Το τέλος της τραγωδίας;

Πρόκειται για μια δράση που εμπνέεται από ένα κείμενο του Πλουτάρχου που καταγράφει την τελευταία γνωστή παράσταση τραγωδίας στα αρχαία χρόνια και ταυτόχρονα θέτει το ερώτημα για το αν και πώς η σημερινή κρίση των παραστάσεων αρχαίου δράματος οδηγεί σε ένα αδιέξοδο, στο τέλος τους, ή αν μπορεί να σημάνει και αφετηρία για μια νέα αρχή.

Η βιογραφία του Κράσου, από τον Θηβαίο ιστορικό Πλούταρχο, καταγράφει την τελευταία γνωστή παράσταση τραγωδίας στα αρχαία χρόνια, στα 53 π. Χ. Την χρονιά δηλαδή που ο Έλληνας ηθοποιός Ιάσων από τις Τράλλεις πρωταγωνίστησε στις Βάκχες του Ευριπίδη παίζοντας μπροστά στις ελληνομαθείς βασιλικές αυλές των Πάρθων και των Αρμενίων, την ώρα όπου τα ενωμένα στρατεύματά τους συνέτριβαν τις ρωμαϊκές λεγεώνες, σκοτώνοντας και τον ίδιο τον Ρωμαίο αρχιστράτηγο, τον Κράσο. Ο Πλούταρχος, στο έργο αυτό καταγράφει ένα συγκλονιστικό στιγμιότυπο: Την ώρα που ο ηθοποιός Ιάσων ετοιμαζόταν να εισέλθει στη σκηνή για να παίξει τον ρόλο της Αγαύης, ο Πάρθος φονιάς του Κράσου έφτασε κρατώντας ως τρόπαιο το ματωμένο κεφάλι του Ρωμαίου στρατηγού. Ο Ιάσων το άρπαξε και αντικατέστησε με αυτό το ομοίωμα του κεφαλιού του Πενθέα ερμηνεύοντας τον ρόλο της φόνισσας μάνας. Ανατριχιαστικός πρόδρομος της πιο ακραίας σωματικής τέχνης ή μήπως χειρονομία που μπορεί, ιδίως στις μέρες μας, να ενέχει και ένα βαθύτερο πολιτισμικό και πολιτικό συμβολισμό;

Η απάντηση πρέπει να αναζητηθεί στον Βίο του Κράσου του Πλουτάρχου, έργο που αποτελεί ένα μοναδικό κείμενο: Εδώ αποσπάσματα των Βακχών εγκιβωτίζονται αυτούσια στην βιογραφία, ιστορικό κείμενό, που είναι το ίδιο διαποτισμένο από την γλώσσα, το ύφος και την δομή της τραγωδίας. Ο ακραία φιλοχρήματος και απάνθρωπος Κράσος παρουσιάζεται με όλα τα χαρακτηριστικά του τραγικού τυράννου και ο Πλούταρχος τον εμπλέκει αμείλικτα στα δίχτυα της τραγικής ειρωνείας. Έτσι, ο Κράσος δεν δανείζει απλώς το κομμένο του κεφάλι στο γιο της Αγαύης. Γίνεται το ισοδύναμο του Πενθέα μέσα από μια δραματική αφήγηση γεμάτη από μια επιφανειακή αλλά δηλητηριώδη ουδετερότητα που θυμίζει την αποστασιοποίηση του Μπρεχτ.

Ισορροπώντας ανάμεσα στον αυθεντικό τραγικό λόγο και στην κληρονομιά του Μπρεχτ το έργο του Γιάγκου Ανδρεάδη Το τέλος της Τραγωδίας αποτελεί σύνθεση των Βακχών του Ευριπίδη και του Κράσου του Πλουτάρχου. Ο τραγικός και ο μπρεχτικός κώδικας αποτελούν και την βάση για την ερμηνεία την κίνηση, την μουσική και την υποκριτική ερμηνεία της παράστασης.