"Θα ξεκινήσω με ένα σχόλιο και μακάρι να έχω λάθος. Τα περίφημα «statistics.gr» δεν μας έχουν ακόμη τροφοδοτήσει με τα επιστημονικά επαρκή στοιχεία για να κάνουμε μια πλήρη και λεπτομερή ανάλυση του Κέντρου της Αθήνας.
Πολιτικά όμως τα μηνύματα φτάνουν και υπάρχουν αναμφίβολες δυστυχώς πραγματικότητες που παραπέμπουν σε δυσοίωνες προοπτικές τουλάχιστον στον βραχυ-μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.
Για να κατανοήσουμε την οικονομική κρίση του κέντρου της Αθήνας στο βαθμό που δεν υπάρχει μια πλήρης και ολοκληρωμένη επιστημονική έρευνα για το θέμα πρέπει αναγκαστικά να βασιστούμε σε διάσπαρτα στοιχεία και σε δεδομένα όπως αποκαλύπτονται από τις διαπιστώσεις των φορέων που δραστηριοποιούνται στο κέντρο.
● αποδυνάμωση της νόμιμης επιχειρηματικής δραστηριότητας,
● εξάπλωση του παραεμπορίου,
● αυξανόμενη εγκληματικότητα/παραβατικότητα,
● κατάληψη μεγάλων τμημάτων της από «περιθωριακά στοιχεία»,
● απαξίωση ή και εξαθλίωση των ιστορικών ορόσημων και διαδρομών της πόλης,
● ανεργία-υποαπασχόληση,
● πολλαπλασιασμός αστέγων και προσερχομένων για συσσίτια,
● ραγδαία μείωση του αστικού τουρισμού.
Τα παραπάνω φαινόμενα, που ταυτόχρονα είναι και προβλήματα, είναι διαπλεκόμενα και ταυτόχρονα αποτελούν κλασσικούς φαύλους κύκλους που μόνο μια ισχυρή εξωτερική δράση θα μπορούσε να αντιστρέψει σε ενάρετους.
Τα μηνύματα από τους φορείς είναι επίσης πολλαπλά.
Και επειδή όπως αναφέρθηκε δεν υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία από την ελληνική στατιστική αρχή, δανείζομαι στοιχεία από ένα και μόνο τομέα, των ξενοδόχων, που έχουν κάνει ειδική έρευνα πρόσφατα. Τα στοιχεία τους δείχνουν τις τάσεις και το βάθος των προβλημάτων.
Σύμφωνα με στοιχεία των Ξενοδόχων, μεταξύ 2008 και 2011 έχουν συμβεί οι εξής εξελίξεις:
● Πτώση της μέσης πληρότητας των ξενοδοχείων της Αττικής από 64.47% τον Αύγουστο του 2008 σε 55.40% τον Αύγουστο του 2011.
● Πτώση της μέσης τιμής ανά δωμάτιο για όλη την Αττική από 122.60 ευρώ τον Αύγουστο του 2008 σε 98.83 ευρώ τον Αύγουστο του 2011.
● Η πληρότητα των ξενοδοχείων του ευρύτερου κέντρου της πόλης, από το 79.20% το Μάιο του 2008 στο 58% το Μάιο του 2011 (μείωση -27% περίπου).
● Οι θέσεις απασχόλησης στα ξενοδοχεία της Αττικής έπεσαν από 19.109 τον Αύγουστο 2008 σε 12.825 τον Αύγουστος 2011 (-32.8%).
● Η απασχόληση στα ξενοδοχεία σε πανελλαδικό επίπεδο τον Αύγουστο του 2011, παρουσιάζει οριακή αύξηση σε σχέση με τον Αύγουστο του 2008 της τάξης του 1%.
● Η συνεισφορά στα συνολικά τουριστικά έσοδα της χώρας: από άνω του 15% το 2008, το 2011 κάτω από το 10% του συνόλου.
● Νέο μπαράζ ανακοινώσεων για πιθανές ακυρώσεις προγραμματισμένων και υπό διαπραγμάτευση συνεδρίων, για το 2012, το 2013 και το 2014, με την αιτιολογία ότι «…το επιχειρηματικό κλίμα στην Ελλάδα, προβλέπεται να είναι εχθρικό στο ορατό μέλλον».
