Συνέντευξη με την Αρσινόη Νάσιου για το project «Τίσερτς είχαμε και στο χωριό μας» και πώς η ελληνική παράδοση μας φέρνει πιο κοντά
Η Αρσινόη Νάσιου μεγάλωσε στο Ζαγόρι, πλέον ζει στη Θεσσαλονίκη και δεν θα μπορούσε να φανταστεί τη ζωή δίχως δημιουργία. Ράβει, πλέκει, κάνει χειροτεχνίες και εργάζεται ως art-director. Σαν δεινή φυσιολάτρης, τα καλοκαίρια παίρνει τα βουνά, πηγαίνει βόλτες στα ποτάμια και μαζεύει τσάι με τη γιαγιά της. Κάπως έτσι αποφάσισε πέρυσι τον Αύγουστο να ξεκινήσει το project «Τίσερτς είχαμε και στο χωριό μας», θέλοντας να φέρει τη ζωή του χωριού στο σήμερα, αλλά με τον δικό της τρόπο.
Αρισνόη Νάσιου: Η δημιουργός του project «Τίσερτς είχαμε και στο χωριό μας»
Ποια ήταν η αφορμή για να ξεκινήσεις το project «Τίσερτς είχαμε και στο χωριό μας»; Κάθε καλοκαίρι κάνω εκδρομές στη φύση με τους γονείς μου, είναι για εμένα μια από τις αγαπημένες μου συνήθειες. Πέρυσι προσπαθούσα να οργανώσω την επόμενη εξόρμηση, καταλήγοντας στη Δρακόλιμνη της Τύμφης, ένα μέρος που ήθελα πάρα πολλά χρόνια να επισκεφτώ. Όταν κατάφερα να ανέβω στην κορυφή και να απολαύσω τη θέα μαζί με τη μαμά μου, ένιωθα πολύ περήφανη. Είναι η στιγμή που έχεις κουραστεί αρκετά, αλλά η ομορφιά που αντικρίζεις σε δικαιώνει. Μπορεί για κάποιον να ακούγομαι υπερβολική, αλλά η εκδρομή αυτή ήταν πραγματικά ξεχωριστή για εμένα. Για αυτό και ήθελα να φτιάξω κάτι σαν αναμνηστικό, μια υπενθύμιση ότι φτάσαμε ψηλά μαζί.Έτσι έραψα το πρώτο μπλουζάκι με τη φράση «θα πάρω τα βουνά» και το έκανα δώρο στη μαμά μου. Σαν σωστή gen-Z και περήφανη δημιουργός τίσερτ, ανέβασα μερικές φωτογραφίες στο Instagram, ξέρεις, για να μοιραστώ τη χαρά μου. Ξαφνικά αρκετός κόσμος μου έστελνε μηνύματα και με ρωτούσε τι είναι αυτό, πού το βρήκες, ποιος το έφτιαξε, υπήρξε ένα μεγάλο ενδιαφέρον που δεν το περίμενα. Τότε σκέφτηκα πως όποτε πάω στο χωριό ακούω διάφορες φράσεις, κυρίως αστείες. Γιατί να μην τις αξιοποιήσω; Διατήρησα λοιπόν τη γαλάζια γραμματοσειρά που χρησιμοποίησα στο πρώτο μπλουζάκι και ξεκίνησα να ράβω.
Δρακόλιμνη Τύμφης: Ως Δρακόλιμνη αναφέρονται οι αλπικές λίμνες που σχηματίζονται κυρίως σε βουνά της Ηπείρου.
Τι είναι αυτό που θες να επικοινωνήσεις μέσω του project; Για εμένα είναι ένα περιβάλλον στο οποίο ο κόσμος έχει την ευκαιρία να βρει δικά του κομμάτια, μέσα από αναμνήσεις και βιώματα. Δεν ήθελα να εστιάσω μόνο στα ωραία μπλουζάκια, αλλά στο να συνθέσω ένα ψηφιακό λεύκωμα με φωτογραφίες, ιστορίες, αναμνήσεις και παραδόσεις από τη ζωή στα χωριά. Αισθάνομαι ότι τα έθιμα ενός τόπου μας φέρνουν πιο κοντά και αυτό είναι πολύ όμορφο. Σκέψου, εγώ πίστευα ότι οι φράσεις που έχουμε στο Ζαγόρι δεν χρησιμοποιούνται αλλού. Κι όμως, ερχόμενη σε αλληλεπίδραση με τον κόσμο συνειδητοποίησα πόσα κοινά έχουμε και φυσικά ανακάλυψα νέες φράσεις και ντοπιολαλιές.
