Γιάννης Πάριος: Όλη μας n ζωή είναι ένα ναυάγιο

43 χρόνια μετά την κυκλοφορία του δίσκου «Τα νησιώτικα», ο οποίος αποτελεί έναν από τους πλέον εμπορικούς δίσκους στην ιστορία της ελληνικής δισκογραφίας, ξεπερνώντας συνολικά το 1 εκατομμύριο πωλήσεις, ο Γιάννης Πάριος επέστρεψε με το νέο του άλμπουμ «Τα θαλασσινά του Πάριου», που μέσα σε λίγες μέρες έγινε ο Νο 1 δίσκος του καλοκαιριού. Ο άνθρωπος που έδωσε φωνή στη μουσική παράδοση του Αιγαίου –και όχι μόνο– μιλάει για τα καινούργια τραγούδια του, τη ζωή του και τη σχέση του με τη θάλασσα, «βουτώντας» σε μια συζήτηση μέσα στον καύσωνα.

― Τι σας ώθησε να επιστρέψετε με ένα θεματικό άλμπουμ για τη θάλασσα;

Θαλασσινός είμαι! Τι θα έγραφα; Το είχα στο μυαλό μου ότι κάποια στιγμή θα το έκανα. Όχι απλώς για να βγάλω έναν δίσκο, αλλά για να κάνω το μεράκι μου. Και το μεράκι μου έχει θάλασσα. Μόνο που η δική μου θάλασσα δεν πνίγει.

― 16 «θαλασσινές» ιστορίες. Ποιες εμπειρίες ή αναμνήσεις σας είχαν τη μεγαλύτερη επίδραση;

Οι περισσότερες αναμνήσεις είναι τα βιώματά μου στην Πάρο. Τα τραγούδια από τον πατέρα μου, τη μάνα μου, από τους ψαράδες. Οι ήχοι που είχα από την εκκλησία. Είναι πάρα πολλά πράγματα που ακόμα τα ακούω. Ο ήχος της θάλασσας και των ψαράδων δεν έλειψε ποτέ στην καριέρα μου. Ακόμα και το «Γλέντι», που τραγουδώ στον δίσκο, είναι ιδιαίτερο. Είναι όλα τα τραγούδια του δίσκου βιωματικά. Η μεγαλύτερη επίδρασή μου όμως είναι ο πατέρας μου.

― Πόσο σας βοηθάει η παριανή καταγωγή στον τρόπο που προσεγγίζετε αυτό το θέμα στη μουσική σας; Ποια είναι η προσωπική εικόνα που παίρνετε από το νησί για να τη μετατρέψετε σε μουσική;

Η εικόνα που δεν μου έφυγε ποτέ είναι η θάλασσα! Το απέραντο γαλάζιο. Ένα τοπίο τόσο οικείο και τόσο δικό μου, που το αγαπάω και το σέβομαι. Δεν είναι κάτι που το βλέπω τουριστικά, όπως οι περισσότεροι – «πάμε σ’ ένα νησί». Είναι η γη μου, η πατρίδα μου, οι μυρωδιές μου, το ψάρι που τρώω.

― Τι αναμνήσεις έχετε από τα καλοκαίρια της παιδικής σας ηλικίας στην Πάρο; Ποια ήταν τα πιο έντονα ακούσματα ή βιώματα εκείνων των χρόνων;

Να βγαίνω από την πόρτα, να κάνω πέντε βήματα και με το έκτο να είμαι μέσα στη θάλασσα. Και μετά μπάλα στην άμμο. Άμμος και θάλασσα οι αναμνήσεις της παιδικής μου ηλικίας. Τα ακούσματα; Κοιμόμουν στην κουζίνα κάθε Κυριακή, περιμένοντας να σηκωθεί η μάνα μου απ’ το κρεβάτι όπου κοιμόταν με τον πατέρα μου και να τρέξω να πάω να χουχουλιάσω στην πλάτη του να τον ακούσω να τραγουδάει. Ο ήχος της φωνής του είναι ακόμα στα αυτιά και στην καρδιά μου. Οι γονείς μου δεν φεύγουν από την καρδιά μου, όπως κανενός άλλωστε.