Τα στοιχεία των ξενοδόχων αντανακλούν τις εξελίξεις στον ίδιο τον τουρισμό (της Αθήνας), έναν τομέα που είναι α) κρίσιμος για τη χώρα και την πόλη, και β) οριζόντιος. Το «οριζόντιον» του τουρισμού είναι μεγάλης σημασίας και σε σημαντικό βαθμό ενδεικτικό για τις τάσεις σε άλλους τομείς με τους οποίους διαπλέκεται οικονομικά.
Παράλληλα, η κρίση του κέντρου είναι κρίση τη χώρας καθώς η Αθήνα συγκεντρώνει περίπου το 40% των μεγεθών όλης της Ελλάδας.
Στο μέτρο που η κρίση του κέντρου της Αθήνας εκφράζει και την κρίση της ίδιας της χώρας, τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν για το ξεπέρασμα της κρίσης του Κέντρου έχουν στενή σχέση α) με τα αντίστοιχα μέτρα για όλη τη χώρα αλλά και β) με τη σειρά των συμπληρωματικών και άλλων μέτρων σε όλους τους τομείς. Όλα μαζί συνθέτουν ένα πλαίσιο, λόγω του αλληλένδετου που υπάρχει.
Βέβαια, εδώ επικεντρώνομαι σε προτάσεις για την ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας, με μια βασική συλλογιστική ότι υπάρχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα και δυνατότητες για ανάπτυξη ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων, και ότι ό,τι διατηρείται από ισχυρά στοιχεία και επιχειρηματικό δυναμισμό πρέπει να βρίσκεται τρόπος να ενισχύεται. Η κρίση πάντα δημιουργεί ευκαιρίες: το ερώτημα είναι σε ποιες κατευθύνσεις μπορούν να αξιοποιηθούν;
Μπορεί η ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας (και συνακόλουθα της καινοτομίας) να συμβάλλει στο ξεπέρασμα της κρίσης;
Πριν προχωρήσουμε στη συζήτηση για επιχειρηματικότητα και καινοτομία (που πλέον φαίνεται ότι έχει γίνει της μόδας) θα πρέπει να διασφαλίζεται η κοινή κατανόηση τουλάχιστον ορισμένων βασικών αρχών, ώστε να υπάρξει μια κοινή γλώσσα.
1. Η καινοτομία δεν είναι η εφεύρεση, ή μια νέα ιδέα. Είναι η νέα ιδέα που μπαίνει σε εφαρμογή για παραγωγικούς σκοπούς (είτε αφορά σε αγαθό, είτε σε υπηρεσία, είτε σε διαδικασία).
2. Ο φορέας που (εφ)ευρίσκει και εφαρμόζει καινοτομίες είναι η ίδια η επιχείρηση. Η καινοτομία είναι ενδογενής διαδικασία και δεν εμφυτεύεται. Αναπτύσσεται μέσα στις ίδιες τις επιχειρήσεις συνήθως από περισσότερους από έναν ανθρώπους με διαφορετικές ειδικότητες (συνεργασία) και (κατά βάση) ανταποκρίνεται σε ανάγκες που προκύπτουν από την ίδια την αγορά. Άρα η καινοτομία δεν «παραγγέλλεται» ούτε εγκαθίσταται με μέτρα και ρυθμίσεις. Φυσικά υπάρχει η εισαγωγή και η υιοθέτηση αλλά προϋποθέτει την υποδοχή σε κατάλληλο έδαφος.
3. Η επιχειρηματικότητα και η καινοτομία δεν αναφέρονται υποχρεωτικά σε τεχνολογικά προηγμένους τομείς.
4. Ο νέος επιχειρηματίας δεν είναι ο υποχρεωτικά νέος σε ηλικία, αλλά ο νέος σε ηλικία ενδιαφέρει ιδιαίτερα λόγω της προσωπικής δυναμικής που μπορεί να αναπτύξει, και του ορίζοντα που μπορεί ατομικά να δραστηριοποιηθεί.
5. Άρα δεν μπορεί να υπάρχει η έννοια «πάρκο καινοτομίας», αλλά μόνο τεχνολογικό ή επιστημονικό πάρκο, κλπ. Καινοτομίες μπορεί να υπάρξουν σε μεμονωμένα εγκατεστημένες επιχειρήσεις οπουδήποτε, σε τεχνολογικά κλπ πάρκα, ή σε ένα τυροκομείο στην Πίνδο.
