Μουσικη

Radio days

Το ραδιόφωνο είναι η μεγάλη μας αγάπη. Κυριολεκτικά: φέτος γίνεται 70 χρονών

atk_0452.jpg
Γιάννης Νένες
ΤΕΥΧΟΣ 237
3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
90348-203045.jpg

Ένα άλμπουμ από αγαπημένες φωνές που γέμισαν τη ζωή μας. Μουσικές, έργα, σκέψεις χώθηκαν τις νύχτες στα τρανζιστοράκια κι ακόνισαν τη φαντασία μας να βλέπει, ακούγοντας, τα όνειρά της. Το ραδιόφωνο είναι η μεγάλη μας αγάπη. Κυριολεκτικά: φέτος γίνεται 70 χρονών.

Ή «Βραδυόφωνον». Έτσι το έλεγαν πολλοί όταν πρωτοεμφανίστηκε, στη δεκαετία του ’30. Το άκουγαν βράδυ, ήταν η φωνή της νύχτας, η συντροφιά της – όπως ακριβώς παραμένει ακόμα. Η φωνή που ακούμε μέσα στο αυτοκίνητο. Η μουσική που θα ακούμε ακόμα κι όταν δραπετεύσουμε από την πόλη, στους ανοιχτούς δρόμους.

image
Ο Μίνως Αργυράκης, σε βερνισάζ έκθεσής του, σατιρίζει την απόλυση του φίλου του Μάνου Χατζηδάκι από τη διεύθυνση του Τρίτου Προγράμματος (1981)

Η Ελληνική Ραδιοφωνία, η ΕΡΑ, γιορτάζει τα 70 της χρόνια με ένα θεαματικό, συλλεκτικό λεύκωμα της ιστορίας της και μία χορταστική έκθεση στην καρδιά της Αθήνας, εκεί απ’ όπου άρχισε να εκπέμπει πρώτη φορά.

Το πρώτο σήμα της ελληνικής ραδιοφωνίας (τότε ΕΙΡ) συνελήφθη από ανυποψίαστους δέκτες στις 31 Μαΐου του 1938. «Εδώ Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών» το πρώτο μήνυμα που απέδρασε από τον παρθενικό πομπό που βρισκόταν στα Λιόσια και τo υποτυπώδες στούντιο του Ζαππείου. 70 χρόνια μετά, η τεχνολογική έκρηξη των μέσων εξορίζει τις ασπρόμαυρες ραδιοφωνικές αναμνήσεις σε ένα πολύ μακρινό ρετρό σύμπαν, αλλά το ραδιόφωνο παραμένει αυτό που ήταν. Ρομαντική συντροφιά, ακαριαία πηγή ενημέρωσης, μέσο άμεσης επικοινωνίας.

image
Τετάρτη 23 Μαρτίου 1960. Στο (ζωντανό) «Θέατρο της Τετάρτης», η Δέσπω Διαμαντίδου, ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ και η Μελίνα Μερκούρη ερμηνεύουν «Ορφέα στον Άδη»

image
Αρχές 60s. Το ελληνικό cool συγκεντρωμένο στο στούντιο του Ζαππείου, σε ζωντανό εορταστικό πρόγραμμα. Από αριστερά: Γ. Θεοδοσιάδης, Πέτρος Φυσσούν, Δημήτρης Χορν, Χριστόφορος Νέζερ, Λάμπρος Κωνσταντάρας, Αλέκα Συνοδινού, Άννα Κυριακού, Αντιγόνη Βαλάκου, Χρήστος Ευθυμίου, Τζoν Βεϊνόγλου (η διασημότερη μπάσα αντρική φωνή του ραδιοφώνου), Αλέκα Κατσέλη, Κώστας Βουτσάς και, στο πιάνο, όπως πάντα, ο Μίμης Πλέσσας.

image
1975, B' Πρόγραμμα. Η παραγωγός Μαρία Παξινού και guests: αριστερά ο Γιάννης Ζουγανέλης (με μαλλί), στη μέση η Μιμή Ντενίση (babyface!) και ο ποιητής Γιώργος Μαρκόπουλος.

ΡΑΔΙΟ-FACTS

1945. Τρίμηνη συνδρομή οικιακού ραδιοφώνου 1.000 δραχμές. Κάτοχοι ραδιοφώνων 36.000.

Λαθρακουστές: Όσοι κάτοχοι δάνειζαν ή μετέφεραν το δέκτη τους χωρίς επίσημη έγκριση, όσοι χρησιμοποιούσαν το δέκτη για δημόσια ακρόαση και όσοι έκαναν ψευδή δήλωση κλοπής ή απώλειας. Η τιμωρία ήταν βαριά. Πρόστιμο, π.χ., 360.000 δρχ.

