Ελένη Ανδρεάδη: «Μαχητής είναι αυτός που καθημερινά υπηρετεί κάτι μεγαλύτερο από τον εαυτό του»

Μεγάλωσε κοντά στη φύση και στο κόσμο του Sani Resort, της οικογενειακής επιχείρησης τους στην Χαλκιδική. Ίσως αυτό πολλές φορές αρκεί. Κάτι ξεκλειδώθηκε μέσα της στο Πανεπιστήμιο όταν πήρε ένα πρώτο μάθημα βιώσιμης ανάπτυξης πριν είκοσι πέντε χρόνια. «Νομίζω πώς όταν ανοίξουν τα μάτια σου, όταν συνδέσεις τις τελίτσες, δεν υπάρχει πισωγύρισμα» μου λέει.
Η Ελένη Ανδρεάδη ως περιβαλλοντική σύμβουλος σε ένα ντοκιμαντέρ πριν δεκαπέντε χρόνια γνώρισε μια ομάδα παιδιών στην Ινδία που μάχονταν να σώσουν τον πλανήτη και κάπως έτσι σκέφτηκε να ασχοληθεί με την εκπαίδευση παιδιών. Τα βιβλία ακολούθησαν όταν πάντρεψε την αγάπη της για την δημιουργική γραφή με το αντικείμενο της. Σήμερα, ασχολείται μόνο με τα περιβαλλοντικά θέματα στο Sani, το πρώτο ανθρακικά ουδέτερο resort στη χώρα και γράφει κυρίως στο γραφείο της, ιδανική ώρα νωρίς το πρωί με παρέα μια κούπα πράσινο τσάι. Χόμπι δεν προλαβαίνει να έχει πια, αλλά κάποτε έκανε συχνά καταδύσεις.

Με αφορμή την κυκλοφορία των νέων της βιβλίων από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, μια νέα οικολογική σειρά για παιδιά από 5 ετών και πάνω, «Οι Μαχητές του Ντάο: Υπόθεση Ηλιακό Τσάι» και «Λυπημένο Πάντα» μιλήσαμε για τους πραγματικούς μαχητές αλλά και την ισορροπία τόσο με τον πλανήτη όσο και με τον ίδιο μας τον εαυτό.

Μαχητής για εκείνη είναι «αυτός που καθημερινά υπηρετεί κάτι μεγαλύτερο από τον εαυτό του». Γι αυτό και η Ελένη ασχολείται με περιβαλλοντικά θέματα από παιδί, ως εθελόντρια σε οργανώσεις, αλλά στο Λονδίνο πραγματικά ξεκίνησε να πιστεύει πως μπορεί να γίνει καριέρα για εκείνη. Σπούδασε Περιβαλλοντική Πολιτική και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, έχει εργαστεί ως στρατηγικός και περιβαλλοντικός σύμβουλος σε ΗΠΑ, Αγγλία και Γερμανία, ενώ έχει συνεργαστεί με τον Αλ Γκορ.

Η Ελένη Ανδρεάδη και τα παιδικά βιβλία 

Ο χρόνος που χρειάζεται η συγγραφέας για να ολοκληρώσει ένα βιβλίο της εξαρτάται από την ηλικία στην οποία απευθύνεται. Το προσχολικό «Γιατί Σβήσαμε το Γράμμα Β» το έγραψε σε ημέρες, το εφηβικό διήγημα «Ο Τζάστιν Γκρέι και οι Φύλακες της Γης» σε ένα χρόνο. Στο νέο της βιβλίο «Λυπημένο Πάντα» συνεργάστηκε με την Κλειώ Μαυρίκου, δημιουργό πεντανόστιμων υγιεινών γλυκών για παιδιά. Στο παράρτημα μάλιστα κρύβεται μια υγιεινή συνταγή για Φεγγαρόπιτες (που φτιάχνουν στην Κίνα την Γιορτή του Φεγγαριού) και ένα βίντεο που δείχνει πως τις φτιάχνουμε! Στο δέκατο στη σειρά βιβλίο της, ξεχωρίζει την κεντρική ηρωίδα, θεία Άι που σώζει τις αρκούδες Πάντα.

«Οποιοσδήποτε σώζει τις αρκούδες Πάντα δεν μπορεί παρά να είναι για εμένα αξιαγάπητος. Είναι το έργο που αντικατοπτρίζει το που βρίσκομαι αυτή τη στιγμή. Στην συνειδητοποίηση ότι τα περιβαλλοντικά θέματα είναι μια έκφραση κρίσης αξιών της ανθρωπότητας. Κάποια κομμάτια αυτής της ανησυχίας υπάρχουν και στους Πράκτορες, αλλά αυτή η σειρά είναι πολύ διαφορετική, πιο φιλοσοφική, με μεταξύ άλλων, εντελώς διαφορετικό τρόπο γραφής και ρυθμού. Δεν ξέρω εάν είναι το πιο δυνατό μου έργο, μάλλον οι αναγνώστες θα το κρίνουν αυτό. Είναι σίγουρα πολύ διαφορετικό.Το μήνυμα που θέλω να περάσω μέσα από το τελευταίο βιβλίο μου είναι πως μπορούμε να γίνουμε όλοι πρωταγωνιστές για να σώσουμε τον πλανήτη μας και πως έτσι θα ζούμε πιο όμορφα και ευτυχισμένα».