6. Η επιχειρηματικότητα και καινοτομία δεν διδάσκεται ούτε υπάρχει σχετική «κατάρτιση». Όμως ευνοείται ιδιαίτερα με την ανάπτυξη τρόπου σκέψης, δεξιοτήτων, με την ενθάρρυνση, με την έκθεση σε εμπειρίες και παραστάσεις, κλπ.
7. Ο ρόλος του κράτους και της αυτοδιοίκησης στην ενθάρρυνση της καινοτομίας και επιχειρηματικότητας μπορεί να είναι μόνο διευκολυντικός σε πολλά επίπεδα, και σε συγκεκριμένες περιπτώσεις οργανωτικός.
8. Προτεραιότητα στην κατεύθυνση αυτή πρέπει να αποτελεί η ενίσχυση της δημιουργικότητας των πολιτών, ιδίως των νέων ανθρώπων, και των επιχειρηματικών πρωτοβουλιών σε νέους και δυναμικά αναπτυσσόμενους τομείς με ικανότητα επιβίωσης σε μια δύσκολη αγορά. Ειδικότερα, η στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που καινοτομούν, επενδύουν στη γνώση, δημιουργούν νέες θέσεις απασχόλησης και, ταυτόχρονα, είναι περιβαλλοντικά ευαίσθητες και κοινωνικά υπεύθυνες.
Η φιλοσοφία της ενίσχυσης για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας δεν μπορεί να είναι η λογική των επιδοτήσεων και της πορείας των παλιών και νέων επιχειρήσεων προς την εξάρτησή τους από τις κρατικές δομές. Αυτό δεν σημαίνει πως οι επιχειρήσεις δεν θα πρέπει να εκμεταλλευτούν τυχόν ενισχύσεις ή κίνητρα που δίδονται, αλλά σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να αποκτούν διαρκή εξάρτηση. Το απαιτούμενο στην κατεύθυνση αυτή είναι η ενίσχυση της δυνατότητας των επιχειρήσεων να καινοτομούν πράγμα που επιτυγχάνεται με διάφορους τρόπους, κυρίως έκθεσής τους σε σχετικά περιβάλλοντα, ενίσχυσης των δυνατοτήτων συνεργασίας, των δυνατοτήτων έρευνας και ανάπτυξης, των υποδομών, κλπ έτσι ώστε να μπορούν να προσανατολιστούν πιο απερίσπαστες στην εσωτερική τους διαδικασία με την υπόθεση πως θα γίνουν έτσι πιο ευαίσθητες σε ερεθίσματα και πιο ανοιχτές στα παράθυρα ευκαιριών που θα οδηγούσαν σε καινοτομίες.
Οι ίδιοι οι επιχειρηματικοί φορείς της Αθήνας που έχουν θιχτεί από την κρίση, έχουν τη θέση πως με μια σειρά μέτρων θα μπορούσαν να κάνουν σημαντικά βήματα μπροστά.
Συγκεκριμένα, σταχυολογούνται εδώ μερικές μόνο από τις προτάσεις φορέων της Αθήνας, οι πιο άμεσα στοχεύουσες στον πυρήνα της επιχειρηματικής δράσης :
Από τις προτάσεις των εμπόρων
● Κίνητρα για τη διατήρηση, την επαναφορά και την ανάπτυξη θεματικών αγορών στο εσωτερικό κέντρο της Αθήνας και σε συνοικίες στις οποίες υπάρχει μεγάλος αριθμός κενών καταστημάτων.
● Στο πλαίσιο της διατήρησης της παραδοσιακής μορφής της εμπορικής δραστηριότητας θα πρέπει να αποκλειστεί η δυνατότητα συνένωσης κτηρίων για την συν-εγκατάσταση επιχειρήσεων διαφορετικού τομέα δραστηριότητας.
● Ανάπλαση των υποβαθμισμένων περιοχών με θεσμοθέτηση ενός πλαισίου φορολογικών και άλλων κινήτρων για την ενεργοποίηση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας νέων επιχειρηματικών (π.χ. νεαρές ηλικίες, ΑΜΕΑ, καλλιτέχνες, βιοτεχνίες χειροτεχνίας κλπ.) και συγχρόνως επιστροφή της κατοικίας με κίνητρα για την ανάπλαση οικοδομών και επιδότηση ενοικίου οικονομικά αδύναμων ομάδων, οι οποίες θα επιλέξουν ως μόνιμη κατοικία τους, τους εν λόγω χώρους.