Καφενείο στο χωριό Τρίστενο: Η «Μασίνα» του Θανάση. Η μασίνα λειτουργεί ως φούρνος και σόμπα ταυτόχρονα, στην οποία ζεσταίνει ο κόσμος φαγητό στην κατσαρόλα και κάστανα.
Αναφέρθηκες στις «ντοπιολαλιές», πες μας μερικές από αυτές για να καταλάβουμε καλύτερα τι είναι. Στα χωριά της Ηπείρου έχουμε διάφορες φράσεις και «ήχους» οι οποίοι μας κάνουν να ξεχωρίζουμε. Αν κάτι πραγματικά μας αρέσει είναι το να μην λέμε ολόκληρες τις λέξεις και κάπως να τις αλλάζουμε. Για παράδειγμα, αντί να πούμε έφυγα θα πούμε έφκα, αντί να πούμε όχι θα πούμε ούι, αντί για κάτω θα πούμε χάμω. Συνήθως η τελευταία λέξη μια πρότασης δεν έχει πολλά φωνήεντα. Αυτές οι «περίεργες» λέξεις είναι οι ντοπιολαλιές, για τις οποίες εγώ γνωρίζω δύο διαφορετικές ιστορίες όσον αφορά στην προέλευσή τους. Σύμφωνα με την πρώτη, λόγου του τσουχτερού κρύου που υπήρχε τότε στα χωριά ο κόσμος ήθελε να μιλάει όσο το δυνατόν λιγότερο, για να μην καταναλώνει ενέργεια. Το οποίο αν το σκεφτείς βγάζει νόημα. Στη δεύτερη εκδοχή, υποστηρίζεται ότι όταν ακόμα δεν υπήρχαν τηλέφωνα και οι άνθρωποι έπρεπε να επικοινωνήσουν από μακριά, κρατούσαν μόνο τα σύμφωνα των λέξεων για να δημιουργείται μεγαλύτερος αντίλαλος και πιο καθαρός ήχος.
Καλουτά Ζαγορίου, 2023: Αρχές Οκτώβρη στη βρύση Δεσπότη, μαζεύοντας κάστανα στο χωριό.
Περίγραψέ μας λίγο την ιστοσελίδα σου, τι μπορεί κανείς να δει; Έχω προσθέσει τρεις ενότητες, μέσω των οποίων ο κόσμος μπορεί να καταλάβει καλύτερα τη φιλοσοφία πίσω από αυτό το εγχείρημα. Ίσως να ξυπνήσουν και δικές του μνήμες. Η ενότητα «Απ' το Ζαγόρι» λειτουργεί σαν μια εισαγωγή, στην οποία συστήνομαι. Σε αυτό που εστιάζω όμως, είναι στο πώς τρεις γενιές από το Ζαγόρι (η γιαγιά, η μαμά μου και εγώ) που μεγαλώσαμε με εντελώς διαφορετικά ερεθίσματα, καταφέρνουμε να βρίσκουμε κοινά σημεία μέσω της παράδοσης. Για παράδειγμα, το να μαζεύουμε και να ψήνουμε μαζί κάστανα στη μασίνα, να πηγαίνουμε παρεούλα στη βρύση του χωριού για να πάρουμε νερό, είναι απλές, αλλά παλιές συνήθειες, χάρη στις οποίες κάνουμε πράγματα μαζί.Στην ενότητα «Πανηγύρια» έχω συγκεντρώσει φωτογραφίες από στιγμές της οικογένειάς στα πανηγύρια, με πρωταγωνιστές τον παππού και τον μπαμπά μου. Ένα flashback στο πώς διασκέδαζε τότε ο κόσμος με τη ψυχή του. Τότε που περιμένανε πώς και πως να έρθει το καλοκαίρι για να ανταμώσουν ξανά σαν παρέα και να γιορτάσουν. Σήμερα φυσικά γίνονται πανηγύρια, όμως δε νομίζω ότι έχουν την ίδια γοητεία και ανεμελιά. Τέλος, εννοείται ότι δεν θα μπορούσε να λείπει η ενότητα «Στα βουνά» στην οποία αναφέρομαι στο πώς εμπνεύστηκα το όλο project.
