Ο μονόλογος του Θανάση Παπαγεωργίου και της Νάνσης Τουμπακάρη, «Εγώ, ο Μάρκος Βαμβακάρης», στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά για έξι παραστάσεις.
Ο Μάρκος Βαμβακάρης έγραψε στίχους και μουσική, φτάνοντας να αναδειχτεί στον «Πατριάρχη» του ρεμπέτικου, σε μία από τις δυσκολότερες και πιο άστατες περιόδους – ιδιαίτερα πολιτικά – της χώρας. Ήταν τα χρόνια που η Ελλάδα πέρναγε από αλλεπάλληλα σκληρά γεγονότα και συνθήκες, με τρεις δικτατορίες, δύο παγκοσμίους πολέμους, τους Βαλκανικούς, τη Μικρασιατική καταστροφή, την Κατοχή, την Απελευθέρωση, τα Δεκεμβριανά και τον Εμφύλιο.
Μέσα σε αυτά τα γεγονότα, ο τραγουδοποιός που γεννήθηκε στη Σύρο και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στον Πειραιά, καταφέρνει να σφραγίσει το ελληνικό λαϊκό τραγούδι όσο ελάχιστοι. Δεν είχε, όμως, να αντέξει μόνο τα βάρη της ίδιας της χώρας, αλλά και όλα εκείνα τα εμπόδια που παράλληλα εμφανίζονταν στον ίδιο και σε όλο τον χώρο του μπουζουκιού, από την απαγόρευση του ρεμπέτικου και τον πόλεμο που δέχτηκαν όλοι οι μπουζουξήδες, μέχρι την σταδιακή του καθιέρωση στους μυημένους του χώρου έως και το αποκορύφωμα της δόξας του, αλλά και την μετέπειτα αρρώστια και τον παραγκωνισμό του. Φυσικά, στο τέλος το μουσικό του μεγαλείο δικαιώθηκε με όλους τους άξιους που κάποτε δίδαξε να τον ανεβάζουν πανηγυρικά στο πάνθεον του λαϊκού τραγουδιού.
Όλα όσα έζησε ο Μάρκος Βαμβακάρης θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε μέσα από τον μονόλογο «Εγώ, ο Μάρκος Βαμβακάρης», τον οποίο ερμηνεύει και σκηνοθετεί ο Θανάσης Παπαγεωργίου. Πρόκειται για το έργο που η Νάνση Τουμπακάρη βάσισε στην αυτοβιογραφία του μεγάλου ρεμπέτη, έτσι όπως αυτή καταγράφηκε από την Αγγελική Βέλλου-Κάϊλ, και το οποίο έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές από κοινό και κριτικούς.
Η παράσταση βρέθηκε για δύο χρόνια στο Θέατρο Στοά, για να ταξιδέψει στη συνέχεια στη Σύρο. Ο λόγος αυτής της μεταφοράς ήταν η υπόσχεση που ο Θανάσης Παπαγεωργίου είχε δώσει στα παιδιά του Μάρκου Βαμβακάρη, να παρουσιαστεί ο μονόλογος στον τόπο που τον γέννησε και που ο ίδιος αγαπούσε βαθιά.
Η υπόσχεση, όμως, περιλάμβανε και τον Πειραιά, που μπορεί να μην ήταν τόπος καταγωγής για τον τραγουδοποιό, αλλά ήταν σίγουρα τόπος ζωής και λατρείας, αφού εκεί μεγάλωσε, εργάστηκε, έζησε κάποια από τα δυσκολότερα χρόνια της ζωής του και δημιούργησε το διαχρονικό του έργο. Έτσι, το «Εγώ, ο Μάρκος Βαμβακάρης» θα βρεθεί από τις 24 Σεπτεμβρίου και για έξι παραστάσεις στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, ως μία «επιστροφή» του ρεμπέτη στο μεγάλο Λιμάνι, που στιγμάτισε τη ζωή του.
