Αικατερίνη Παπαγεωργίου: «Το θέατρο Μπέλλος να γίνει τοπόσημο για καλλιτεχνικές ομάδες»

Πάνε δέκα χρόνια που η πόρτα του θεάτρου Μπέλλος δεν άνοιγε για να υποδεχτεί τους θεατές σταθερά για τη θεατρική σεζόν. Τα τρυπάνια, όμως, είχαν πάρει φωτιά και οι τεχνικοί τοποθετούσαν με γοργούς ρυθμούς τα νέα μπλε καθίσματα (130 τον αριθμό) γύρω από την σκηνή το πρωινό που συναντηθήκαμε με την Αικατερίνη Παπαγεωργίου στην αρχή της οδού Κέκροπος, στην καρδιά της Πλάκας, και όλα πια είχαν βρει τη θέση τους τη βραδιά που η ομάδα The Young Quill μας σύστησε το νέο της εγχείρημα παρουσιάζοντας ένα πρόγραμμα επικεντρωμένο στην ελληνική δραματουργία αλλά και στην μουσική παράδοση της γειτονιάς –την ατμόσφαιρα των μπουάτ.  

«Ήταν ένα μεγάλο όνειρο που είχαμε και εκπληρώθηκε πολύ νωρίτερα απ’ ότι προσδοκούσαμε ή ευχόμασταν» παραδέχεται η νεαρή σκηνοθέτρια η οποία, με την επιστροφή της στην Ελλάδα από την Αγγλία το 2019 (όπου σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, υπό την καθοδήγηση της Κέιτι Μίτσελ), έχει υπογράψει μια σειρά από παραστάσεις (για ενήλικο όσο και για παιδικό και εφηβικό κοινό) με το βλέμμα στραμμένο στο σήμερα. «Πάντα είχαμε στόχο να διαχειριστούμε έναν χώρο που θα φιλοξενεί και θα στηρίζει θεατρικές ομάδες και με πίστη σε αυτό όνειρο ξεκινάμε την “περιπέτεια” του Θεάτρου Μπέλλος. Πιστεύουμε πάρα πολύ στη ζύμωση που προκύπτει μεταξύ ανθρώπων οι οποίοι, παράλληλα με τις προσωπικές πορείες που διαγράφουν, επιλέγουν συνειδητά να εξελίσσονται και ως σύνολο, σαν αυτό το “σύνολο” να αποτελεί μια ανεξάρτητη καλλιτεχνική οντότητα. Εδώ, ίσως βρίσκεται και η απάντηση στο γιατί ένα ακόμα θέατρο στην Αθήνα. Επειδή θα προσπαθήσει να γίνει τοπόσημο για καλλιτεχνικές ομάδες, θα εστιάσει σε σύνολα και όχι σε πρόσωπα και θα λειτουργήσει από ανθρώπους που δεν γνωρίζουν την πεπατημένη οδό, καθώς είναι νέοι στο χώρο και ενδεχομένως αυτό να αποφέρει κάτι θετικό».

Ποιο είναι το στίγμα που θέλεις να αφήνει καλλιτεχνικά ο χώρος και ποιο το κοινό που θέλεις να προσεγγίσεις;
Το Θέατρο Μπέλλος επαναλειτουργεί και έτσι αναπροσδιορίζει και την ταυτότητά του. Στρέφουμε το ενδιαφέρον μας προς θεατρικές ομάδες που έχουν ήδη μια σημαντική πορεία στο χώρο, αλλά και προς όσες βρίσκονται τώρα στα πρώτα τους βήματα. Διευρύνουμε αυτή την αρχική ιδέα και προς ομάδες του εξωτερικού με σκοπό να έρθουν και να δημιουργήσουν από κοινού με καλλιτέχνες της χώρας μας. Είμαστε ανοιχτοί στον πηγαίο πειραματισμό που αντλεί έμπνευση από την επικαιρότητα. Θέτουμε κάποιες θεματικές που ευελπιστούμε να διατρέχουν τις παραστάσεις και τις δράσεις του χώρου προκειμένου να ευνοήσουμε τις συνέργειες μεταξύ των ανθρώπων και των σχημάτων που θα φιλοξενούνται στο θέατρο. Φυσικά, μας ενδιαφέρει και το εμπορικό κομμάτι προκειμένου να μπορέσει ο χώρος να λειτουργήσει, ωστόσο θέλουμε πάντα το έναυσμα να δίνεται από την ανάγκη του μοιράσματος, του προβληματισμού και της δημιουργίας. Αναπόφευκτα, λόγω νεότητας, ευελπιστούμε ότι ο χώρος θα παρακινήσει και εν τέλει θα τον επισκεφτούν και θεατές νεότερων ηλικιακών ομάδων.

