Ας ξεπεράσουμε το θρησκευτικό του πράγματος. Μένει τότε η κοινωνιολογική πτυχή της γιορτής και η χαρά της σχόλης. Αυτό το απροσδιόριστα εορταστικό κλίμα που όταν συνεπάγεται διακοπές, σκάει από το πουθενά χαμόγελα στον απέναντι συνεπιβάτη ή τον συνοδοιπόρο του ασανσέρ. Δεν είναι όμως μόνο η χαρά της αργίας ή της απόδρασης, είναι όσα κάνουν τις μέρες να μοιάζουν διαφορετικές και τις εποχές να ξεχωρίζουν καλύτερα στο ημερολόγιο. Αυτή η αίσθηση χαλαρότητας στους δρόμους μέρα μεσημέρι, οι περαστικοί με τις τσάντες στα χέρια, το «καλά να περάσεις» που κάνουν αντίλαλο στα κατώφλια των κτιρίων και τα ανταμώματα. Με φίλους και οικογένειες, με όσους επιστρέφουν για γιορτές από τις μητροπόλεις του κόσμου και περιμένουν πώς και πώς ένα μεγάλο τραπέζι με βαβούρα και κόσμο.
Το τζιν μπουφάν στη βαλίτσα, τα ανοιξιάτικα παπούτσια της νονάς στο κουτί και το φως της γιορτής να βγαίνει από κέρινο φυτίλι αντί λαμπιόνια. Κάπου εκεί συνειδητοποιείς ότι άδικα τα Χριστούγεννα γοητεύουν περισσότερο.
Η ευφορία του Δεκέμβρη είναι σίγουρα φανταχτερή, αλλά αυτή του Απρίλη είναι πιο βουκολική, ηλιόλουστη κι αυθόρμητη. Κι ενώ το Πάσχα κουβαλάει το πένθος και βαραίνει από την εβδομάδα των παθών, γίνεται τόσο ανάλαφρο για την ψυχή εν τέλει, προσωρινό σαν αλλεργία της άνοιξης. Εκεί που ξαπλώνεις στο πεζούλι της πλατείας του χωριού και ίσα που σε χτυπάει ο απριλιάτικος ήλιος λίγο στο πρόσωπο, εκεί που τα πουά, καρό τραπεζομάντηλα απλώνονται στις βεράντες και τους μπουμπουκιασμένους κήπους, εκεί ακριβώς κρύβεται η ευδαιμονία της κατά τ’ άλλα πένθιμης γιορτής του χριστιανισμού.
Το Πάσχα έχει την τελετουργία του και αυτό κάνει τις μέρες ν’ αλλάζουν. Τη Μ. Δευτέρα τα κουλουράκια, τη Μ. Τρίτη τα τσουρέκια και τη Μ. Πέμπτη τα κόκκινα αυγά. Κι ας τα έχεις όλα ακουστά, κι ας έτρωγες κρέας όλη τη Μεγάλη βδομάδα, εξακολουθείς να μετράς αντίστροφα μέχρι την Κυριακή στο χωριό. Στη μάχη τσουρέκι-μελομακάρονα υπάρχει όντως δίλλημα μεγάλο, αλλά το πασχαλινό φαγητό ως ιδέα είναι για κάποιους αξεπέραστο. Ας παραβλέψουμε τη μαζική σφαγή, που έτσι κι αλλιώς δεν αλλάζει πολλά στην υπερκατανάλωση και εκτροφή κρέατος. Όση ευαισθησία κι αν έχει κανείς, οι πασχαλινές ενοχές δε συγκρίνονται με τη μελαγχολία των Χριστουγέννων, την κατάθλιψη του Γενάρη και τις ματαιωμένες προσδοκίες στις οποίες καταλήγει κάθε ψευδαίσθηση μιας νέας αρχής. Από άποψη καιρού και μόνο, η ζυγαριά γέρνει προς το Πάσχα, όπου αντί για θλίψη φέρνει εσωτερίκευση και χαλάρωση στα γρασίδια, αντί για συνεχείς ετοιμασίες, καθημερινά καλέσματα, φαγοπότια και ξενύχτια.
Γιατί ωραίο το πνεύμα των Χριστουγέννων, αλλά αυτός ο ψυχαναγκασμός που μας πιάνει όλους για ένα δεκαήμερο γίνεται κάπου ανυπόφορος. Να περάσουμε τέλεια, να κάνουμε γκουρμέ κολοκυθόσουπες και γέμιση με κάστανο, να πάρουμε τα τέλεια δώρα και όλα να κάνουν μπούγιο, να λαμπιρίζουν και να δίνουν μία αίσθηση γκλάμουρ αφθονίας. Αντίθετα, το Πάσχα επιβάλλει επιστροφή στις ρίζες, στους μερακλίδικους μεζέδες και την αθάνατη ελληνική επαρχία. Το γεγονός ότι το Πάσχα γίνεται τραπέζωμα, ενώ τα Χριστούγεννα τραπέζι τα λέει όλα. Αρκεί μία πίτα -σπανακόπιτα κατά προτίμηση- μια τηγανιά πατάτες, μια σαλάτα να συνοδεύει τα σουβλιστά κι ένα καλαθάκι με τα βαμμένα αυγά για να μείνουν όλοι ικανοποιημένοι.
Η διασκέδαση δε δεν περιλαμβάνει ξενύχτι, λαμπερές εμφανίσεις και το κυριότερο δεν υπάρχει καμία αγωνία αντίστοιχη της εξόδου της Πρωτοχρονιάς, που όσα χρόνια κι αν περάσουν, κανείς δε θέλει να παραδεχτεί ότι θα είναι το πιο αδιάφορο βράδυ του χρόνου. Δημοτικά, νταούλια, κλαρίνα, σούβλες αυτοσχέδιες στο δρόμο, στον κήπο, στο πάρκινγκ, στην πιλοτή, στην ταράτσα και ξαφνικά ξημερώνει η πιο μερακλίδικη Κυριακή του χρόνου μαζί με τον ανυπόμονο εαυτό μας που μπροστά στο κοκορέτσι γίνεται πιο ασυγκράτητος απ’ ότι υπήρξε ποτέ στο ξετύλιγμα ενός δώρου. Κι αν τα Χριστούγεννα είναι η γιορτή των παιδιών και της αγάπης, το Πάσχα είναι η γιορτή όλης της οικογένειας, συμπεριλαμβανομένων των παππούδων απαραιτήτως, που τα Χριστούγεννα όλο και κάπου θα το βάλουμε χωρίς εκείνους.
Ελληνικό Πάσχα και Λαμπρή σημαίνει αυθεντικότητα, απλότητα, άνοιξη και αντάμωμα γύρω από ένα πραγματικά ευχάριστο κι ανεπιτήδευτο τραπέζι με καρέκλες πλαστικές.
23°
