ τα grooves του δίσκου οδηγούνται από Βραζιλιάνικες ρυθμικές βάσεις.
9. Lee Morgan - The Sidewinder (BLP 4157) 1964
Eδώ όπως προαναφέρθηκε έχουμε το μεγαλύτερο χιτ στην εικοσάχρονη μέχρι τότε πορεία της ετικέτας. Η ταραχώδης ζωή του Lee Morgan έγινε documentary στο Netflix και αυτός ο δίσκος πούλησε 4 χιλιάδες κόπιες μέσα σε 4 μέρες. Πρωτοφανής επιτυχία για jazz δεδομένα, μα δυστυχώς παράλληλα και η αφορμή για να κάνουν τα μάτια των διανομέων της BN δολάρια και έκτοτε να πιέζουν την εταιρεία να βγάζει εξίσου πετυχημένους δίσκους.
Και ασφαλώς από την δεκάδα δεν θα μπορούσε να λείπει ο Herbie Hancock. Eίναι το 4ο από τα επτά LP που έκανε στην εταιρεία και αν μπορούσαν να δουν το μέλλον οι διανομείς, θα καταλάβαιναν ότι το κομμάτι που ανοίγει την δεύτερη πλευρά θα έδινε δεύτερη ζωή στον κατάλογο της Blue Note, 30 χρόνια μετά. O λόγος για το «Cantaloup Island», ίσως το πιο γνωστό διασκευασμένο θέμα, που έγινε παγκόσμιο χιτ από την εκδοχή των Βρετανών jazz rappers Us3 το 1993.
11. Εric Dolphy - Out To Lunch! (BLP 4163) 1964
Tο τελευταίο με αρίθμηση BLP, καταγράφει ιδανικά το avant garde και free jazz ύφος που επικρατούσε και στις υπόλοιπες jazz οικογένειες. Λίγους μήνες μετά ο Coltrane θα κυκλοφορήσει το περίφημο «Love Supreme» στην Impulse! Αυτό που έχει όμως ενδιαφέρον είναι για ακόμη μια φορά ο τρόπος που χρησιμοποιεί το εξώφυλλο για να λανσάρει το νέο της ήχο η ετικέτα. Το «Οut To Lunch!» παρά το γεγονός ότι πλέον θεωρείται από τους ακρογωνιαίους λίθους της avant garde / free σκηνής, τότε χρειαζόταν το τέχνασμα του εξωφύλλου για να πείσει τους ακροατές.
12. Bobbi Humphrey - Blacks And Blues (BN-LA142-G) 1974
Είναι η Bobbi Humphrey που στήνει τα κομμάτια της πάνω στο φλάουτο. Το label έχει πλέον μετακομίσει στο Los Angeles, αλλάζει τους αριθμούς καταλόγου του και έχει επίσημα ανοιχτεί στην funk και την soul. Το «Blacks And Blues» είναι από τα πιο πολυσαμπλαρισμένα άλμπουμ στην ιστορία της hip hop. Μadlib, Eric B & Rakim, Ice - T, Common και η λίστα σύγχρονων παραγωγών που έχουν sampl-άρει κομμάτια απο εδώ είναι ατελείωτη.
13. Donald Byrd - Stepping Into Tomorrow (BN-LA368-G) 1975
Είναι τρείς οι δίσκοι του Byrd που άξιζαν το τυχερό 13 και αυτό από μόνο του λέει πολλά για το μέγεθος του καλλιτέχνη και την σχέση του με την ετικέτα. Αρχικά το «A New Perspective» της δυνατής χρονιάς 1964, με ακόμα πιο iconic εξώφυλλο και την καινοτομία της εισαγωγής φωνητικών πάνω από τις jazz συνθέσεις. Έπειτα το παρόν «Stepping Into Tomorrow» που αν ρωτήσετε τους disco DJs της Νέας Υόρκης θα σας πουν πόσα σημαίνουν για αυτούς κομμάτια όπως το «Think Twice» και τέλος το «Places And Spaces» του 1976 που δείχνει το ενορχηστρωτικό μεγαλείο του Byrd. Α true legend.
14. Norah Jones - Come Away With Me ( Blue Note – 5320882) 2002
Τα άπειρα samples που δανείστηκαν τα μεγάλα ραπ σχήματα στα 90s από τον παλαιότερο κατάλογο και οι καλά προσεγμένες επανεκδόσεις από τότε που το label πέρασε στα χέρια της πολυεθνικής Capitol, έχουν ήδη δικαιώσει ιστορικά την Blue Note. Είμαστε στις αρχές του νέου αιώνα και πλέον, θεωρείται θρυλικό label και έχει όλα τα εφόδια για να συνεχίσει να κυκλοφορεί δίσκους που τιμούν το παρόν και το μέλλον της jazz. Μέχρι ο Arif Mardin να φέρει στα γραφεία της, την Norah Jones. Το «Come Away With Me» στην καταμέτρηση του 2017 είχε πωλήσει 27 εκατομμύρια κόπιες παγκοσμίως και το 2003 η Norah Jones πήγε σπίτι της με 5 βραβεία Grammy. Το «Don’t Know Why» σήμερα γράφει 210 εκατομμύρια plays στο Spotify και είναι πολύ πιθανό η Βlue Note να κέρδισε με αυτό το άλμπουμ περισσότερα από όσα είχε βγάλει από πωλήσεις βινυλίων στην μέχρι τότε πορεία της.