1950. Κόστος τρίμηνης συνδρομής: 30.000 δρχ. Η τιμή αυτή δεν αφορά τα οικιακά ή σχολικά ραδιόφωνα, καθώς οι συνδρομές για ραδιόφωνα καταστημάτων είναι περίπου διπλάσιες. Τα ποσά συλλέγονται από επιφορτισμένους με το καθήκον αυτό υπαλλήλους της ελληνικής ραδιοφωνίας (εισπράκτορες).

1959. Με πρωτοβουλία του Γενικού Διευθυντή του Ε.Ι.Ρ. Πύρρου Σπυρομήλιου αρχίζει το Φεστιβάλ ελληνικού τραγουδιού. Το μπουζούκι γίνεται δεκτό στο ραδιόφωνο…

ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ Μάμπο! Σλόγκαν παλιάς ραδιοφωνικής «ρεκλάμας».

Δεκαετία ’50. Τίτλοι εκπομπών: «Η Πνευματική Ζωή των Εθνών», «Ο Ποιητικός Λόγος», «Θέματα Λόγου και Τέχνης», «Τα Ξένα Αριστουργήματα», «Ανθολογία Νεοελληνικού Διηγήματος».

Δεκαετία ’50. Εκπομπές που κόβονται: το «Πρωινό Ρόφημα», οι «Συζυγικοί Καβγάδες», οι «Εύθυμοι Στίχοι», το «Χρονογράφημα» και η εκπομπή «Νίνα και Νικολάκης» (σύμφωνα με τους υπεύθυνους, εξέθεταν, καθεμία με τον τρόπο της, το Ε.Ι.Ρ.).

Οδυσσέας Ελύτης: Διευθυντής προγράμματος του Ε.Ι.Ρ., 1952.

Δεκαετία ’60. Ένταση της ραδιοφωνικής προπαγάνδας, λίγο πριν την εμφάνιση της τηλεόρασης. Συνήθης στόχος οι κομμουνιστές – χαρακτηριστικά αποσπάσματα επίκαιρων σχολίων: «Οι κομμουνισταί και οι απαισιότεροι μοιτραλίαι ύψωσαν τη δολοφόνον χείρα των εναντίον της πατρίδος», «τα ενεδρεύοντα στίφη των ερυθρών δολοφόνων».

1962. Το Ε.Ι.Ρ. αγοράζει κτήμα στην Αγία Παρασκευή, με στόχο την ανέγερση Ραδιομεγάρου.

1967 - 1974. Δημιουργείται τo κέντρο εκπομπής βραχέων κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, με σκοπό τη διάδοση της συνταγματαρχικής προπαγάνδας στον απόδημο ελληνισμό. Τα αποτελέσματα ήταν ακριβώς τα αντίθετα…

Ραδιοπειρατεία: Παράνομη ραδιοερασιτεχνική επικοινωνία, που αναπτύχθηκε τη δεκαετία του ’60 από «ραδιοπειρατές» ή «ραδιόφιλους» ή «εραστές του ραδιοφώνου», άτομα κυρίως νεαρής ηλικίας, που εξέπεμπαν παράνομες εκπομπές «με ξένη ροκ, αλλά συχνά και ελληνική μουσική». Φανατικό κοινό, τηλεφωνικές αφιερώσεις. Εξέπεμπαν μόνο στα μεσαία και υπήρξαν στόχοι τόσο των αστυνομικών, όσο και των δικαστικών αρχών, οι οποίες εντόπιζαν τα μηχανήματά τους με ραδιογωνιόμετρο.

“Easy Rider”: Το ψευδώνυμο του Γ. Κυρλάκη, ιδρυτή του σταθμού «Εδώ Πολυτεχνείο», του πρώτου διάσημου πειρατικού σταθμού από τους πολλούς των 60s. Κάποιοι, όπως ο Jeronimo Groovy (σχηματισμένος από μετέπειτα στελέχη της ΕΡΤ), έγιναν αργότερα νόμιμοι.

Μεταπολίτευση. Η ΕΙΡΤ μετατρέπεται σε ανώνυμη εταιρεία και μετονομάζεται σε Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση Α.Ε.

Δεκαετία ’80. Απελευθέρωση της ιδιωτικής ραδιοφωνίας, πλήθος νέων σταθμών, αλλαγή του ραδιοφωνικού τοπίου.

Δεκαετία ’90. Η Ελληνική Ραδιοφωνία και η Ακαδημία Αθηνών συνεργάζονται και εκατοντάδες δελτία ειδήσεων αποδελτιώνονται και «διορθώνονται».

2002. Εγκαινιάζεται το πρόγραμμα «Φιλία» – άνοιγμα της ΕΡΑ στους αλλοδαπούς κατοίκους της, πολυπολιτισμικής πια, Ελλάδας. Η κίνηση συμπληρώνεται ένα χρόνο αργότερα από τον ethnic KOSMOS 93,6.

2004-2007. Τα αναλογικά στούντιο μετατρέπονται σε ψηφιακά κι εγκαθίσταται στον Κεντρικό Έλεγχο της ΕΡΑ σύστημα ατέρμονης εγγραφής όλων των εκπεμπομένων προγραμμάτων.

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