― Η Πάρος έχει αλλάξει πολύ τα τελευταία χρόνια. Πώς βλέπετε τη μεταμόρφωση αυτή – τι σας λείπει και τι σας χαροποιεί;

Βλέπω την Πάρο που θέλω. Όχι την Πάρο που είναι. Η Πάρος για μένα δεν είναι το νησί όπου πας για τουρισμό, είναι η Πάρος των παιδικών, των σχολικών μου χρόνων, του πρώτου μου έρωτα και της πρώτης αγάπης. Είναι άλλη η εικόνα που έχω εγώ για την Πάρο. Καμαρώνω μεν που έχει γίνει πλέον τουριστικός προορισμός, αλλά, προς Θεού, δεν θέλω να χαλάσει. Και να θέλουν όμως,η Πάρος δεν αλλοιώνεται. Η εικόνα της δεν έχει, ας πούμε, καμία σχέση με αυτήν της Μυκόνου. Είναι και για τους φτωχούς κι όχι μόνο για τους celebrities.

― Υπάρχει κάποιο καλοκαίρι της ζωής σας που θεωρείτε ορόσημο; Αν ναι, γιατί;

Κάθε επιστροφή στην Πάρο είναι ορόσημο. Δεν έρχομαι μόνο καλοκαίρι αλλά και τα Χριστούγεννα, αν μπορώ, και κάθε Πάσχα.

― Πώς αλλάζει η σχέση σας με το καλοκαίρι όσο περνούν τα χρόνια; Το απολαμβάνετε διαφορετικά σήμερα;

Έχω κάποιες αναμνήσεις ανεξίτηλες. Η θάλασσα είναι πάντα εκεί. Εμείς οι άνθρωποι φεύγουμε. Νομίζω, η σχέση μου με το καλοκαίρι είναι αυτή που είχα πάντα. Η θάλασσα, το μελτεμάκι, και πού και πού καμιά ανάμνηση, κυρίως από τα παιδικά μου χρόνια, που ίσως με κάνει και δακρύζω.

― Τι θα λέγατε πως είναι αυτό που κάνει το ελληνικό καλοκαίρι μοναδικό στον κόσμο και αξεπέραστο στη μνήμη; Τι συναισθήματα σας βγάζει ο ήλιος, η θάλασσα;

Η Ελλάδα είναι ευλογημένη. Δεν είναι τυχαίο που οι Θεοί διαλέξανε να ζήσουν εδώ! Η Ελλάδα είναι το κομμάτι που διάλεξε ο Θεός για να κάνει εκείνος διακοπές κι όχι εμείς. Όλα αυτά μού βγάζουν τα συναισθήματα που εμπνέει το καλοκαίρι σε όλους μας. Δεν έχω τίποτα ιδιαίτερο εγώ. Ένας κοινός άνθρωπος είμαι. Και, όπως είπα και πριν, δεν έρχομαι στην Πάρο σαν τουρίστας. Έρχομαι στο σπίτι μου.

― Πώς επηρεάστηκαν οι στίχοι σας από τις ιστορίες του πατέρα σας, που ήταν ψαράς;

Ο πατέρας μου δεν ήταν μόνο ψαράς, αλλά και φαροφύλακας. Τις ιστορίες που έχω γράψει τις ζούσα κάθε μέρα. Όλα αυτά τα άκουγα, τα έβλεπα, τα ζούσα, τα ρούφαγα. Ήταν η κούνια μου. Πώς να μην επηρεαστώ; Θυμάμαι τον πατέρα μου λίγο πριν πεθάνει –δεν πρόλαβε να με απολαύσει «φτασμένο», ελάχιστα με είχε ακούσει στο ραδιόφωνο–, μου είχε πει λοιπόν: «Παιδί μου, ένα πράγμα δεν θέλω να ξεχάσεις. Την καταγωγή σου». Και δεν το ξέχασα ποτέ.

― Ποιο είναι το πιο σημαντικό μάθημα που σας έδωσε η θάλασσα – και δεν θα μπορούσε να σας το διδάξει κανένας άνθρωπος;

Τον σεβασμό. Ότι τη θάλασσα δεν πρέπει να τη φοβάσαι αλλά να τη σέβεσαι. Όπως και τους ανθρώπους.

― Έχετε νιώσει ποτέ ναυαγός στη ζωή σας;

Μα όλη μας η ζωή είναι ένα ναυάγιο. Πάντα προσπαθούμε να βγάλουμε το κεφάλι μας έξω απ’ το νερό. Αυτό είναι η ζωή μας, μέχρι να μας καταπιεί η ίδια. Σημασία όμως έχει και η οπτική μας. Γιατί ένα ναυάγιο μπορεί να μας βγάλει σε μια ακτή που να ’ναι κομμάτι του Παραδείσου.

