Η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τα παιδιά και η ανάγκη λήψης πρωτοβουλιών προστασίας τους από τα ίδια τα μέσα, το κράτος και την οικογένεια.
Μια αναφορά από τη ρυθμιστική αρχή επικοινωνιών του Ηνωμένου Βασιλείου, Ofcom, επιβεβαιώνει ότι τα παιδιά είναι μανιώδεις χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Περίπου το 99% των παιδιών ηλικίας 3 έως 17 ετών χρησιμοποίησαν το Διαδίκτυο το 2021. Το YouTube ήταν η πιο δημοφιλής πλατφόρμα, με το 89% των παιδιών να το χρησιμοποιεί. Εν τω μεταξύ, τα μισά παιδιά χρησιμοποιούσαν το TikTok, έναν δημοφιλή ιστότοπο που επιτρέπει στους χρήστες να παρακολουθούν και να μοιράζονται σύντομα βίντεο.
Οι περισσότερες πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης απαιτούν από τους χρήστες να είναι ηλικίας 13 ετών και άνω. Ωστόσο, η αναφορά διαπίστωσε ότι η πλειοψηφία των παιδιών κάτω των 13 ετών είχαν το δικό τους προφίλ σε τουλάχιστον μία εφαρμογή ή ιστότοπο μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Το ένα τρίτο των γονέων παιδιών ηλικίας πέντε έως επτά ετών είπε ότι το παιδί τους είχε προφίλ, το οποίο αυξήθηκε στο 60% μεταξύ των παιδιών ηλικίας 8 έως 11 ετών.
Απ’ ότι φαίνεται δεν είναι δύσκολο να ξεπεραστεί ο ηλικιακός περιορισμός, καθότι τα παιδιά απλώς δίνουν μια ψεύτικη ηλικία κατά τη δημιουργία του λογαριασμού τους. Εν τω μεταξύ, ορισμένα παιδιά έχουν πολλαπλούς λογαριασμούς στην ίδια πλατφόρμα – έναν για τους φίλους τους και έναν άλλο για τους γονείς τους. Η αναφορά διαπίστωσε επίσης ότι περίπου το 16% των παιδιών τριών και τεσσάρων ετών παρακολουθούν βίντεο στο TikTok. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι είναι οι γονείς ή κάποιος άλλος που δείχνουν τα βίντεο αυτά στα παιδιά και δεν έχουν δικό τους λογαριασμό. Εξακολουθούν όμως να εκτίθενται σε περιεχόμενο μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε πολύ νεαρή ηλικία.
Έχοντας υπόψη αυτά τα ευρήματα, είναι καιρός να ρίξουμε μια ματιά σε όσα γνωρίζουμε για το πώς η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να επηρεάσει τα παιδιά σε διαφορετικές ηλικιακές ομάδες.
Τα καλά και τα κακά
Η ενασχόληση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να έχει τόσο θετικές όσο και αρνητικές επιπτώσεις στους ανθρώπους, ιδιαίτερα στα παιδιά. Η Daria Kuss, καθηγητής στο Nottingham Trent University, και οι συνεργάτες της έδειξαν ότι η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι σημαντική για τη συναισθηματική υποστήριξη, για το «χτίσιμο» μιας κοινότητας και για την έκφραση συναισθημάτων μεταξύ των εφήβων, αλλά μπορεί επίσης να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική τους υγεία και ευημερία.
Στην Ερευνητική τους Ομάδα Cyberpsychology του Πανεπιστημίου του Nottingham Trent, η Kuss και οι συνεργάτες της έχουν μιλήσει με νεαρούς εφήβους, τους γονείς και τους δασκάλους τους για τις προκλήσεις και τις βλαβερές συνέπειες του διαδικτύου μέσα από τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Διαπίστωσαν ότι τα αποτελέσματα κυμαίνονται από το να ξοδεύουν όλο και περισσότερο χρόνο στο Διαδίκτυο, την αλλαγή συμπεριφοράς λόγω της αναπόφευκτης κριτικής από τους συνομηλίκους και την αισθητηριακή υπερφόρτωση, έως πιο σοβαρές γνωστικές και συναισθηματικές συνέπειες όπως προβλήματα προσοχής, στρες και άγχος.
