Ένας δεινός παρατηρητής της πυκνής ομίχλης που τυλίγει τη ζωή μας σε φρεσκοτυπωμένες σελίδες. Το κασέ του Ρίτσαρντ Φλάναγκαν ανέβηκε στα ύψη μετά το βραβείο Man Booker του 2014 για το «Μονοπάτι για τα βάθη του βορρά», ένα σημαντικό μυθιστόρημα για τον έρωτα και τον πόλεμο, το οποίο αποθεώθηκε και εύλογα εμπνέει τις εκδόσεις Ψυχογιός να μεταφράσουν τον κατάλογό του προς τα πίσω. Τώρα υπάρχει μια νέα έκδοση στις προθήκες. Την ώρα που πέφτει ο ήλιος και ανάβουν τα πρώτα φώτα στις γειτονικές πολυκατοικίες, άνοιξε την «Απουσία» και οι λέξεις θα πέσουν στα μάτια σου σαν αστέρια. Στον επίλογο, θα βρεις μπροστά σου σχηματισμένη τη Μεγάλη Άρκτο της λογοτεχνίας ενός παντοδύναμου αφηγητή.
Στο λιτό αυτό μυθιστόρημα που χρονολογείται από το 2008, μια υποσημείωση της βιογραφίας του Τσαρλς Ντίκενς γίνεται ολόκληρο βιβλίο στα χέρια του δημιουργού που αντλεί νερό πολύ κοντά στο σπίτι: γεννημένος στην Τασμανία και όντας απόγονος ιρλανδών κατάδικων στη Γη του Βαν Ντίμεν, ο Φλάναγκαν της «Απουσίας» διηγείται την ιστορία της πατρίδας του. Η Γη του Βαν Ντίμεν στα 1844 ήταν το προαύλιο μιας φυλακής που φιλοδοξούσε να εξελιχθεί σε κοινωνία. Εδώ εκτυλίχθηκε ένα από τα κτηνωδέστερα επεισόδια βρετανικής αποκιοκρατίας, εδώ οι Αβορίγινες υπέστησαν μαζική γενοκτονία, εδώ οι αυτόχθονες αλυσοδέθηκαν και υποτάχθηκαν στις κοινωνικοθρησκευτικές εμμονές του 19ου αιώνα.
Στην πρώτη από τις παράλληλες ιστορίες του μυθιστορήματος, κυβερνήτης της ποινικής αποικίας είναι ο σερ Τζον Φράνκλιν, σύζυγός του η λαίδη Τζέιν, της οποίας το ενδιαφέρον για τη μικρή Ματίνα εξωθεί το ζευγάρι των ευγενών στην υιοθεσία με στόχο να ανατραφεί το πρωτόγονο παιδί ώστε να φτάσει στο επίπεδο μιας πολιτισμένης αγγλίδας. Ο δεσμός δεν αργεί να εκφυλιστεί και τα μαρτύρια της Ματίνας θα συμβολίσουν με αδυσώπητο ρεαλισμό τα παθήματα των Αβορίγινων: καταπίεση, βιασμός, ένδεια, εκπόρνευση, αλκοολισμός.
Στην παράλληλη ιστορία που διαδραματίζεται στο Λονδίνο του 1850, ο Τσαρλς Ντίκενς καλείται να συνδέσει το όνομά του με το ξαλάφρωμα της αγωνίας μιας κραταιάς αυτοκρατορίας. Στα σαράντα πέντε του, στο ζενίθ της καριέρας του και στην περίοδο ανάμεσα στη συγγραφή των «Δύσκολων καιρών» και της «Μικρής Ντόριτ», ο τελευταίος ζωντανός μύθος της βικτοριανής Βρετανίας είναι ο πιο διάσημος άντρας στην Αγγλία. Ο κόσμος παραμερίζει και υποκλίνεται στο διάβα του. Ταυτόχρονα, είναι κατά παραδοχή του ένας άνθρωπος που διαρκώς αναζητά και ποτέ δε βρίσκει πραγματική στοργή, σκαρώνοντας μυθιστορήματά που είναι αληθινά μ’ έναν τρόπο που δεν ήταν η ζωή. Στα πιο θαυμάσια εδάφια της δουλειάς του Φλάναγκαν, αναψηλαφούμε τη διαδρομή του τόσο εμβληματικού αυτού καλλιτέχνη με μια ζωντάνια που δεν επιτυγχάνει ούτε η εκτενέστερη βιογραφία. Ο Ντίκενς της «Απουσίας» ωστόσο είναι και ένας Ντίκενς με αποστολή: Ο Τζον Φράνκλιν της Τασμανίας έχει χαθεί σε αποστολή εξερεύνησης της Ανταρκτικής με τα βασιλικά πλοία Έρεβος και Τρόμος. Ο κανιβαλισμός μεταξύ των μελών του πληρώματός του είναι μια πιθανότητα που διακινείται κλονίζοντας τη φήμη του. Είναι ο μεγάλος μυθιστοριογράφος εκείνος που θα αναλάβει να αποσείσει τις κατηγορίες μέσα από τη σεισμική δύναμη της πένας του.
Η αλληλοδιασταυρούμενη αφήγηση περνά από το Λονδίνο στην Τασμανία, και από τα σκοτεινά πάθη που βουρλίζουν πρόσωπα, σε επιθυμίες οι οποίες ακτινοβολούν μια χροιά παγκοσμιότητας. Εδώ οι ορέξεις αποτυπώνονται ως ενδείξεις πρωτογονισμού και ο αγώνας των χαρακτήρων αποδίδεται μέσα από την άρνησή τους να ενδώσουν. Αυτή είναι η εμπειρία του σερ Τζον Φράνκλιν, όπως διαλέγει να την ερμηνεύσει ο Ντίκενς, όπως λανθασμένα την ερμηνεύει ολόκληρη η εποχή του: όλοι έχουμε επιθυμίες και ορέξεις, αλλά μόνον ο άγριος καταδέχεται να τις χορτάσει. Σε τέτοιες συνθήκες, απομένει η σκλαβιά των παθών, η εκρηκτική εκδήλωσή τους και η αλήθεια μιας μεστής μυθιστοριογραφίας που δεν διαλέγει στριφνά νοήματα ούτε ρίχνει στάχτη στα μάτια. Η «Απουσία» θα σου ξεριζώσει την καρδιά.
14°
