Οι δηλώσεις Τσίπρα στην υπηρεσία της προπαγάνδας Ερντογάν

Το βράδυ της περασμένης Κυριακής, λίγες μόλις ώρες αφού έκλεισαν οι κάλπες στην Τουρκία και πριν ολοκληρωθεί η καταμέτρηση των ψήφων, ένας ηγέτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης έσπευσε να τονίσει ότι είναι θετικό τουλάχιστον το ότι οι εκλογές διεξήχθησαν με «έναν πολύ δημοκρατικό τρόπο». Ο ηγέτης αυτός δεν ήταν ο Βλαντιμίρ Πούτιν ή ο Βίκτορ Όρμπαν αλλά ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Αλέξης Τσίπρας.

Θα περίμενε κανείς ότι οι παλαιότερες αστοχίες αυτής της κυβέρνησης στα ελληνοτουρκικά σε συνδυασμό με την πραγματική εθνική διπλωματική επιτυχία στις Πρέσπες θα είχαν βοηθήσει τον Αλέξη Τσίπρα να κατανοήσει ότι θα πρέπει να διαβάζει σωστά τις εξελίξεις και να μετρά κάθε λέξη του. Κάτι τέτοιο όμως δεν συνέβη.

ΣΥΡΙΖΑ, HDP και προπαγάνδα Ερντογάν

Ο ΣΥΡΙΖΑ ανήκει στην ίδια πολιτική οικογένεια με το φιλοκουρδικό κόμμα (HDP), με τον επικεφαλής του Σελαχατίν Ντεμιρτάς να απευθύνει χαιρετισμό στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 2016. Πριν από μερικούς μήνες μάλιστα, αντιπροσωπεία του ΣΥΡΙΖΑ συμμετείχε στο συνέδριο του HDP στην Άγκυρα.

Λίγες μέρες μετά την παρουσία του στην Αθήνα, ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς συνελήφθη κι από τότε παραμένει στις τουρκικές φυλακές, όπως και αρκετά ακόμα κορυφαία στελέχη του κόμματος του. Έθεσε υποψηφιότητα για το αξίωμα του Προέδρου από το κελί του και η βασική προεκλογική του ομιλία έγινε τηλεφωνικά μέσα από τη φυλακή, με τη σύζυγο του να την καταγραφεί και να την δημοσιεύει στο διαδίκτυο.

Το βράδυ της περασμένης Κυριακής, δεκάδες κομματικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ πανηγύρισαν στα social media για την επιτυχία του HDP να αντέξει στις δυσκολίες και να περάσει το όριο του 10% που απαιτείται για την εκπροσώπηση του στο τουρκικό κοινοβούλιο. Όχι τυχαία, τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ φρόντισαν την ίδια ώρα να υποβαθμίσουν ή και να αποκρύψουν τελείως την επίμαχη αναφορά Τσίπρα, η οποία ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με την επικοινωνιακή γραμμή του κόμματος του.

Μιας και ήταν όμως ο πρώτος ηγέτης της Ε.Ε που ταυτίστηκε ουσιαστικά με τη ρητορική Ερντογάν περί «δημοκρατικών εκλογών», ο Αλέξης Τσίπρας προσέφερε μια χρυσή ευκαιρία στον πανίσχυρο μηχανισμό προπαγάνδας του συστήματος Ερντογάν. Η δήλωση του αναπαράχθηκε ευρέως από τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ της Τουρκίας, προκαλώντας την αντίδραση της…άλλης μισής Τουρκίας, εκείνης δηλαδή που έδωσε τα πάντα για να πετύχει τη δημοκρατική αλλαγή απέναντι στον αυταρχισμό του Ερντογάν.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο επίτιμος πρόεδρος του HDP Ertuğrul Kürkçü επιτέθηκε στον πρωθυπουργό της Ελλάδας μέσω Twitter, πρώτα στα τουρκικά και έπειτα καλώντας τον στα αγγλικά να ενημερωθεί, παραπέμποντας τον σε σχετική ανάλυση του Freedom House για την έλλειψη ελευθεριών στην Τουρκία.

Επικίνδυνος ερασιτεχνισμός

Οι εκλογές στην Τουρκία δεν διεξήχθησαν «με πολύ δημοκρατικό τρόπο», όπως έσπευσε να αποφανθεί ο Αλέξης Τσίπρας. Αντιθέτως, η άνετη επικράτηση Ερντογάν εδραίωσε στους κόλπους των αντιπολιτευόμενων κομμάτων μια ισχυρή αίσθηση καχυποψίας για την αξιοπιστία των εκλογικών αποτελεσμάτων. Εξάλλου, δυο μέρες μετά τις τουρκικές εκλογές, το Γενικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης τόνισε στα συμπεράσματα του, με ειδική αναφορά στους δυο Έλληνες στρατιωτικούς που κρατούνται ακόμα στην Ανδριανούπολη, ότι το Κράτος Δικαίου στη γειτονική χώρα εξακολουθεί να υποχωρεί και ότι «η Τουρκία έχει απομακρυνθεί ακόμα περισσότερο από την Ευρωπαϊκή Ένωση». Κατά συνέπεια, είναι χάσιμο χρόνου να εξηγήσει κανείς γιατί η δήλωση Τσίπρα είναι απόλυτα ατυχής ως προς την ουσία της.

Ακόμα κι αν κανείς δεχθεί, για την οικονομία της συζήτησης, ότι η λογική του κατευνασμού μπορεί να βελτιώσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ο τρόπος που έγινε η συγκεκριμένη δήλωση από τον πρωθυπουργό είναι φοβερά προβληματικός. Είναι διπλωματικά και πολιτικά ατυχές να αναφέρεσαι σε μια εκλογική διαδικασία η οποία δεν έχει καν ολοκληρωθεί και είναι ακόμα χειρότερο όταν γλωσσικά και «σκηνοθετικά» δεν μπορείς να το υποστηρίξεις. Η Τουρκία δεν είναι μια τυχαία χώρα για την ελληνική εξωτερική πολιτική, γι’ αυτό και κάθε σχετική δήλωση Έλληνα αξιωματούχου πρέπει να γίνεται με τη σοβαρότητα και την ακρίβεια που απαιτούν οι περιστάσεις. Δυστυχώς, είναι τόσο ερασιτεχνικός ο τρόπος των δηλώσεων, στα αγγλικά, του πρωθυπουργού μπροστά στις κάμερες των ξένων ΜΜΕ που απορεί κανείς αν πραγματικά ήθελε να πει κάτι τέτοιο ή του… βγήκε πάνω στην κουβέντα.

Σε κάθε περίπτωση, δεν υπάρχει καμία ένδειξη του ότι η Ελλάδα, μια χώρα της οποίας δυο στρατιωτικοί παραμένουν παράνομα κρατούμενοι σε τουρκικό έδαφος, θα κερδίσει κάτι με το να μακιγιάρει τον αυταρχισμό Ερντογάν. Είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν η δήλωση Τσίπρα αποτελεί κομμάτι κάποιας συγκεκριμένης εθνικής στρατηγικής αλλά κι αρκετά βέβαιο ότι ένα τόσο έμπειρο σύστημα εξουσίας όπως αυτό του Ταγίπ Ερντογάν θα ανιχνεύσει και θα διαβάσει σωστά τους ερασιτεχνικούς επικοινωνιακούς ελιγμούς του Αλέξη Τσίπρα.