● Διάσωση διατηρητέων κτηρίων που βρίσκονται σε εγκατάλειψη και ενίσχυση των κινήτρων για την ανακαίνισή τους.
Από τις προτάσεις του ΕΒΕΑ
● Επιδότηση ενοικίου, προνομιακά επιτόκια για τη λήψη στεγαστικών δανείων για πρώτη κατοικία, επισκευαστικά δάνεια.
● Φοροαπαλλαγές στους ιδιοκτήτες διατηρητέων κτηρίων του ιστορικού κέντρου για αποκατάσταση και εκσυγχρονισμό, με σαφή μέτρα αποφυγής γραφειοκρατίας.
Πέραν των προτάσεων των επιχειρηματικών φορέων, υπάρχουν οι προτάσεις της ίδιας της Κυβέρνησης (τα λεγόμενα μέτρα Πάγκαλου: Ζώνες ειδικής ανάπλασης, οικονομικά κίνητρα για Γεράνι και Κεραμεικό-Μεταξουργείο, διάφορα μέτρα για αλλοδαπούς και μέτρα σε επίπεδο αστικών παρεμβάσεων ) που είναι γνωστές αλλά δεν επικεντρώνονται στην επιχειρηματικότητα.
Υπάρχουν επίσης προτάσεις άλλων φορέων (π.χ. ΟΚΕ) αλλά, θα ξεχωρίσω δύο εδώ, τους δύο βασικότερους φορείς που επικεντρώνονται στην Αθήνα: τον Οργανισμό Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας (ΟΡΣΑ) και τον Δήμο της Αθήνας.
Οι προτάσεις του ΡΣΑ-2021 (που σχετίζονται με την επιχειρηματικότητα)
Ο ΟΡΣΑ έχει πρόσφατα εκπονήσει το νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθηνών /Αττικής 2021 (ΡΣΑ-2021) το οποίο το οποίο αποτελεί Σχέδιο Νόμου και συνοδεύεται από Σχέδιο Δράσης στο οποίο και αναφέρομαι εδώ.
Στο επίπεδο των αξόνων προτεραιότητας το Σχέδιο Δράσης προτείνει (σελ. 103):
Α) Ανασυγκρότηση του παραγωγικού ιστού (άξονας προτεραιότητας 3). Δική μας έμφαση στην: Υποστήριξη της σύγχρονης πολιτιστικής παραγωγής και δημιουργικών μεταποιητικών δραστηριοτήτων.
Β) Τόνωση της κεντρικότητας(άξονας προτεραιότητας 8.) Δική μας έμφαση στην: Ενδυνάμωση της πολυλειτουργικότητας των κέντρων όλων των βαθμίδων με της που αποτείνονται σε ευρύ φάσμα ομάδων διαφορετικής οικονομικής ταυτότητας και παρεμβάσεις αναζωογόνησης με αναβάθμιση του δημόσιου χώρου και ενεργοποίηση / αξιοποίηση του κενού κτηριακού αποθέματος για δραστηριότητες παραγωγής.
Στο πλαίσιο αυτό έχουμε δίκτυο ιεραρχημένο δίκτυο επιχειρηματικών / μεταποιητικών Υποδοχέων, με χαρακτηριστικά και λειτουργίες που μπορούν να ανταποκρίνονται σε όλους της τύπους ζήτησης, και στο οποίο εντάσσονται τόσο οι ήδη θεσμοθετημένοι, όσο και οι νέοι Υποδοχείς.
Για τον δευτερογενή και τριτογενή τομέα που αφορούν ειδικότερα στο κέντρο της Αθήνας, τίθενται στόχοι, προτεραιότητες και μέτρα πολιτικής που κατατείνουν στο χειρισμό του θέματος μέσω: (σελ. 111, κ.ε.)
● της λογικής των υποδοχέων,
● της λογικής της αστικής ανασυγκρότησης και μητροπολιτικών παρεμβάσεων, καθώς και επενδυτικών σχεδίων αστικής αναμόρφωσης σε περιοχές εγκαταλελειμμένων ανενεργών χρήσεων του αστικού ιστού,
● της λογικής της αξιοποίησης του κενού κτηριακού αποθέματος,
● της ενίσχυσης των clusters,
● των μικτών χρήσεων γης (χαμηλή όχληση), κίνητρων καινοτομίας και πράσινης ανάπτυξης (περιλαμβάνει τα διάφορα «πάρκα» Ελαιώνα, Ελληνικού, Θριασίου),
● της ενίσχυσης του αστικού τουρισμού και της χρήσης των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων.