Στους αναγνώστες της αρέσουν οι Νίντζα και το Τάι Τσι, όλο το ανατολίτικο μυστήριο, το πως δένει με το ελληνικό στοιχείο που τους είναι πιο γνώριμο, και φυσικά ο χαρακτήρας του παππού Σίφου, και ταξιδιώτη του χρόνου. «Ίσως αυτό που με εντυπωσίασε περισσότερο είναι οι εκπαιδευτικοί και το πόσο αγκάλιασαν το βιβλίο. Συγκεκριμένα, πόσοι αξιοποίησαν τον οδηγό του εκπαιδευτικού που συνοδεύει το βιβλίο, έκαναν διαλογισμό με τα παιδιά στην τάξη, και μου μίλησαν σχετικά με το πόσο πολύτιμη εμπειρία ήταν για αυτούς (στο τέλος του βιβλίου υπάρχει παράρτημα με πληροφορίες και δραστηριότητες, πειράματα, ιδέες και υλικό δραστηριοτήτων σε QR code που μπορεί να αξιοποιηθεί)». 

«Οι Μαχητές του Ντάο» και η συνεργασία με την Αθηνά Ανδρεάδη

Όσον αφορά το πρώτο βιβλίο της νέας της σειράς «Οι Μαχητές του Ντάο», δανείζονται από την αρχαία φιλοσοφία του Ντάο ή Τάο, που βασίζεται στο αρχαίο κείμενο του Τάο Τε Τσίνγκ. Η αδερφή της, η γνωστή συνθέτρια και ερμηνεύτρια Αθηνά Ανδρεάδη, έγραψε και ένα τραγούδι που το συνοδεύει, «Η Δύναμη, Εσύ» ενώ τα παιδιά τους τραγούδησαν στο τραγούδι του βιβλίου. «Η κόρη μου δεν μπορούσε να πιστέψει ότι αυτό που κατέγραψα στο τηλέφωνο μου καθώς τραγουδούσε, παίζεται στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση. Έμεινε έκπληκτη. Με την αδερφή μου με χαρά θα συνεργαζόμασταν πάλι. Είμαστε, εκτός από αδερφές, καλύτερες φίλες. Η συνεργασία και το αποτέλεσμα βγήκε αβίαστα.

Αυτή μου είχε δανείσει κάποτε το βιβλίο και το διάβασα ξανά πρόσφατα. Με τα βιώματα της βιωσιμότητας που πλέον είναι το αντικείμενο μου, το διάβασα εντελώς διαφορετικά. Αναφέρεται σε πράγματα όπως η σύγχυση που προκαλείται μέσα μας από έναν κατακλυσμό επιθυμιών ή η σημασία του να υπηρετούμε κάτι μεγαλύτερο από εμάς για να βρούμε την ηρεμία και σοφία.

Όλα τα πράγματα που θα ήθελα να γνωρίζω ως παιδί, που θα ήθελα ακόμα και να είχα δουλέψει ως παιδί. Θα ήθελα να εξασκήσω ως εργαλείο ευτυχίας την ευγνωμοσύνη και να επιστρατεύσω την ενσυνειδητότητα και τον διαλογισμό για ψυχική ενδυνάμωση και καταπολέμηση των απειλών της ψυχικής υγείας που ξέρουμε ότι αντιμετωπίζουν τα παιδιά. Όλα αυτά τα στοιχεία έχω ενσωματώσει στις σελίδες των Μαχητών του Ντάο. Αξίες για τις οποίες έχουν μιλήσει και αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι και τις οποίες ήθελα να θίξω και με τα παιδιά. Μέσα βέβαια από μυθοπλασία, μια όμορφη περιπέτεια και εξαιρετική εικονογράφηση του Γιάννη Σκουλούδη».

Η κλιματική κρίση και τα περιβαλλοντικά θέματα στα βιβλία της Ελένη Ανδρεάδη

Στην συγγραφή παιδικών παραμυθιών με κεντρικό θέμα το περιβάλλον δεν δυσκολεύτηκε ποτέ ιδιαίτερα. Ούτε στην επικοινωνία της περιβαλλοντικής επιστήμης ούτε στην μυθοπλασία που αγαπά να δουλεύει. «Ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να επιμείνεις στη σημασία της ατομικής πρωτοβουλίας, ενώ ξέρουμε, πχ πως η κλιματική κρίση, δημιουργήθηκε από τις εταιρείες ορυκτών καυσίμων, από ένα είδος οικονομίας στο οποίο βέβαια όλοι συμμετέχουμε αλλά στο οποίο η ευθύνη των ηγετών μας - δεδομένης της γνώσης για το πρόβλημα και αποδοχής του από όλη την κοινότητα σοβαρών επιστημόνων από την δεκαετία του ’90 - είναι πολύ μεγαλύτερη. Όμως και πάλι, πιστεύω απόλυτα αυτά που γράφω σχετικά με την τεράστια σημασία της ατομικής πρωτοβουλίας, διότι χωρίς την αφύπνιση και απαίτηση αλλαγής από εμάς, που οφείλουμε να δείχνουμε και έμπρακτα, δεν θα μπορέσουμε να διεκδικήσουμε ένα πιο βιώσιμο μέλλον».