― Πώς εξηγείτε τον ενθουσιασμό των νεότερων ανθρώπων για τα ελληνικά πανηγύρια;

Νοσταλγία και DNA. Αυτοί είμαστε οι Έλληνες. Ένα πανηγύρι, με την καλή έννοια βέβαια. Οι Έλληνες είμαστε χαρά Θεού. Με συγκινεί αφάνταστα που βλέπω τους νέους να πηγαίνουν στα πανηγύρια και να ψυχαγωγούνται. Η αγωγή της ψυχής είναι από τα δυσκολότερα πράγματα, έχε υπόψη σου, και αυτό το καταφέρνει η πανήγυρις. Εμείς οι ίδιοι κάνουμε τη ζωή μας μαύρη ή λευκή. Η ζωή είναι τόσο λίγη. Ο Καζαντζάκης έλεγε κάτι πολύ σωστό: «Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο, καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο, το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε ζωή». Γιατί να μην τη ζήσουμε;

― Η μακροχρόνια επιτυχία έχει και τίμημα. Ποιο ήταν το προσωπικό σας τίμημα για να αντέξετε στον χρόνο;

Θα ήμουν αχάριστος αν έλεγα ότι υπήρξε τίμημα ή ότι πλήρωσα με κάτι. Η ζωή υπήρξε καλή μαζί μου. Έζησα τόσα πράγματα. Ζω τόσα πράγματα. Γιατί να παραπονεθώ; Μου χάρισε τόσα ωραία πράγματα. Αν μου δώσει και μια λύπη ή έναν πόνο, κι αυτά μέσα στη ζωή είναι. Εξαίρεση θα είμαι εγώ; Εδώ σε κάποιους ανθρώπους χαρίζει μόνο πόνο, κι όμως χαμογελάνε. Εμένα που όλο μου χαμογελάει και πού και πού μου λέει «ε, άντε, θα πονέσεις και λίγο» να κάνω παράπονα; Όχι. Αγαπώ τη ζωή, όπως πιστεύω ότι μ’ αγάπησε κι αυτή.

― Στις στιγμές απομόνωσης ή αμφιβολίας, ποια είναι η φωνή μέσα σας που υπερισχύει, του καλλιτέχνη, του πατέρα, του άντρα, ή του παιδιού της Πάρου;

Ξέχασες να πεις ένα σημαντικό. Τον άνθρωπο, τον Γιάννη. Αυτός υπερισχύει πάντα. Και ξέρεις πώς το καταφέρνω; Δεν τον καταπιέζω. Τον αφήνω να εκφραστεί ελεύθερα, να κλάψει, να θυμώσει, να βιώσει ανθρώπινα και ελεύθερα όλα τα συναισθήματα. Δεν έχω να μοιράσω τίποτα με κανέναν, παρά μόνο να μοιραστώ. Χρωστάω πολλά του κόσμου.

― Αν μπορούσατε να μιλήσετε στον νεαρό Γιάννη που ξεκινούσε από το νησί για την Αθήνα, τι θα του λέγατε να προσέξει – και τι να μη χάσει με τίποτα;

Θα του έλεγα να προσέξει μην καβαλήσει το καλάμι. Και τα κατάφερε! Γιατί όμως να μη χάσει; Πρέπει να ξέρει και να χάνει. Μέσα στη ζωή είναι. Τώρα, αν εννοείς το να μη χάσει κάτι από την προσωπικότητά του, σημαντικό ρόλο παίζει η παιδεία που έχεις πάρει και το περιβάλλον όπου μεγάλωσες. Εγώ γεννήθηκα και μεγάλωσα σε ένα υγιές περιβάλλον, με παιδεία, κάτι που με βοήθησε σε όλη μου τη διαδρομή. Ποτέ μου δεν πίστεψα πως είμαι κάτι ξεχωριστό ή κάτι παραπάνω από κάποιον άλλον, κι αυτό μου το έκανε δώρο ο Θεός.

― Έχετε συνεργαστεί με τεράστια ονόματα, Λοΐζος, Σπανός... Τι σας μένει από αυτές τις συναντήσεις – και τι σας έμαθαν για τη σιωπή, όχι μόνο για τον ήχο;

Πάρα πολύ ωραία ερώτηση. Η σιωπή δεν αφορά τους ίδιους αλλά εμένα. Το ότι συνεργάστηκα με αυτά τα «τέρατα» δεν με κάνει υπερόπτη σε καμία περίπτωση. Αισθάνομαι σεβασμό και υποκλίνομαι μπροστά τους. Ήμουν πραγματικά τυχερός.

― Είστε από τους ελάχιστους που έζησαν τη «χρυσή εποχή» της νύχτας. Τι χάθηκε από τότε;

Αυτό που χάθηκε είναι το «χρυσή». Η νύχτα δεν θα χαθεί ποτέ.