Καλουτά Ζαγορίου, 1984: Τα πανηγύρια είναι συνήθως βραδινά και διοργανώνονται κυρίως το καλοκαίρι. Γίνονται προς τιμήν της γιορτής του αγίου της εκκλησίας του χωριού ή κάποιου παρεκκλησιού. Η διάρκειά τους ποικίλει από μία έως και τρεις μέρες.
Ζώντας πλέον στη Θεσσαλονίκη, υπάρχει κάτι που σου λείπει από το χωριό; Νομίζω θα ξεκινήσω από το πιο βασικό και πιστεύω θα ταυτιστεί αρκετός κόσμος που μεγάλωσε στην επαρχία. Μου λείπουν τα μεζεδάκια, το παραδέχομαι. Μου λείπει να πάω να πιω ένα τσίπουρο και να μου βγάλουν για συνοδευτικό πέντε διαφορετικά μεζεδάκια. Αυτό είναι κάτι που στο Ζαγόρι το θεωρούμε δεδομένο. Θα βγεις να πιεις κάτι και σχεδόν θα έχεις κάνει και ένα καλό γεύμα. Νόμιζα ότι έτσι γινόταν παντού, αλλά τελικά δεν ισχύει. Αυτή ήταν μια πρώτη εμπειρία με τη ζωή στη μεγάλη πόλη. Επίσης οι αποστάσεις στο χωριό είναι σχεδόν ανύπαρκτες, ενώ στη Θεσσαλονίκη πρέπει να στριμωχτείς σε ένα λεωφορείο. Νομίζω όμως ότι περισσότερο μου λείπει η αίσθηση, όχι τόσο τα υλικά αγαθά. Το να είσαι στην αυλή του σπιτιού και να περάσει μια γιαγιά να σε χαιρετήσει, να συναντήσεις τυχαία έναν γνωστό σου μετά από καιρό, να αισθάνεσαι αυτή τη ζεστασιά των ανθρώπων. Γενικώς τα σπίτια στα χωριά δεν είναι κλειστά, μπορεί ο οποιοσδήποτε να περάσει και να καθίσει να τα πείτε. Υπάρχει η λογική του μαζί, είναι ένας εντελώς άλλος τρόπος ζωής.
Τρεις γενιές Ζαγόρι. Στόχος της Αρσινόης Νάσιου είναι η επανένωση των ατόμων με τις αναμνήσεις και τον τόπο τους μέσω των παραδόσεων του χωριού.
Μιλάς με πολλή αγάπη για το Ζαγόρι, τι θα πρότεινες σε κάποιον να κάνει όταν το επισκεφτεί; Σίγουρα πρέπει να επισκεφτεί το Ηλιοχώρι, ένα χωριό το οποίο δεν γνωρίζουν πολλοί και έχει έναν από τους πιο εντυπωσιακός καταρράκτες, τον «Balta di Striga». Επίσης να προσθέσει στη λίστα την Σαρακατσάνικη Στάνη που βρίσκεται κοντά στο Σκαμνέλι, το μέρος που γινόταν το αντάμωμα των Σαρακατσάνων. Να πάει οπωσδήποτε στο Πάπιγκο και να βγάλει φωτογραφία τους πύργους της Αστράκτας και φυσικά να οργανώσει μια εκδρομή στη Δρακόλιμνη. Ωστόσο αυτό δεν το προτείνω σε όσους δεν έχουν πολύ καλή σχέση με το περπάτημα, γιατί χρειάζεται να κάνεις αρκετό. Είναι δύσκολη πίστα. Εκτός όμως από τα όμορφα μέρη, έχουμε και πολύ νόστιμα γλυκά του κουταλιού. Κυδώνι, κεράσι, φράουλα, νεράτζι, ό,τι μπορείς να φανταστείς. Για όσους είναι περισσότερο του αλμυρού, δοκιμάστε παραδοσιακές πίτες της γιαγιάς, με φύλλο ανοιγμένο στο χέρι. Και τσίπουρο, πιείτε τσίπουρο ακόμα και δεν είστε φαν. Όμως αυτό που κατά τη γνώμη μου σημαίνει βόλτα στο Ζαγόρι, είναι η επίσκεψη στο καφενείο. Εκεί που θα σε κεράσουν, θα πιάσεις κουβέντα με το διπλανό τραπέζι και θα γίνετε μια παρέα. Στα χωριά ακόμα και το φαγητό σάς φέρνει κοντά.
