Ο Αστερίξ και ο Γρύπας: ένα ταξίδι στα βάθη της βαρεμάρας
Η 39η περιπέτεια του Αστερίξ του Γαλάτη (Αθήνα 2022, Μαμούθκομιξ) είναι μια παγερή ιστορία, πιο παγερή και από την ίδια την πλοκή που εκτυλίσσεται στα χιόνια
«Ο Αστερίξ και ο Γρύπας» των Jean-Yves Ferri (σενάριο) και Didier Conrad (σχέδιο): Παρουσίαση και μερικές σκέψεις για το βιβλίο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μαμούθκομιξ σε μετάφραση Σταματίνας Στρατηγού.
Τυπωμένο σε πέντε εκατομμύρια αντίτυπα (τα δύο εκ των οποίων μόνο στη Γαλλία) το τελευταίο άλμπουμ του Αστερίξ του Γαλάτη είναι απογοητευτικό. Έχοντας φύγει για τις αχανείς στέπες στα βορειοανατολικά, οι ήρωες βυθίζονται στα χιόνια και η ιστορία στην πλήξη. Με ναπολεόντιους όρους (μιας και αντίστοιχη πορεία με τον Ναπολέοντα ακολουθούν οι γαλάτες ήρωες) αυτό που συμβαίνει με στην περιπέτεια «Ο Αστερίξ και ο Γρύπας» (μια δημιουργία των Jean-Yves Ferri - σενάριο και Didier Conrad - σχέδιο), οι οποίοι έχουν αναλάβει την συνέχεια του ήρωα από το 2013) είναι ένα «Μποροντίνο»*, μια ηχηρή πανωλεθρία.
Πάμε όμως να δούμε την ιστορία. Στη Ρώμη, ο γεωγράφος Τεραϊνκόγκνιτους (στο πρωτότυπο ονομάζεται “Terinconus”, στα αγγλικά επελέγη το “Χαρτογράφους”) ενημερώνει τον Ιούλιο Καίσαρα για την επιβεβαιωμένη ύπαρξη του Γρύπα, ενός θηρίου μισού λιονταριού-μισού αετού με αυτιά αλόγου. Σύμφωνα με τον γεωγράφο, το πλάσμα αυτό βρίσκεται στα εδάφη των Σαρμάτων, στα απομονωμένα ανατολικά εδάφη της “Βαρβαρικής” (σημερινή νότια Ρωσία). Οι Ρωμαίοι έχουν αιχμαλωτίσει μια αμαζόνα Σαρμάτισα, Καλασνίκοβα την λένε, η οποία μάταια προειδοποιεί να μην επιχειρήσουν να αιχμαλωτίσουν τον Γρύπα. Ο καίσαρας, ξεγελασμένος από τον γεωγράφο, αποφασίζει να στείλει στρατό προκειμένου να αιχμαλωτίσει το θηρίο και να το δείξει στο τσίρκο της Ρώμης, σε μια προσπάθεια να τονώσει την δημοτικότητά του.
Ο Καίσαρας διατάζει τον γεωγράφο του (ο οποίος αποτελεί μια καρικατούρα του Μισέλ Ουελμπέκ, λογικά επειδή έγραψε το βιβλίο “Ο χάρτης και η επικράτεια”; [εκδ. Εστία, Αθήνα 2011, μετάφραση Λίνα Σιπητάνου, 419 σελ.]) να ταξιδέψει στα σύνορα με τη Βαρβαρική για να φέρει τον Γρύπα. Συγχρόνως ο Αστερίξ κι ο Οβελίξ μαζί με τον Δρυίδη Πανοραμίξ ταξιδεύουν στις αχανείς στέπες της Βαρβαρικής για να βρουν τον σαμάνο Πουντοφαΐν, τον σοφό Σαρμάτη που τους φιλοξενεί στην γιούρτα του.
Σε αυτή τη φυλή Σαρμάτων, οι γυναίκες είναι αμαζόνες πολεμίστριες ενώ οι άντρες μένουν στο χωριό. Η μητριαρχία θριαμβεύει σε μια αντιστροφή κατεστημένων, η οποία αντιστροφή όμως αντηχεί -μιας και αξιοποιείται- ευκαιριακά και άγαρμπα από τους δημιουργούς. Καθώς η Ρωμαϊκή λεγεώνα περιηγείται σε εδάφη που χρόνια μετά θα αποτελούσαν τη Ρωσία, οι Γαλάτες αποφασίζουν να παίξουν “Γαλατική διπλωματία”, προκειμένου να απελευθερώσουν την αιχμάλωτη αμαζόνα, καθώς λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών, το μαγικό τους φίλτρο έχει παγώσει. Στην πορεία αυτής της περιπέτειας συναντάμε σ’ ένα σημείο έναν ήρωα με το όνομα Χλωροκίν, ο οποίος υποτίθεται πως είναι μια καρικατούρα του διαβόητου Γάλλου καθηγητή και γιατρού Ραούλτ, που στην διάρκεια της πανδημίας έγινε γνωστός για τις διφορούμενες και μάλλον επικίνδυνες προτάσεις του προς αντιμετώπιση της covid-19. Μεταξύ άλλων στις προτάσεις του έμπλεκε και την χλωροκίνη. Αργότερα συναντάμε έναν ήρωα, Ρωμαίο στρατιώτη, με το όνομα “Φεηκνιούς”, ο οποίος αμφισβητεί τα πάντα. Έχουμε πάντα και την παντελώς άσχετη συσχέτιση του Ουελμπέκ με τον γεωγράφο. Όλα αυτά σε συνδυασμό με την “θριαμβευτική” απεικόνιση της μητριαρχίας που αναφέραμε παραπάνω εκλαμβάνονται τουλάχιστον ως σεναριακοί οπορτουνισμοί, οι οποίοι φυσικά και δεν υπηρετούν ούτε την εξέλιξη της πλοκής, ούτε φυσικά και την -κατά τα λοιπά- ανύπαρκτη κωμωδία της 39ης περιπέτειας του Αστερίξ του Γαλάτη. Η ιστορία είναι ανιαρή ενώ κάθε απόπειρα για χιούμορ ή πολιτική σάτιρα είναι εντελώς σχηματική και στερείται διείσδυσης και περαιτέρω ανάπτυξης.
Το σχέδιο του Conrad, από την άλλη μεριά είναι υποδειγματικά πιστό στην πρότερη συναρπαστική δουλειά του Albert Uderzo (πέθανε τον Μάρτιο του 2020) με κάποια εντυπωσιακά λεπτομερή πάνελ που θα ζήλευαν και οι πιο δεινοί σχεδιαστές.
Σε ό,τι αφορά την ελληνική έκδοση διαβάζεις μπαλονάκια με τυπογραφικά και ορθογραφικά λάθη. Η Μαμούθκομιξ είναι οίκος με ιστορία και κύρος κι ως εκ τούτου είναι ανεπίτρεπτο να καταργείται η θέση του επιμελητή σε μια δουλειά όπου το κείμενο παίζει καθοριστικό ρόλο. Κάποτε από τα κόμικς μαθαίναμε και γράμματα, ειδικά ως παιδιά.
* Το Μποροντίνο είναι χωριό της Ρωσίας, κοντά στη Μόσχα, όπου η στρατιά του Ναπολέοντα υπέστη βαριές απώλειες τον Σεπτέμβριο του 1812 (περίπου 36.000 άνδρες έπεσαν νεκροί).
Μιλήσαμε με τον συγγραφέα για το νέο του βιβλίο με τίτλο, το τρίτο και τελευταίο μέρος της «Τριλογίας των Φάρων», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γραφή
8°
