Σε αντίθεση με την παροιμία που θέλει τους πολλούς μάγειρες να χαλούν τη σούπα, οι δώδεκα ηθοποιοί της «Κουζίνας» φτιάχνουν ένα πιάτο μούρλια. Και που για τους μισούς και βάλε, αν δεν σου το πουν πως είναι πρωτοεμφανιζόμενοι, δεν το πιστεύεις. Παίζουν τόσο σίγουρα, σταθερά και στην κόψη, που δικαιώνουν την επιλογή τους από τον Γιώργο Νανούρη: «Η Κουζίνα μιλάει για τη ζωή του καθένα μας. Άλλωστε η πραγματική ζωή δεν απέχει πολύ από αυτό που βλέπει κανείς στην παράσταση, και οι μισοί ηθοποιοί της παράστασης εργάζονται ή έχουν εργαστεί σε εστιατόρια και μπαρ».
Κυριακή βράδυ και στο θέατρο «Αποθήκη» στου Ψυρρή δεν πέφτει καρφίτσα. Τα φυντάνια εισβάλλουν στη σκηνή, ένας θίασος από χειριστές μαχαιριών και κουταλοπίρουνων, κατσαρολιστές, σεφ, σου σεφ, ψήστες και ζαχαροπλάστες, βοηθοί παραγωγής, μετρ υποδοχής και σερβιτόρες, μαζί και το αφεντικό του εστιατορίου όπου εργάζονται. Για τα επόμενα ενενήντα λεπτά, αυτοί οι εργαζόμενοι στη μαζική εστίαση, ένα ταπεινό προλεταριακό ασκέρι κρυμμένο στα βάθη της σάλας, που ποτέ δεν τους βλέπεις, κόβουν πατάτες, ψήνουν πατάτες, φτιάχνουν πατατοσαλάτες, τηγανίζουν πατάτες, κάνουν αστειάκια, πατατείς με, πατατώσε, αλλά και πατείς με, πατώσε.
Το προλεταριάτο δεν έχει ταξική συνείδηση, δεν είναι συνασπισμένο σε συνδικάτο ή κόμμα. Ο ένα θέλει να πατήσει τον άλλο. Εξόχως παζολινικό, καμιά ταξική συνείδηση, ο καθένας μόνος του, να προσπαθεί να τα βγάλει πέρα με την κούρασή του αλλά και τα όνειρα να αναβαθμιστεί ή να ξεφύγει. Να πάνε να γαμηθούν όλοι και όλα, γιατί εγώ ελπίζω να τη βολέψω. Τραγικά μόνοι, αυτό ακριβώς, είναι τραγικά μόνοι, το ξέρουν και οι ίδιοι, ασχέτως αν κάνουν τα πάντα για να το κρύψουν. Και όλοι εναντίον όλων. Κάνουν μπούλινγκ στη χοντρούλα σερβιτόρα, βρίζουν τον μετανάστη συνάδελφο εργαζόμενο, και παρ' όλο που κανένας τους δεν θέλει να δουλεύει σ' αυτή την καθημερινή εξοντωτική κόλαση της κουζίνας, που τα ευδαιμονικά της πιάτα, έξω από αυτήν σκορπίζουν ρίγη συγκίνησης στους ουρανίσκους των πελατών, (σ.σ. η ψόφια κλισέ γλώσσα των φουντ μπλόγκερς), τούτοι μόνο που δεν φτύνουν μέσα τους από τα νεύρα και την οργή τους.
Εβραϊκής καταγωγής, με γονείς άθεους μετανάστες, ο Γουέσκερ θέλησε μέσα από τις εμπειρίες που ο ίδιος είχε αντλήσει δουλεύοντας ως μάγειρας όπως και η μητέρα του στο εστιατόριο του Bell Hotel, στο Νόργουιτς, και στο Παρίσι, να γράψει μια αλληγορία του καπιταλιστικού μοντέλου εργασίας με τους φρενήρεις ρυθμούς του. Επικεντρώνοντας στην πίεση και τον ανταγωνισμό, καθώς και στις χαμηλές αμοιβές, καυτηριάζει την εργασιακή εκμετάλλευση και την αδυναμία του σύγχρονου ατόμου να ονειρευτεί ένα καλύτερο αύριο.
Διασκευάζοντας την «Κουζίνα», ο Νανούρης αποφεύγει εντελώς μα εντελώς να ανεβάσει μια παράσταση διδακτική ή σοσιαλρεαλιστική, πάντα δεν ελλοχεύει ο κίνδυνος μιας «αριστερόστροφης» στρατευμένης ματιάς, σε τέτοιου είδους έργα; Καμιά σχέση.