Πώς μπορούμε να βρούμε την ισορροπία τόσο με τον πλανήτη όσο και με τον ίδιο μας τον εαυτό τελικά την ρωτάω λίγο πριν το τέλος; «Σε αυτό έχω αφιερώσει δέκα βιβλία, δεν ξέρω πως να το περιγράψω σε μια πρόταση. Ίσως το κοινό σε όλα, είναι το να υπηρετούμε κάτι μεγαλύτερο από τον εαυτό μας και πως έτσι θα βρούμε και την ευτυχία τελικά. Αυτό που θα άλλαζα γύρω από τα περιβαλλοντικά ζητήματα και την ευαισθητοποίηση των παιδιών είναι να περνούν περισσότερο χρόνο στην φύση ως μέρος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης τους. Να φέρουμε την φύση – το λεγόμενο nature-based leaning – στις τάξεις και τους αυλόγυρους των σχολείων. Είναι δικαίωμα των παιδιών, απαραίτητο για την υγεία τους, και αποδεδειγμένο εφόδιο για την ανάπτυξη κριτικής και δημιουργικής σκέψης. Ζηλεύω τα Ελβετικά και Γερμανικά σχολείο που έχουν εντάξει την ορειβασία στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα των δημόσιων σχολείων».

Τα βιβλία για εκείνη δεν έχουν ακόμα τέλος. Το επόμενο βιβλίο της σειράς θα κυκλοφορήσει το φθινόπωρο. «Μετά, θα το δούμε. Δεν αποκλείω το να γράψω βιβλία εκτός αυτής της θεματικής. Σίγουρα θα ήθελα να γράψω περισσότερο για έφηβους και ενήλικες. Η θεατρική παράσταση με τίτλο ”Πράκτορες του Πλανήτη - Τα τέρατα των θαλασσών” που είναι βασισμένη στα βιβλία μου θα συνεχιστεί στην Θεσσαλονίκη στο θέατρο Αυλαία, όπου θα παίξει το φθινόπωρο. Ήταν τεράστια χαρά μου να δω τον κόσμο αυτό που ονειρεύτηκα να παίρνει σάρκα και οστά».

Η «άκρως απόρρητη μυστική αποστολή που δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη», όπως γράφει σε ένα της βιβλίο, «είναι ο περιορισμός της κλιματικής κρίσης, η αντιμετώπιση της ραγδαίας εξαφάνισης της βιοποικιλότητας και η μείωση της πλαστικής ρύπανσης». Σε όλα αυτά τα μέτωπα, αυτή την στιγμή, χάνουμε αλλά εκείνη θα προσπαθεί να μάχεται μέσα από τα βιβλία της.

Ελένη Ανδρεάδη- Σύντομο Βιογραφικό

Η Ελένη Ανδρεάδη γεννήθηκε στο Λονδίνο. Ταξίδεψε και δούλεψε σε πολλές χώρες, όπως στην Αγγλία, τη Γερμανία και την Αμερική, όπου ειδικεύτηκε στην Περιβαλλοντική Πολιτική και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Όταν γύρισε στην Ελλάδα, ίδρυσε τη βραβευμένη Μη Κερδοσκοπική Οργάνωση «Πράκτορες του Πλανήτη», η οποία προσκαλεί τα παιδιά να σώσουν τον πλανήτη μέσα από μυστικές αποστολές και έχει αγγίξει πάνω από 100.000 παιδιά σε ολόκληρη τη χώρα. Το πρώτο βιβλίο της, Γίνε Πράκτορας του Πλανήτη, απέσπασε το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Βιβλίου στην κατηγορία Βιβλίου Γνώσεων 2015. Από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ κυκλοφορούν τα πέντε βιβλία της σειράς «Πράκτορες του Πλανήτη», καθώς και τα βιβλία Ο Τζάστιν Γκρέι και οι Φύλακες της Γης, Ένα σύννεφο για τα γενέθλιά μου και Γιατί σβήσαμε το γράμμα Β, όπως και το πρώτο βιβλίο της σειράς «Μαχητές του Ντάο: Υπόθεση Ηλιακό Τσάι». Τον Οκτώβριο του 2022 ανέβηκε στο Θέατρο Βέμπο παράσταση με τίτλο «Πράκτορες του Πλανήτη: Τα τέρατα των θαλασσών» βασισμένη στα βιβλία της επιτυχημένης σειράς της Ελένης Ανδρεάδη.