Μελίνα Παξινού: Απολαμβάνω να συνδυάζω την ελληνική παράδοση με τη σύγχρονη jazz

Το ότι μετά από τρεις δίσκους δεν έχουμε μιλήσει με τη Μελίνα Παξινού είναι παράλειψη. Έχει γεννηθεί στο Αμβούργο, αυτόν τον καιρό ζει μεταξύ Αμβούργου, Βερολίνου και Αθήνας, παίζει σαξόφωνο και βρίσκει τον τρόπο να συνδέει την jazz με την ελληνική μουσική με την οποία μεγάλωσε. Κι έτσι όπως οι αναμείξεις -και όχι οι απόλυτα καθαρές φόρμες- είναι αυτές που συχνά έχουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει έρθει η ώρα να ακούσουμε με προσοχή τους δίσκους της. Επιπλέον, το σχήμα της Μελίνας Παξινού, το Melina Paxinos Quartet, ο Γιάννης Παπαδόπουλος στο πιάνο, ο Γρηγόρης Θεοδωρίδης στο κοντραμπάσο, ο Δημήτρης Κλωνής στα drums και η ίδια η Μελίνα στο σαξόφωνο θα βρίσκονται στις 11 Φεβρουαρίου στη σκηνή του BlackBox Jazz Music Festival, στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός» στην Πλατεία Καρύτση.

Πώς και διάλεξες το σαξόφωνο ως το βασικό σου όργανο; Τι εκφραστικές δυνατότητες σου δίνει;
Η επαφή μου με το σαξόφωνο ξεκίνησε όταν ήμουν περίπου 10 χρονών. Αρχικά, το πιάνο ήταν το πρώτο όργανο που μάθαινα στα 7 μου χρόνια. Όταν πήγα στο μουσικό και ουμανιστικό σχολείο Wilhelm – Gymnasium στο Αμβούργο, μου πρότειναν να δοκιμάσω και κάποιο άλλο μουσικό όργανο, καθώς υπήρχαν ήδη πολλοί πιανίστες/στριες. Μετά από ένα κονσέρτο της τζαζ Big Band του σχολείου, όπου μια κοπέλα έπαιζε σαξόφωνο, αποφάσισα ότι το σαξόφωνο θα γίνει μέρος της μουσικής μου πορείας. Το σαξόφωνο μου προσφέρει τη δυνατότητα της μελωδίας και του λυρισμού.

Πόσο βοηθητικό ήταν και ενδεχομένως πόσο σε δυσκόλεψε το ότι ξεκίνησες να σπουδάζεις μουσική στη Γερμανία και όχι στην Ελλάδα;
Γεννημένη και μεγαλωμένη στο Αμβούργο, δεν μπορώ να πω ότι αντιμετώπισα σημαντικές δυσκολίες στην εκπαίδευση στην Γερμανία συγκριτικά με την Ελλάδα. Το να αντιμετωπίζεις ορισμένες καταστάσεις με τις οποίες δεν συμφωνείς είναι κάτι που συμβαίνει παντού. Το 2013 μετακόμισα στο Βερολίνο για να σπουδάσω μουσική παραγωγή, σύνθεση και ενορχήστρωση στο πανεπιστήμιο SRH Hochschule der populären Künste, όπου και αποφοίτησα με το πτυχίο Bachelor of Arts. Ωστόσο, το να σπουδάζεις στην Ελλάδα, για παράδειγμα στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο της Κέρκυρας, σου παρέχει επίσης μια δυνατή, γερή και πηγαία εκπαίδευση.

Ο κεντρικός σου ήχος είναι η jazz, υπάρχει όμως πολύ μεγάλη σχέση με τα μεσογειακά ηχοχρώματα στη δουλειά σου. Είναι μια επιλογή ή ένας δρόμος που δεν μπορείς να αποφύγεις λόγω της καταγωγής σου;
Είναι μια επιλογή, που προφανώς προέρχεται και από την καταγωγή μου, μεγαλώνοντας σε ένα σπίτι γεμάτο μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, του Μάρκου Βαμβακάρη και πολλών άλλων. Αγαπώ την παράδοση και επίσης απολαμβάνω να τη συνδυάζω με τη σύγχρονη jazz, η οποία είναι πολύ δεκτική σε νέους μουσικούς συνδυασμούς.

Σε τι συνίσταται μιλώντας με καθαρά μουσικούς όρους αυτή η μεσογειακή αίσθηση που βγαίνει από τα κομμάτια σου; Ή και η ελληνική ακόμα;
Θεωρώ ότι αυτό που προκαλεί αυτήν τη μεσογειακή αίσθηση βασίζεται σε τρεις κατηγορίες. Πρώτον, στον ρυθμό, ο οποίος ορίζει την κίνηση του κομματιού και είναι συνήθως σε μονά μέτρα, δηλαδή 5/8, 7/8, 9/8 (11/8, 13/8 κλπ.). Δεύτερον, στην κλίμακα, δηλαδή αν η βάση του κομματιού είναι σε μινόρε ή ματζόρε. Εδώ σίγουρα θα διαφωνήσω με τη στερεότυπη θεωρία ότι η μινόρε κλίμακα προκαλεί συναισθήματα θλίψης και η ματζόρε χαράς. Προσωπικά η μινόρε μου προσφέρει μεγαλύτερη χαρά από την ματζόρε. Η τρίτη κατηγορία σχετίζεται, με το ποιο ηχόχρωμα θα δοθεί πάνω στην μινόρε ή ματζόρε, επιλέγοντας συγκεκριμένους «τρόπους» όπως ο ιωνικός, δωρικός, φρυγικός, λυδικός, μιξολυδικός, αιολικός και λοκρικός. Ωστόσο, υπάρχουν και πολλοί άλλοι δρόμοι που χρησιμοποιούνται συχνά στα ρεμπέτικα όπως ο χιτζάζ, ο ουσάκ, ο νιαβέντ, ο σαμπάχ και άλλοι.