― Πώς ήταν η αίσθηση να κρατάτε ένα ολόκληρο μαγαζί ξύπνιο ως το ξημέρωμα; Δύναμη, βάρος ή κάτι πιο σκοτεινό;

Δεν το κρατούσα εγώ. Είχα πει σε κάποια κοπέλα επώνυμη – που δεν θα ονοματίσω, εκείνη το ξέρει καλά: «Άκου τι θα σου πω. Ξέρεις πότε θα καταλάβεις ότι πέτυχες; Όχι κρατώντας τους εκεί μέχρι το πρωί, αλλά βλέποντάς τους να φεύγουν χαμογελαστοί. Κι όταν βγεις, την ώρα που θ’ ανοίξεις το στόμα σου και πεις το πρώτο σου τραγούδι, ν’ αφήσουν τα πιρούνια κάτω και να σε κοιτάξουν, να σ’ ακούσουν. Τότε θα πεις πέτυχα, αλλιώς έχεις αποτύχει, και θες κι άλλη προσπάθεια». Όχι απλά τα κατάφερε, αλλά τους άφησε νηστικούς!

― Ποια ήταν η πιο σκληρή στιγμή που ζήσατε μέσα σ’ ένα μαγαζί; Όχι σαν τραγουδιστής – σαν άνθρωπος.

Ήμουν από τους πάρα πολύ τυχερούς. Από την πρώτη στιγμή αυτής της καλλιτεχνικής πορείας γνώρισα τους πιο σπουδαίους ανθρώπους. Ξεκινώντας από τον Κατσαρό, τον Μάτσα, και φτάνοντας να τραγουδάω Θεοδωράκη, Ξαρχάκο, Σπανό. Έζησα μ’ αυτούς που άλλοι ονειρεύονται. Ίσως να είμαι κι εγώ ένα όνειρο για κάποιους, για τα νέα παιδιά. Κι εγώ ονειρευόμουν να αγκαλιάσω τον Στέλιο Καζαντζίδη, αλλά δεν φανταζόμουν ότι θα μ’ αγκάλιαζε κι εκείνος. Κι έγινε. Έχει σημασία για μένα το ότι έχω αγκαλιάσει τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Σταύρο Ξαρχάκο, με τον οποίο κάναμε διακοπές και γελούσαμε παρέα.

― Υπάρχει ένα «σύνδρομο Πάριου» στην ελληνική μουσική – πολλοί σας μιμούνται. Πώς νιώθετε γι’ αυτό;

Το σύνδρομο δεν είναι καλό. Κοίτα, δεν είναι αγώνας δρόμου για το ποιος θα κόψει πρώτος την κορδέλα. Ο καθένας έχει ιδιαιτερότητες. Εγώ είμαι άλλο χρώμα. Ο καθένας έχει το δικό του. Και να σου πω και κάτι με περηφάνια: Όσο θα γυρίζουμε πίσω, τόσο θα ανακαλύπτουμε ότι δεν κάνουμε τίποτα τώρα. Η δισκογραφία είναι τεράστια ιστορία.

― Το ελληνικό τραγούδι αλλάζει – τι σας συγκινεί σήμερα από τη νέα γενιά δημιουργών και τι σας απογοητεύει;

Δεν αλλάζει. Εμείς αλλάζουμε, οι άνθρωποι. Το ελληνικό τραγούδι δεν μπορεί να το αγγίξει κανένας. Σε όλες τις γλώσσες και χώρες υπάρχει το καλό και το κακό τραγούδι βέβαια. Τώρα είναι πολύ νωρίς για να σου απαντήσω τι με συγκινεί ή τι με απογοητεύει από τη νέα γενιά δημιουργών. Οι ίδιοι αλλά κι εμείς θα καταλάβουμε τι θα αφήσουν πίσω τους.

― Όταν βλέπετε νέους καλλιτέχνες να γίνονται διάσημοι σε τρεις μήνες και να χάνονται σε έξι, τι σκέφτεστε;

Χρειάζεται και μυαλό –όπως χρειάζονται όλα–, αλλά πάνω απ’ όλα ταλέντο. Θυμάμαι τη μάνα μου, όταν ξεκίνησα, να μου παίρνει το κατοστάρικο απ’ το χέρι και δείχνοντάς μου μια μπουκάλα πετρογκάζ στην κουζίνα, να μου λέει: «Γι’ αυτό είναι το κατοστάρικο. Μ’ αυτό τρώμε, παιδί μου». Σήμερα μια μεγάλη μερίδα κοιτάζει πώς θα πάρει το γυαλιστερό αντικείμενο. Τα παιδιά που θα αντέξουν στον χρόνο δεν έχουν αυτό το ελάττωμα.