Ο Θανάσης Παπαγεωργίου σημειώνει για τον μονόλογο: «Ο Μάρκος μπορεί να γεννήθηκε στη Σύρο, αλλά το μεγάλο μέρος της ζωής του, από το 1917 μέχρι τον θάνατό του, το 1972, το πέρασε στον Πειραιά. Λιμάνι, Ταμπούρια, Άη Διονύσης, Ευγένεια, Ανάσταση, Καστράκι, Δραπετσώνα, Κρομυδαρού, Ζέα, Τζιτζιφιές, Κοκκινιά, είναι μέρη που περπάτησε, αλήτεψε, εργάστηκε, πήγε στρατιώτης, ερωτεύτηκε, έκανε οικογένεια, αλλά προ παντός ασχολήθηκε με το μπουζούκι και το λαϊκό τραγούδι. Ο Πειραιάς είναι η πόλη που εξέθρεψε τον Μάρκο, που τον είδε από έναν χαμάλη λιμενεργάτη και έναν τρόφιμο των τεκέδων του, να εξελίσσεται στον μεγαλύτερο δημιουργό του λαϊκού τραγουδιού, να καθιερώνεται σαν ένας «επιστήμονας» του μπουζουκιού και να αποκαλείται τελικά Πατριάρχης του ρεμπέτικου. Οι δρόμοι και τα στενά του Πειραιά γνωρίζουν τον Μάρκο και την περιπετειώδη ζωή του περισσότερο από την Σύρα του, που μπορεί να την λάτρεψε, αλλά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του το έζησε στο μεγάλο Λιμάνι.
Στο «Εγώ, ο Μάρκος Βαμβακάρης» δεν γίνεται προσπάθεια να γίνει μόνο μια απλή περιγραφή της ταραχώδους και δύσκολης ζωής του μεγάλου συνθέτη. Στόχος είναι να καταδειχτεί παράλληλα μια περίοδος της Ελλάδας που προσπαθούσε να αντιμετωπίσει τα χιλιάδες προβλήματα που είχαν προκύψει από την πολιτική αστάθεια και το παιχνίδι που παίζανε εις βάρος της οι μεγάλες δυνάμεις. Η ζωή του Μάρκου προσφερότανε για κάτι τέτοιο, αφού γεννημένος στα 1905 πέρασαν από πάνω του τα σημαντικότερα γεγονότα μιας εβδομηκονταετίας που περιλάμβανε δύο παγκόσμιους πολέμους, δύο δικτατορίες, την Κατοχή, τον εμφύλιο, την μεγάλη καταστροφή του 1922 και το μεγάλο κύμα της προσφυγιάς, που επίσης σφράγισε την εξέλιξη της Ελλάδας σε πάρα πολλούς τομείς. Μέσα σ’ αυτό το άστατο πολιτικό σκηνικό ο Μάρκος γράφει στίχους και μουσικές και χωρίς να το ξέρει, γίνεται αυτός που θα σφραγίσει από τότε και για πάντα το ελληνικό λαϊκό τραγούδι. Περνάει απ’ όλα τα στάδια. Σε μια περίοδο απαγόρευσης του μπουζουκιού, ζει τον ανηλεή πόλεμο όλων των μπουζουξήδων και φυσικά του δικού του, περνάει στη δειλή καθιέρωσή του ανάμεσα στους «μυημένους», φτάνει στον κολοφώνα της δόξας του, αρρωσταίνει, παραγκωνίζεται, αλλά επιστρέφει πανηγυρικά για να καθίσει πάνω στον θρόνο που του στήσανε οι άξιοι που τον είχανε δάσκαλο».
Τι μας είπε για τα ιστορικά γεγονότα και τη σχέση τους με το σήμερα, τους ακίνητους ταξιδιώτες και την παράσταση «Ματαρόα στον ορίζοντα» στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ
9°