Βεβαίως, τα παραπάνω αποτελούν ένα γενικό πλαίσιο σε μια θετική κατεύθυνση, αλλά είναι προφανές ότι θα εξειδικευθούν περισσότερο από τους ειδικότερους φορείς. Το ζητούμενο παραμένει η ενεργός λήψη πρωτοβουλιών από τον επιχειρηματικό κόσμο προκειμένου να αξιοποιήσει το θεσμικό πλαίσιο.
Ο Δήμος Αθηναίων
Στην κατεύθυνση αυτή ο Δήμος Αθηναίων φιλοδοξεί να παίξει ένα σημαντικό ρόλο και εκπονεί ειδικό πρόγραμμα για την ανασυγκρότηση του κέντρου. Πρόκειται για το πρώτο ολοκληρωμένο πρόγραμμα που εκπονεί ο Δήμος Αθηναίων μετά από πολλά χρόνια το οποίο φιλοδοξεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματα όχι σε μεμονωμένη βάση, αλλά ως μέρη ενός πολύπλοκου συνόλου, έχοντας συγχρόνως επιχειρησιακό χαρακτήρα.
Το πρόγραμμα αυτό στη σημερινή του μορφή προβλέπει 18 άξονες δράσης οι οποίοι αναλύονται σε 50 περίπου δράσεις, οργανωμένες σε μορφή «σχεδίου δράσης». Άξονες όπως αυτοί της «Ενίσχυσης επιχειρηματικότητας», της «Ενίσχυσης των δραστηριοτήτων κέντρου», της «Αναθέρμανσης της αγοράς ακινήτων», της «Ταυτότητας και branding», και της «Ψηφιακής πόλης» είναι άμεσα συνδεδεμένοι με την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας στην Αθήνα γενικά και στο κέντρο ειδικότερα, ενώ άλλοι άξονες όπως της «Ενίσχυσης της πολιτιστικής δημιουργίας», της «Επιστροφής των κατοίκων», του «Κτηριακού αποθέματος» και των «Πολεοδομικών δράσεων» είναι έμμεσα πλην ουσιαστικά σχετιζόμενοι.
Προς τη διαμόρφωση θέσεων και προτάσεων
Με βάση τα παραπάνω τεκταινόμενα μπορεί κανείς να υποστηρίξει, πως μια σειρά σύγχρονων και λογικών θέσεων, θα πρέπει να περιλαμβάνουν τα παρακάτω:
Οι διευκολύνσεις που θα πρέπει να δίνει το κράτος και η αυτοδιοίκηση είναι:
1. χωρικές: να δίνει τη δυνατότητα εγκατάστασης (φυσικά υπό το φως ενός καλού σχεδιασμού) σε επιχειρήσεις, και να προβλέπει συχνές ανανεώσεις της σχετικής νομοθεσίας σύμφωνα με τις τεχνολογικές εξελίξεις (π.χ. ποιες βιομηχανίες θεωρούνται οχλούσες).
2. οικονομικές: να προβλέπει διάφορες δανειοδοτήσεις, φοροαπαλλαγές που να λειτουργούν ως κίνητρα για εγκατάσταση και λειτουργία επιχειρήσεων, στο πλαίσιο της δίκαιας και κοινωνικά συμφέρουσας … κλπ. Δεν διεκδικούνται όμως εδώ επιδοτήσεις και άλλες τέτοιες μορφές στο βαθμό που στρεβλώνουν την επιχειρηματικότητα. Σταθερό φορολογικό πλαίσιο και «όροι του παιχνιδιού».
3. θεσμικές - διοικητικές: αποτελεσματικότητα διοίκησης, ταχείες προσαρμογές του θεσμικού πλαισίου ώστε να παρακολουθούνται ή να προτρέπονται οι εξελίξεις στην πραγματική οικονομία, διαφάνεια, εξάλειψη γραφειοκρατίας, εξάλειψη διαφθοράς, ευνοιοκρατίας, ειδικών σχέσεων, και γενικά παραβίασης της ισονομίας και ισοπολιτείας. Πρόβλεψη νέων επιχειρηματικών μορφών, όπως οι ευρείες συνεργατικές επιχειρήσεις (είτε κοινωνικές είτε όχι).