― Τι πιστεύετε ότι μαθαίνει τελικά ο άνθρωπος από τον έρωτα – όταν τον έχει ζήσει και τον έχει χάσει;

Όταν τον έχει ζήσει, το καταλαβαίνει όταν τον χάσει. Κι όταν τον χάσει, το χειρότερο πράγμα είναι να τον ξεχάσει. Και το πιο όμορφο είναι, όταν τον θυμάται, ή τραγούδι να τον κάνει ή να τον τραγουδήσει ευπρεπώς.

― Τι σκέφτεστε σήμερα όταν βλέπετε τον εαυτό σας στον καθρέφτη;

Ότι μεγάλωσα. Τι άλλο; (γέλια) Δεν πάω στον καθρέφτη να τον ρωτήσω «καθρέφτη καθρεφτάκι μου ποιος είναι ο πιο όμορφος». Ο καθρέφτης είναι ψυχρό πράγμα και, ως τέτοιο, θα σου πει την ψυχρή αλήθεια. Αυτό που σου δείχνει οπτικά. Δεν μεγαλώνουμε στον καθρέφτη αλλά μέσα μας.

― Τι σημαίνει για εσάς «καλή ζωή»; Και τι σημαίνει «καλό τέλος»;

Αυτό είναι DNA, τύχη, ευλογία από τον Θεό και τη φύση. Το πιο σημαντικό στη ζωή για μένα είναι, φεύγοντας, τα παιδιά σου να μην ντρέπονται για σένα. Οι άνθρωποι με τους οποίους συνεργάστηκες, εκείνοι που αγάπησες ή σ’ αγάπησαν να μην ντρέπονται. Κακία δεν νομίζω να έβγαλα για κανέναν και δεν νομίζω να με βλέπουν με κακία. Δεν έχω αδικήσει κανέναν εκτός από τον εαυτό μου. Και επίσης, φεύγοντας από αυτόν τον κόσμο, να μην πονάμε, κυριολεκτικά.

― Πώς αισθάνεστε, τέλος, που ο δίσκος σας «Τα θαλασσινά του Πάριου», από τη Minos EMI, κατάφερε μέσα σε 10 μόλις μέρες να γίνει Νο 1 σε πωλήσεις;

Η θάλασσα είναι ένα ταξίδι, η φυγή μας από τις δυσκολίες κι απ’ ό,τι μας χαλάει, το καράβι της φαντασίας που παίρνουμε. Τι πιο όμορφο λοιπόν από ένα τραγούδι θαλασσινό να σε ταξιδέψει. Κάτι που χρωστάω στη Μαργαρίτα Μάτσα είναι που δέχτηκε την ιδέα μου για τον δίσκο με τόση πίστη. Τη θυμάμαι τη μέρα που άκουσε το πρώτο τραγούδι στο στούντιο να φεύγει χαμογελώντας, λέγοντάς μου «υπέροχα». Και λέω «Γιάννη, πέτυχες. Για να αρέσουν στη Μαργαρίτα, η οποία είναι δίκαιη, σημαίνει ότι πέτυχε αυτό που κάναμε». Είναι τύχη που τη γνώρισα, μετουσιώνει το είναι μου. Έκανε τα «θαλασσινά μου» πράξη. Δεν είναι απλά τύχη αυτό, είναι όνειρο που πραγματοποιείται. Να πω όμως πως είναι ένας δίσκος που δεν έκανα μόνος, αλλά με τη βοήθεια των σπουδαίων μουσικών μου, του ανιψιού μου Πέτρου Βαρθακούρη, ο οποίος είχε την επιμέλεια της ορχήστρας. Είναι ένας δίσκος που έγινε στο στούντιο με παραδοσιακό τρόπο, όπως και «Τα νησιώτικα». Ποιος θα πιστέψει ότι μέσα σε 3 μέρες γράψαμε 16 τραγούδια ζωντανά! Γιατί; Για να είναι αληθινά. Ώστε να μην υπάρχει λάθος. Αλλά και να υπήρχε θα ήταν «άγιο» λάθος. Ηχογραφήσαμε όπως παλιά, όπου οι μουσικοί και ο τραγουδιστής έπαιζαν όλοι ταυτόχρονα στο στούντιο, και είμαι πραγματικά χαρούμενος γι’ αυτό. Μακάρι να γίνω μ’ αυτόν τον δίσκο μια ομπρέλα δροσιάς για τον κόσμο.