Σύστησέ μας τον φετινό προγραμματισμό. Με ποιο σκεπτικό διαμορφώθηκε;
Ετησίως ο προγραμματισμός του θεάτρου θα στήνεται γύρω από ένα κεντρικό θεματικό άξονα που θα πλαισιώνει όλες τις παραστάσεις και τις δράσεις του χώρου. Φέτος εστιάζουμε στην ελληνική δραματουργία και τη σύγχρονη ελληνική μουσική παράδοση. Η επιλογή αυτή προέκυψε προκειμένου να τιμήσουμε την έως τώρα καλλιτεχνική πορεία του θέατρου, η οποία ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με το σύγχρονο ελληνικό ρεπερτόριο της τότε εποχής. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο θελήσαμε να εξερευνήσουμε πολλούς και διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης αυτής της θεματικής. Ως εκ τούτου, αποφασίσαμε να στραφούμε και προς δράσεις με έντονο λαογραφικό χαρακτήρα, αλλά και να εμπνευστούμε από την εντοπιότητα της περιοχής.
Στο ρεπερτόριο της σεζόν που ξεκινά, λοιπόν, η bijoux de kant συμμετέχει με «Το Μαύρο Ταξίδι», την αληθινή μαρτυρία ενός νεαρού Έλληνα που στρατολογήθηκε για να συμμετάσχει στην Μικρασιατική Εκστρατεία· η ομάδα 4Frontal φέρνει τους «Αριστερόχειρες» της Νεφέλης Μαϊστράλη στην καρδιά της Αθήνας, μετά την παρουσίασή τους στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, ενώ οι The Young Quill θα παρουσιάσουμε την «Νύχτα των μυστικών» του Άκη Δήμου, ένα σύγχρονο έργο που  πραγματεύεται με ρεαλισμό αλλά και με έναν ιδιαίτερο και αλληγορικό τρόπο την έννοια της κακοποίησης σε όλα τα επίπεδα μιας σχέσης. Παράλληλα, τις Τετάρτες η Ελπίδα και ο Γιάννης Χριστοδουλόπουλος αναβιώνουν την ατμόσφαιρα των παλιών μπουάτ της Αθήνας μέσα από τη δική τους σύγχρονη ματιά στην μουσική παράσταση «Τοποθεσία Πλάκα», ενώ τις Κυριακές θα τις περνάμε με μπερντέ και φιγούρες του θεάτρου σκιών μέσα από τις παραστάσεις Καραγκιόζη του Άθω Δανέλλη.

Τι θα καθοδηγεί το «χτίσιμο» του προγράμματος κάθε χρόνο; Σκοπεύετε να συνδέσετε τον προγραμματισμό σας σταθερά με συγκεκριμένες ομάδες και θεατρικά είδη; 
Για την επίτευξη του καλλιτεχνικού προγραμματισμού θα υπάρχει πάντα ένας θεματικός πυρήνας που θα διατρέχει τις δράσεις του χώρου. Επιθυμία μας είναι η διαδικασία αυτή να μας καθοδηγεί από μόνη της ώστε να μεταβαίνουμε οργανικά από την μια θεματική ενότητα στην επόμενη. Αν πράγματι, ο τρόπος αυτός λειτουργήσει πιστεύουμε ότι θα προκύπτουν ερωτήματα και αναζητήσεις που θα καθορίζουν τις μελλοντικές επιλογές. Η σύνδεση του προγραμματισμού μας με συγκεκριμένες ομάδες είναι κάτι που μας ενδιαφέρει. Φέτος σταθήκαμε πολύ τυχεροί γιατί κοντά μας θα έχουμε δύο ομάδες που έχουμε θαυμάσει πολύ στο παρελθόν. Πλέον, πέρα από το γεγονός ότι συνεχίζουμε να θαυμάζουμε τους bijoux de kant και τους 4frontal, έχουμε αρχίσει και να τους αγαπάμε καθώς ταυτίζουμε μαζί τους το νέο μας ξεκίνημα.

Άλλα, μελλοντικά πλάνα που έχεις στα σκαριά;
Όπως, ανάφερα και προηγουμένως, στο Θέατρο Μπέλλος σκηνοθετώ την παράσταση «Η νύχτα των μυστικών» του Άκη Δήμου. Το έργο λαμβάνει χώρα σε ένα τσίρκο, ένα περιβάλλον που το διατρέχουν οι δικές του νόρμες και όπου κατά μια έννοια «όλα επιτρέπονται». Ο Ζαν Ζενέ έγραψε ότι «το τσίρκο είναι το μέρος που μεταμορφώνει τη σκόνη σε χρυσόσκονη» και αυτό ακριβώς είναι που επιτυγχάνει ο Δήμου στο έργο. Μέσα σε μια νυχτερινή χίμαιρα, η παράστασή μας εκθέτει την σκληρότητα του ανθρώπου, τη δίνη της υπαρξιακής αναζήτησης, την εξουσία της πατριαρχίας και, εν τέλει, την αδυναμία του ανθρώπου να ταυτιστεί με την έννοια του «μαζί». Παράλληλα, βρίσκομαι σε μια διαδικασία διαμόρφωσης της συνεργασίας μου, τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο και υπό το πρίσμα του θεάτρου Μπέλλος, με τρεις βρετανικές ομάδες εξετάζοντας τη δυνατότητα μιας πολύμορφης διεθνούς συνεργασίας.