15. Madlib - Shades Of Blue (Blue Note 7243 5 36447 1 0) 2003
Kαι για το φινάλε, η σφραγίδα του καλύτερου beatmaker της γενιάς μας. Ο Μadlib, ανοίγει τον κατάλογο της Blue Note και βάζει στο jazz κόλπο όλα τα hip hop μυαλά της νέας γενιάς. Χιλιάδες πιτσιρικάδων θα μείνουν με το στόμα ανοιχτό μετά απο αυτή την συλλογή και θα ψάξουν τι και πως το έπαιζαν οι jazz γάτες στο studio του Van Gelder. Με αυτό το release η Blue Note ανοίγει επίσημα τις δουλειές της με την νέα μουσική και για την νέα χιλιετία. Θα ακολουθήσουν δίσκοι από τον Robert Glasper και τον Terrance Martin μεταξύ άλλων, ενώ ο τελευταίος θα παίξει σημαντικό ρόλο στον ήχο του άλμπουμ «To Pimp A Buttefly» του Kendrick Lamar. Πλέον, ο Don Was (παραγωγός σε δίσκους του Dylan και των Rolling Stones), είναι ο νέος πρόεδρος της ετικέτας και οδηγεί την Blue Note στα 80 της χρόνια με βασικό μότο «Not to make any shitty records».
Mιλώντας για «δεύτερους» δίσκους, ας κλείσουμε με το παρακάτω λιγότερο γνωστό γεγονός. Στο διάστημα 1979 με 1985 που η EMI αφάνισε προσωρινά τον ήχο της Blue Note, o jazz μελετητής Michael Cuscuna, απέκτησε πρόσβαση στο αρχείο ηχογραφήσεων του ιδρυτή Alfred Lion και στο φωτογραφικό αρχείο του Francis Wolf. Μια σειρά εκδόσεων με τον τίτλο Blue Note classic, έφεραν στο φως στις αρχές των 80s, ηχογραφήσεις από το αρχείο του Lion πίσω στην δεκαετία του ’60. Το αποτέλεσμα, ειδικά αν τσεκάρετε τα άλμπουμ «Dexter Gordon – Clubhouse» (1979), «Lou Donaldson - Midnight Sun» (1980) και «Andrew Hill - Dance With Death» (1980) είναι απίστευτο, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι πρόκειται για ηχογραφήσεις που δεν έβγαλε ποτέ από το συρτάρι ο Alfred Lion γιατί δεν πίστευε ότι ανταποκρίνονται στα τότε υψηλά στάνταρντ της Blue Note.
Το label που έχει ορίσει όσο λίγα την εξέλιξη της μουσικής ιστορίας χάρη στο περίφημο μανιφέστο των ιδρυτών της... «Blue Note Records are designed simply to serve the uncompromising expressions of hot jazz or swing, in general».
«It must schwing» ήταν η φράση κλειδί των Γερμανών σε κάθε session στα μέσα του περασμένου αιώνα και έτσι τιτλοφορείται ένα ακόμη documentary που φιλοδοφεί να πει την ιστορία της εταιρείας.
Έχουν προηγηθεί το «Blue Note Records : Beyond The Notes» και το documentary του BBC για την ιστορία του label, που όπως σωστά προλόγισε είναι (και θα είναι) η επιτομή του cool.
*O Δήμος Πασσάς που συνέβαλε τα μέγιστα σε αυτό το αφιέρωμα και διάλεξε τα 15 essential albums από τον τεράστιο κατάλογο της Blue Note, μοιράζει μουσική γνώση καθημερινά στο δισκάδικο του, Rock & Roll Circus, Σίνα 21 - Αθήνα.
**Αρκετά Blue Note βινύλια θα είναι μαζεμένα το βράδι του Σαββάτου στο Xοροστάσιο club. (Σκουλενίου 2β, πλ.Κλαυθμώνος).
Εκεί ο Δημήτρης Λιλής, η ομάδα του Rock & Roll Circus και οι djs Ζώης Χαλκιόπουλος, Συμεών Νομίδης και Ευδοκία Πρέκα θα παίξουν αποκλειστικά βινύλια “καυτής jazz” ενώ ο beatmaker Jesvs Lo5t και ο θρύλος της εγχώριας jazz Γιώργος Κοντραφούρης με το Baby Trio του θα παρουσιάσουν ζωντανά τις νέες δισκογραφικές κυκλοφορίες τους.
13°