Σαρακατσάνικη Στάνη: Πρόκειται για αναπαράσταση του Σαρακατσάνικου οικισμού. Οι καλύβες ή αλλιώς κονάκια, είναι επισκέψιμες και βρίσκονται στην περιοχή του Γυφτόκαμπου.
Εσένα ποια είναι η δική σου αγαπημένη φράση; Η αλήθεια είναι ότι έχουμε πολλές και η καθεμία έχει τη δική της γοητεία. Νομίζω όμως ότι η φράση που είναι περισσότερο στην καρδιά μου, είναι μια που μου έλεγε από μικρή η γιαγιά μου «δεν κάθεσαι καλά, είσαι πολύ ασιγούρευτη». Και όχι, δεν εννοούσε ότι δεν είμαι σίγουρη, αλλά ότι είμαι πολύ ανήσυχη. Επίσης μου αρέσει τώρα που είναι στην μόδα οι tote bags, ή αλλιώς τα ταγάρια όπως λέμε και στο χωριό μου. Υπάρχουν πάρα πολλές λέξεις και φράσεις οι οποίες κάνουν τόσο εύκολα αστεία την καθημερινότητά σου.
Καταρράκτες Balta di Striga, Ηλιοχώρι, 2021: Το Ηλιοχώρι βρίσκεται σε υψόμετρο 900 μέτρων στις ανατολικές πλαγές της Τύμφης. Η ονομασία Balta di Striga σημαίνει λίμνη της κραυγής.
Και έρχεται το κρίσιμο ερώτημα: πόλη ή χωριό; Επειδή έχω τη δυνατότητα να μπορώ να δουλεύω remote, το ιδανικό θα ήταν να εργάζομαι από το χωριό και να είμαι εντελώς λειτουργική. Να κάνω τη δουλειά που αγαπώ αλλά να βρίσκομαι κοντά στη φύση. Γενικώς η ζωή στην πόλη και η ζωή στο χωριό είναι δύο τελείως διαφορετικές καταστάσεις. Νομίζω πως στην πόλη έχεις ευκαιρίες να κάνεις ό,τι και αν θες, όμως στο χωριό μπορείς ηρεμήσεις, να βρεις τους δικούς σου ρυθμούς. Εξαρτάται φυσικά τι αναζητά ο καθένας. Στόχος μου είναι μέσω του project να συμβάλω στο να αναδειχθούν τα θετικά που έχει ο τρόπος ζωής στην επαρχία. Όχι απαραίτητα για να γυρίσει ο κόσμος πίσω, αλλά επειδή πιστεύω ότι είναι κάτι που το έχουμε ξεχάσει ή ίσως δεν γνωρίζουμε αρκετά. Το να ξυπνάς μια Κυριακή,να πηγαίνεις εκδρομές και να γνωρίζεις νέο κόσμο, είναι κάτι που μπορεί να δώσει πολλή χαρά. Ας το αξιοποιήσουμε.
Ζαγόρι σημαίνει ο τόπος πίσω από το βουνό. Κατά τη διάρκεια του μήνα Ιουλίου, ο κόσμος μαζεύει τσάι από το Μιτσικέλι, βουνό στα Γιάννενα κοντά στο χωριό Δίκορφο.
Μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα Τίσερτς είχαμε και στο χωριό μας και να ανακαλύψετε περισσότερα για το project της Αρσινόης Νάσιου.