Νέα έρευνα δείχνει ότι φαίνεται να υπάρχουν διαφορές μεταξύ των ηλικιακών ομάδων όσον αφορά τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην ικανοποίηση από τη ζωή. Σε ένα μεγάλο δείγμα με πάνω από 17.000 νέους ηλικίας 10 έως 21 ετών, στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι επιβλαβείς επιπτώσεις των υψηλών επιπέδων χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να είναι ιδιαίτερα έντονες στις ηλικίες 14-15 και 19 για τα αγόρια, και 11-13 και 19 για τα κορίτσια.
Η πρώην υπάλληλος του Facebook, Frances Haugen, αποκάλυψε το 2021 ότι μια εσωτερική έρευνα του Facebook έχει δείξει επανειλημμένα ότι υπάρχουν επιβλαβείς επιπτώσεις από τη χρήση του Instagram στην ψυχική υγεία νεαρών κοριτσιών. Γενικά γνωρίζουμε ότι το να ξοδεύουμε υπερβολικά πολύ χρόνο μπροστά σε μια οθόνη μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα άγχους, κατάθλιψης και εθισμού.
Οι συστάσεις της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής (American Academy of Pediatrics) προτείνουν να μην υπάρχει χρόνος οθόνης για παιδιά κάτω των δύο ετών και το πολύ μία ώρα την ημέρα για παιδιά ηλικίας 2 έως 5 ετών, εστιασμένο σε περιεχόμενο υψηλής ποιότητας (για παράδειγμα, περιεχόμενο που είναι εκπαιδευτικό). Αν και δεν γνωρίζουμε ακριβώς τι είδους περιεχόμενο παρακολουθούν τα μικρά παιδιά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ως επί το πλείστον δεν είναι υψηλής ποιότητας και μπορεί να είναι επιβλαβές.
Με το πρόσφατα δημοσιευμένο νομοσχέδιο για την ασφάλεια στο διαδίκτυο, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου στοχεύει να καταστήσει το Ηνωμένο Βασίλειο το ασφαλέστερο μέρος στον κόσμο για να συνδεθείτε στο διαδίκτυο. Ως εκ τούτου, πρέπει να λάβουμε υπόψη τις δυνητικά επιζήμιες επιπτώσεις που μπορεί να έχει η χρήση του διαδικτύου γενικά και η υπερβολική χρήση των κοινωνικών μέσων ειδικά για τους νέους, ειδικά αυτούς που είναι ευάλωτοι.
Πρέπει να δούμε αυξημένη προστασία των χρηστών (όπως μέτρα επαλήθευσης ηλικίας) και πρωτοβουλίες πρόληψης επιβλαβών συνεπειών (όπως η εκπαίδευση στο σχολείο σχετικά με τα οφέλη και τις πιθανές αρνητικές συνέπειες της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης). Πρέπει επίσης να δούμε τη συμμετοχή της κοινότητας και των κυβερνητικών οργανισμών σε εκστρατείες εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης, καθώς και εστίαση στην αυξημένη εταιρική κοινωνική ευθύνη, όπου ο κλάδος αυτός υιοθετεί ενεργή προσέγγιση στο σχεδιασμό προϊόντων με γνώμονα τα καλύτερα συμφέροντα του χρήστη.
Ενώ αποθαρρύνουμε την υπερβολική τάση προς διάγνωση ή θεραπεία της καθημερινής συμπεριφοράς – για παράδειγμα, δεν πρέπει να υποθέτουμε ότι όλοι όσοι περνούν λίγες ώρες στο διαδίκτυο έχουν πρόβλημα με τη χρήση του διαδικτύου – η προβληματική συμπεριφορά πρέπει να αναγνωρίζεται και οι χρήστες πρέπει να υποστηρίζονται. Αυτό μπορεί βοηθήσει στο να αποτρέψουμε την υπερβολική χρήση να οδηγήσει σε αρνητικές συνέπειες για την ψυχική υγεία.
Η υποστήριξη των νέων χρηστών του Διαδικτύου πρέπει να προέρχεται από γονείς, δασκάλους, κυβερνήσεις και την ίδια τη βιομηχανία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Οι γονείς θα πρέπει να ενθαρρυνθούν να ξεκινήσουν έναν ανοιχτό διάλογο με τα παιδιά τους, ο οποίος θα δημιουργήσει και θα χτίσει μια καλή βάση και θα επιτρέψει στα παιδιά να ανοιχτούν σχετικά με τη χρήση που κάνουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
21°
