«Eίχαμε ένα όνειρο» του Jake Lamar, εκδόσεις Πόλις, σελίδες 482, μετάφραση Mαρία Σκαμάγκα
O χρόνος: το προσεχές μέλλον, που ενδεχομένως έχει ήδη συναντηθεί με το πραγματικό παρόν. O τόπος: η Aνατολική Aκτή των HΠA. Tα πρόσωπα: τα εξής δύο. Σε πρώτο επίπεδο, η Aφροαμερικανίδα φωτογράφος Έμα Πέρσον, η οποία συνδέεται ερωτικά μ’ έναν λευκό, με αποτέλεσμα να βρεθούν κι οι δυο εγκλωβισμένοι ανάμεσα σε δύο «αντίπαλα» στρατόπεδα. Σε δεύτερο επίπεδο, ο επίσης Aφροαμερικανός Mέλβιν Xάντσινσον, διακεκριμένος νομικός και υπουργός Δικαιοσύνης των συντηρητικών, ο οποίος διεκδικεί το χρίσμα για την αντιπροεδρία έχοντας ως σημαία του τη «μηδενική ανοχή» και τον «πόλεμο κατά των ναρκωτικών και του εγκλήματος». Mόνο που ένα μυστικό που κουβαλά από το παρελθόν και μια προδιάθεση αλκοολισμού απειλούν να τον θέσουν πρόωρα εκτός κούρσας...
Mε φόντο τις ζωές αυτών των δύο ανθρώπων, ο 47χρονος Jake Lamar, γέννημα θρέμμα του Mπρονξ, στο 6ο του μυθιστόρημα περιγράφει μια υποθετική Aμερική, μπρος στην οποία ωχριά ακόμη κι ο “Patriot Act” του Tζορτζ Mπους. Mια χώρα όπου επιβάλλονται σκληροί περιορισμοί, όπου αναβιώνει το «κυνήγι μαγισσών» κι οι δημόσιες εκτελέσεις μεταδίδονται ζωντανά από την τηλεόραση. Mια Aμερική «διαβρωμένη από την οργή και των μίσος, μια χώρα που μοιάζει να έχει απολέσει την ίδια της την ψυχή».
M’ ένα χιούμορ που δεν γνωρίζει ιερό και όσιο, το βιβλίο του Lamar δεν έχει τίποτα το πολιτικά ορθό. Ίσα-ίσα που προκαλεί ακόμη και τους ομοεθνείς του, απαντώντας ως εξής στο ερώτημα εάν υπάρχει ελευθερία στις HΠA: «Για μερικούς. Aν το θέλουν. Aπό την άλλη πάλι, σκέφτομαι αυτό που είπε κάποτε κάποιος: O σκλάβος δεν θέλει την ελευθερία του, αλλά ένα δικό του σκλάβο».
O Lamar βάζει το μαχαίρι ως το κόκαλο όταν αναλύει στις πραγματικές του διαστάσεις το ζήτημα των φυλετικών διακρίσεων. Tολμά να θίξει –ήπια– ακόμη και το θέμα του σεπαρατισμού, χωρίς όμως να επικροτεί αυτή τη λύση. Όχι, δεν ασπάζεται κατά γράμμα το “by all means necessary” του Mάλκολμ X. Oύτε όμως αναπολεί το «Όνειρο» του Mάρτιν Λούθερ Kινγκ, που φαντάζει πια ξεθωριασμένο.
«Η γέννηση τηε βασίλισσαε του σκακιού» της Μarilyn Yalom, εκδόσεις Άγρα, σελίδες 312, μετάφραση Εύη Κλαδούχου
Η ιστορία της βασίλισσας του σκακιού όπως την αφηγείται η Marilyn Yalom είναι συναρπαστική σαν την ίδια την ιστορία του κόσμου. Αποτέλεσμα μιας εξονυχιστικής φιλολογικής, αρχαιολογικής και λογοτεχνικής έρευνας, το βιβλίο ανατρέχει ανά τους αιώνες. Η Yalom ενδιαφέρεται κυρίως για τη φεμινιστική παράμετρο του θέματος. Εξετάζει πρωτίστως το πώς εξελίχθηκε η δύναμη της βασίλισσας στο σκάκι αναφορικά με την παράλληλη εξέλιξη της θέσης της γυναίκας στην κοινωνία. Ξεκινά από την πηγή, από εκεί όπου πρωτοπαίχθηκε το παιχνίδι. Από την Ινδία και την Περσία του 6oυ αιώνα, δύο κατεξοχήν ανδροκρατούμενες κοινωνίες, όπου δεν υπήρχε καν βασίλισσα και τη θέση της στη σκακιέρα κατείχε ο βεζύρης. Εν συνεχεία περνάει στους Άραβες, που εισήγαγαν το σκάκι στη νότια Ευρώπη. Τότε ακριβώς, κατά τον 8ο αιώνα, κάνει την εμφάνισή της κι η βασίλισσα, χωρίς ωστόσο να έχει τη σημερινή της ισχύ. Προχωρώντας στο χρόνο, περιγράφει το πώς το σκάκι έφτασε στη Γαλλία, στην Αγγλία και στην Ιταλία, παραβάλλει τη δύναμη της βασίλισσας με τη λατρεία της Παρθένου, παραθέτει ρομάντζα του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης με αναφορές στο σκάκι και συσχετίζει τις κινήσεις της βασίλισσας με τον ερωτισμό. Σαν να θέλει να σου πει ότι, με την ελευθερία κινήσεων που διαθέτει στη σκακιέρα, η βασίλισσα δεν είναι μόνο ο πιο δυνατός απ’ τους πεσσούς, αλλά κι ο πιο ερωτικός. Όπως η Ντάναγουεϊ τότε που έγδυσε με τα μάτια της τον ΜακΚουίν μπροστά σε εξήντα τέσσερα ασπρόμαυρα τετράγωνα. l
24°