Τι καθοδηγεί τις σκηνοθετικές σου επιλογές; 
Λειτουργώ πάντα με γνώμονα το «τώρα» και συνήθως η μια επιλογή με οδηγεί στην επόμενη. Κατά τη διάρκεια μιας σκηνοθεσίας ταυτίζομαι τόσο με αυτή που δεν μπορώ εύκολα να σκεφτώ κάποια θεματική που να με ενδιαφέρει περισσότερο από εκείνη με την οποία καταπιάνομαι. Μόνο όταν ολοκληρωθεί η δουλειά αρχίζω και διακρίνω στοιχεία που προέκυψαν, προσλαμβάνουσες από την επικαιρότητα, θυμίσεις από παρελθοντικές αναζητήσεις. Όλα αυτά συνήθως με οδηγούν σε κάποια επόμενη επιλογή και πάντα μέσα από πολύ συζήτηση και δουλειά με όλη την ομάδα του The Young Quill. Ομολογουμένως έχω μια σαφή προτίμηση στη δραματουργία του 21^ου αιώνα.

Πώς βλέπεις το θεατρικό τοπίο στην Αθήνα αλλά και διεθνώς; Διαμορφώνονται συγκεκριμένες τάσεις και, αν ναι, τι; 
Το θεατρικό τοπίο στην Αθήνα αλλά και διεθνώς δεν διαφέρει καθόλου από τη γενικευμένα ευμετάβλητη και επισφαλή περίοδο που βιώνουμε σε συνέχεια της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης και του πολέμου. Είναι μια περίοδος που όλα αλλάζουν. Πάντα άλλαζαν,  αλλά τώρα αλλάζουν εξαιρετικά γρήγορα, σε βαθμό που καμιά φορά φαίνεται σαν να συμβαίνει με άναρχο τρόπο. Στην Αθήνα δημιουργείται μια νέα γενιά σκηνοθετών που, προσωπικά, με γεμίζει ελπίδα για το μέλλον. Παράλληλα, υπήρξε μια μεγάλη στροφή νεότερων ηλικιακών ομάδων προς το θέατρο και ευελπιστώ να τους κρατήσουμε κοντά μας. Αντιλαμβάνομαι ότι η αποσταθεροποίηση που βιώσαμε λόγω του κορωνοϊού –και όχι μόνο– έβαλε τον κόσμο του θεάτρου σε μια διαδικασία αναζήτησης, προκειμένου να αξιολογεί με πιο σύνθετα κριτήρια αυτά για τα οποία θέλει να μιλήσει. Αυτό είναι κάτι που θα έλεγα ότι συνέβη και διεθνώς.

Και μια ευχή για τη νέα θεατρική σεζόν;
Η επικαιρότητα των τελευταίων χρόνων μοιάζει να είναι τόσο αλλόκοτη που με οδηγεί στο να ευχηθώ η νέα θεατρική σεζόν να μπορέσει να προσφέρει αγάπη, ειλικρινή προβληματισμό και στιγμές ομόνοιας προς το κοινό αλλά και όλους όσοι απαρτίζουμε τον χώρο του θεάτρου.

Η Αικατερίνη Παπαγεωργίου για το θέατρο Μπέλλος και την ιστορία του

Το Θέατρο Μπέλλος ιδρύθηκε από το Γιώργο Μπέλλο το 1977. Ήταν από τα πρώτα θέατρα που λειτούργησαν στην υποβαθμισμένη και τότε αποκαλούμενη «ΣΟΧΟ», περιοχή της Πλάκας. Κυριολεκτικά μιλώντας είναι ένα χώρος χειροποίητος. Ο ίδιος ο Γιώργος Μπέλλος μαζί με την ομάδα καλλιτεχνών με την οποία συνεργαζόταν τότε, νοίκιασε την υπόγεια αποθήκη του ξενοδοχείου «Νεφέλη», που βρίσκεται εκεί μέχρι και σήμερα, και την μετέτρεψε σε μια θεατρική σκηνή. Το θέατρο λειτουργούσε πάντα υπό τη διεύθυνσή του. Έχει ταυτίσει την ιστορία του με τη σύγχρονη ελληνική δραματουργία της τότε εποχής. Υπήρξαν παραστάσεις όπως τα «Κουλουβάχατα» και η «Δίκη» -έργα του ιδίου- που παίζονταν συνεχόμενα για περισσότερα από πέντε χρόνια. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η κωμωδία ήταν το είδος που χαρακτήριζε την πλειονότητα των παραστάσεων του χώρου.