4. επιστημονικές: Κάθε είδους αποτελεσματική τεκμηρίωση (π.χ. στατιστική) ώστε να διευκολύνονται οι αποφάσεις από τους επιχειρηματίες.
5. ειδικών χρηματοδοτικών και άλλων εργαλείων: π.χ. να ευνοεί και να στηρίζει μορφές δράσης όπως τα κεφάλαια υψηλού κινδύνου, τα δίκτυα επιχειρηματικών αγγέλων, τα seed capital.
6. οργανωτικές: δημιουργία θεσμών με πραγματικό έργο για εθελούσια χρήση από επιχειρήσεις (όπως είναι ο οργανισμός προώθησης εξαγωγών), αλλά και νέων θεσμών για νέες επιχειρήσεις (θερμοκοιτίδες, θυρίδες επιχειρηματικότητας, κλπ). Παράλληλα, με κάθε θεμιτό τρόπο στήριξη νέων πρωτοβουλιών όπως co-working labs, ιδιωτικών θερμοκοιτίδων, τμημάτων έρευνας και ανάπτυξης σε επιχειρήσεις, κλπ.
7. να δημιουργεί τις γενικές συνθήκες παραγωγής και τις γενικές συνθήκες αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης, κατά συνέπεια τις τεχνικές και άλλες κοινωνικές υποδομές, υπηρεσίες και δραστηριότητες, συμπεριλαμβανόμενης της εκπαίδευσης και Παιδείας, αλλά και την κατάλληλη ψυχολογία, πέραν του απαραίτητου, ώστε να αποτελούν και αυτά κίνητρο για την επιχειρηματικότητα.
8. Να οργανώνει συστηματικές διαβουλεύσεις με τους ενδιαφερόμενους που να είναι ουσιαστικές (δηλαδή με σαφή δυνατότητα αλλαγής της άποψής του, με χρονικά διαστήματα ικανά για λεπτομερείς επεξεργασίες και συζητήσεις και με συνοδεύουσα επιστημονική στήριξη και τεκμηρίωση).
Από την άλλη πλευρά, ο επιχειρηματικό κόσμος θα όφειλε με τη σειρά του να ανταποκρίνεται σε μια τέτοια πολιτική διευκόλυνσης τηρώντας ένα «νέο επιχειρηματικό -κοινωνικό συμβόλαιο» που από τη δική του πλευρά θα έπρεπε να περιλαμβάνει:
1. Εντιμότητα στις σχέσεις με το κράτος, την αυτοδιοίκηση, τους ανταγωνιστές και τους πελάτες, διαφύλαξη του δημοσίου συμφέροντος, τήρηση υποχρεώσεων προς το κράτος (π.χ. φορολογία).
2. Ουσιαστική αποδοχή του «άλφα και του ωμέγα» της επιχειρηματικότητας, ότι το επιχειρείν έχει ρίσκο.
3. Τήρηση της εργατικής νομοθεσίας και καλές οικονομικές σχέσει με τους εργαζόμενους, κατανοώντας ότι τα ύψη των αμοιβών δεν είναι το μοναδικό στοιχείο της ανταγωνιστικότητας.
4. Συνειδητή συμβολή στη διαρκή βελτίωση των συνθηκών εργασίας και διαβίωσης εν γένει.
5. Τήρηση του πολεοδομικού θεσμικού πλαισίου και περιβαλλοντική ευαισθησία.
6. Παύση επίμονων πιέσεων προς κρατικούς παράγοντες για ειδική μεταχείριση.
7. Εταιρική κοινωνική ευθύνη μέσα όμως από ένα συντονισμό πλαίσιο με τους θεσμικούς φορείς ώστε να αποφεύγεται η διεσπαρμένη δράση και να καθίσταται αποτελεσματικότερη.
8. Ενδιαφέρον και αρωγή σε νέους επιχειρηματίες.
9. Ποιοτική εργασία και προϊόντα που να τιμούν τον τόπο της προέλευσής τους, να είναι χρήσιμα και να προσφέρονται σε «λογικές» τιμές.
10. Κατάθεση προτάσεων προς φορείς, κράτος, κλπ και ουσιαστική συμμετοχή σε διαβουλεύσεις.