Ωμά, ρεαλιστικά, με μια μετρονομημένη σκηνοθεσία που ακόμα και τις σκηνές έντασης τις αποφορτίζει παίζοντας ακόμα και με το μιούζικαλ ή χρησιμοποιώντας τεχνικές και μουσικές εκφράσεις από τους περίφημους Stomp, ο Νανούρης στήνει μια παράσταση δεξιοτεχνικού θορύβου αλλά και σιωπής, όπου χρειάζεται. Με το εύρημα ενός σάουντρακ που συνεχώς κατά τη διάρκεια του έργου δεν παίζεται από το βάθος των ηχείων και της μουσικής κάποιου μαέστρου, αλλά φτιάχνεται χειροποίητα και εμπρός σου από τους δώδεκα ηθοποιούς που παράγουν συμφωνικό ήχο ορχήστρας, παίζοντας όργανα φτιαγμένα από μεταλλικά χασαπομάχαιρα, τρίφτες, χύτρες ταχύτητας, κουτάλια, πιάτα και δισκοπότηρα, ο Νανούρης προσφέρει ένα σωματικό θέατρο που δεν αφήνει τους θεατές να χαλαρώσουν, καθώς αναπόφευκτα συντονίζεσαι κι εσύ με το νεύρο και τον ρυθμό των πρωταγωνιστών, ηθοποιών και μουσικών συνάμα.
Σ' αυτόν τον τόπο όσοι αγαπάνε τρώνε βρόμικο ψωμί, τραγούδησε κάποτε ο Σαββόπουλος. «Παρόλο που γράφτηκε πριν 60 χρόνια, όλα όσα θίγει παραμένουν ίδια, ο κόσμος δεν έχει προχωρήσει παρά ελάχιστα. Τα εργασιακά προβλήματα ήταν πανομοιότυπα με τα σημερινά, υπάρχουν άνθρωποι που δουλεύουν 10 ώρες την ημέρα και δεν τους φτάνουν για να ζήσουν. «Φιλία, εργασιακά, μετανάστευση, φασισμός, ρατσισμός, πίεση και σπασμένα νεύρα από την κούραση, σεξισμός, έρωτας και εκμετάλλευση, βρίσκονται διαρκώς στο προσκήνιο». Εμβολιασμένα με στριτ σλανγκ και δυνατό χιούμορ, που ακόμα και τη βωμολοχία την εντάσσει τόσο φυσικά στο λεξιλόγιο μιας εργατικής τάξης που «τρώει πακέτο», ο Νανούρης στήνει μια παράσταση μπίνγκο, απ' όπου κι αν την κοιτάξεις. Στην Αθήνα της δεκαετούς κρίσης, που τα παιδιά διαλέγουν είτε να πάνε στο Master Chef, πιστεύοντας πως τους περιμένει ζωή αντάξια των ποπ σταρ μουσικών, αν καταφέρουν να μπουν σε κουζίνες-διάσημες πίστες, είτε διαγωνίζονται για μια θέση εξασφάλισης στις ένοπλες δυνάμεις -καθόλου τυχαία η σύζευξη της ιεραρχίας είτε σε στρατόπεδο είτε σε εστιατόριο με τον ίδιο κώδικα βίαιης γλώσσας και τυπολατρικής ιεραρχίας-, ο Νανούρης το λέει ξεκάθαρα: «Όταν φτιάχναμε την παράσταση, σκεφτόμουν τελικά πως το έργο μιλά για όσους προσπαθούν να τα καταφέρουν. Στη ζωή, στη δουλειά, στην αγάπη. Δηλαδή για όλους μας».
Όπως ήταν αναμενόμενο, στο τέλος έπεσε ένα χειροκρότημα απόλυτα φυσικό και γάργαρο, χειροκρότημα όχι για να ενθαρρύνουν το πρώτο ξεκίνημα των δώδεκα ηθοποιών, αλλά χειροκρότημα γιατί τα κατάφεραν να παίξουν στα ίσια σαν παλιοσείρια του σανιδιού. Όπως η Όλια Λαζαρίδου και ο Άγγελος Παπαδημητρίου, που τους τίμησαν, ή και η Μελίνα Τανάγρη, λίγο παραδίπλα, που πάω στοίχημα πως πολύ συγκινήθηκε όταν από τα ηχεία, λίγο πριν το τέλος, ο Antony and the Johnsons, απογείωσε όλα τα περί αγάπης, οδύνης και άλλων εργασιακών δαιμονίων. Προστρέξτε...
13°