Ένα τέτοιο νέο επιχειρηματικό - κοινωνικό συμβόλαιο μπορεί και πρέπει να γίνει αποδεκτό από όλες τις πλευρές ώστε να γίνει έναυσμα για μια επανεκκίνηση της επιχειρηματικότητας στο κέντρο. Πρέπει να τονίσουμε πως όπως έλεγε και ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης η καλή ανάπτυξη είναι ακριβή. Με φτηνά μέσα δεν έχεις ανάπτυξη. Για το λόγο αυτό, το σοβαρό εγχείρημα της ανάπτυξης στο οποίο η επιχειρηματικότητα παίζει τεράστιο ρόλο, είναι ένα εγχείρημα που απαιτεί από κάποιους ξε-βόλεμα και πιθανόν κάποιες θυσίες, και την κατανόηση πως η ανάπτυξη είναι και αυτή μια επένδυση, και μάλιστα για όλο το κοινωνικό σύνολο. Οι όροι ενός συμβολαίου σαν αυτό που περιγράφηκε, μπορούν όμως αν τηρούνται να δώσουν προοπτική.
Πέρα από τις γενικότερες παραπάνω προτάσεις που προφανώς ισχύουν για την Αθήνα και για το κέντρο της, ειδικότερες θέσεις και προτάσεις που θα μπορούσες να υιοθετήσει κανείς για το κέντρο της Αθήνας, θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν:
1. Ως προςτην επιχειρηματικότητα
● Θυρίδες Νεανικής Επιχειρηματικότητας , Σταθμός Μιας Στάσης κλπ.
● Εκδηλώσεις Προώθησης Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας Νέων, Φόρουμ Ιδεών. Νέων Επιχειρηματιών και Επαφή με χρηματοδότες, ιδιαιτέρως με εκπροσώπους των κεφαλαίων υψηλού κινδύνου, επιχειρηματικούς αγγέλους, κλπ.
● Διαγωνισμοί Επιχειρηματικών και Καινοτόμων Ιδεών για διάφορες εκπαιδευτικές βαθμίδες και γενικοί.
● Θερμοκοιτίδες Επιχειρήσεων γενικού επιχειρηματικού και ειδικού καλλιτεχνικού Προσανατολισμού.
● Ενίσχυση της δικτυακών και χωρικών συστάδων επιχειρήσεων (clusters).
2. Ως προς τις επιχειρήσεις
● Ειδικά μέτρα στήριξης του εμπορίου στο κέντρο Αθήνας.
● Καθορισμός ειδικών ενισχύσεων και μέτρων στήριξης προς τις ιδιωτικές επιχειρήσεις. τόσο για το καθαρά επιχειρηματικό σκέλος, όσο και για το σκέλος της εγκατάστασης.
● Ειδικά μέτρα στήριξης του τουρισμού στο κέντρο Αθήνας, τόσο άυλα όσο και υλικά.
● Κίνητρα-αντικίνητρα εγκατάστασης επιχειρήσεων σε συγκεκριμένα μέρη.
3. Ως προς το άμεσο περιβάλλον τη πόλης
● Ενίσχυση της πολιτιστικής ταυτότητας της πόλης και δράσεις branding.
● Δημιουργία Ψηφιακού περιβάλλοντος σε όλη την πόλη της Αθήνας.
● Επανάχρηση εγκαταλελειμμένων – υπό κατάληψη κτηρίων κλπ.
● Σειρές πολεοδομικών και χωρικών παρεμβάσεων πολλών ειδών.
Εν κατακλείδι:
Έχω την πεποίθηση πως είναι δυνατόν να υπάρξουν σύγχρονες πολιτικές θετικές για τη στήριξη των επιχειρήσεων και για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, πολιτικές που μπορούν να υποστηριχθούν με εντιμότητα και συνέπεια από όλες τις πλευρές.
Έχω επίσης την πεποίθηση πως μπορεί να αναπτυχθεί ένας πολύ παραγωγικός διάλογος μεταξύ όλων των εμπλεκομένων μερών που να αποδώσει καρπούς.
Έχω επίσης την πεποίθηση πως, κάτω από το φως των παραπάνω, η επιχειρηματικότητα μπορεί να ανακάμψει στο κέντρο της Αθήνας και να βοηθήσει αποφασιστικά ως κινητήριος μοχλός την ανάκαμψη της πόλης.
9°