Τι έφερε η συνεργασία με τον Ross Daly στον ήχο σου;
Ο μοναδικός ήχος της λύρας του Ross Daly έφερε ένα ιδιαίτερο και ανοιχτό ηχόχρωμα στο κομμάτι που έγραψα ειδικά για αυτήν τη συνεργασία. Το «AthensV (feat. RossDaly)» από τον δίσκο «Athens» (2019) διαθέτει διάφορα μονά μέτρα όπως 7/8, 5/4, 6/4 και δίνει έμφαση σε μια πιο ethnic προσέγγιση. 

Και ο Ανδρέας Πολυζωγόπουλος;
Στα κομμάτια «Time» και «Kinesis» από τον δίσκο «Time» (2022), επέλεξα τον Ανδρέα Πολυζογόπουλο στην τρομπέτα και το φλικόρνο. Ο Ανδρέας έχει έναν πολύ ξεχωριστό και λυρικό τρόπο να «τραγουδάει» τη μελωδία και ταίριαζε πολύ στην ατμόσφαιρα που ήθελα να έχουν αυτά τα κομμάτια.  Πέραν του ότι και ο Ross και ο Ανδρέας είναι τρομεροί μουσικοί, είναι και πολύ γλυκοί άνθρωποι και αυτό κάνει τις συνεργασίες ακόμα πιο ευχάριστες.

Δεν έχουμε πολύ γνωστές σαξοφωνίστριες -πέρα από την Candy Dulfer- που να έχουν ξεχωρίσει στην ιστορία της jazz. Είναι άραγε αυτός ο κόσμος κάπως ανδροκρατούμενος ακόμα;
Η Candy Dulfer αποτέλεσε και για εμένα ένα γυναικείο πρότυπο στον κόσμο της jazz και του σαξοφώνου. Η ύπαρξη γυναικείων προτύπων, ειδικά σε νεαρή ηλικία, είναι απαραίτητη για να δώσει μια έξτρα ώθηση. Σίγουρα δεν έχουμε φτάσει ακόμα στην ισότητα για να αναρωτιόμαστε αν ο χώρος είναι ανδροκρατούμενος η όχι. Όμως δεν ξέρω αν ο όρος «ισότητα» είναι το θέμα μας η απλά η αντίληψη, να είναι φυσιολογικό να παίζει μια γυναίκα ένα όργανο που ήταν συνηθισμένο από άντρες. Παρότι η Ελλάδα βρίσκεται ακόμα πίσω σε αυτό το θέμα, είναι στο χέρι μας να δημιουργήσουμε αλλαγές, υποστηρίζοντας την παρουσία γυναικών σε θέσεις που συνήθως καταλαμβάνονται από άνδρες. Ωστόσο, ο στόχος δεν είναι να προάγουμε γυναίκες επειδή είναι γυναίκες, αλλά επειδή είναι ικανές και έχουν τις απαραίτητες δεξιότητες και ικανότητες.

Υπάρχει άραγε ένας ιδιαίτερος γυναικείος ήχος στον χώρο των πνευστών; Θα μπορούσες να ξεχωρίσεις ακούγοντας προσεκτικά μια γυναίκα από έναν άνδρα που παίζει σαξόφωνο;
Δεν θεωρώ ότι ο ήχος της Melissa’s Aldana, της Nubya’s Garcia, της Emma’s Rawich ή της  Erena’s Terakubo απέχει από αυτόν των ανδρών. Ίσως να τον διαφοροποιεί το στιλ και οι επιρροές και όχι το φύλο.

Ποιους σαξοφωνίστες-τριες αγαπάς περισσότερο και γιατί;
Wayne Shorter, Kenny Garrett και Branford Marsalis. Θαυμάζω τον λυρισμό στον αυτοσχεδιασμό, τον ήχο και τις συνθέσεις τους. Όταν τους ακούω μου βγάζουν την αίσθηση ενός κύκλου χωρίς να σημαίνει ότι τελείωσε κάτι. Αντίθετα, φαίνεται σαν να είναι κάτι άπειρο, όπου με κάθε άκουσμα μπορείς να ανακαλύψεις κάτι καινούργιο. Πρόσφατα ξανάκουσα το άλμπουμ “Etcetera” του Wayne Shorter μαζί με τους Herbie Hancock, Cecil McBee και Joe Chambers που ηχογραφήθηκε το 1965. Τι τρομερό άλμπουμ και αλληλεπίδραση μεταξύ τους! Παρόλο που έχουν περάσει 59 χρόνια από τότε, μου δημιουργεί μια αίσθηση φρεσκάδας.

Πώς σου φαίνεται που παίζεις στο BlackBox Jazz Music Festival; Υπάρχουν κάποιοι από τους μουσικούς που συμμετέχουν που αγαπάς ιδιαίτερα;
Χαίρομαι πάρα πολύ που θα συμμετέχουμε με την μπάντα μου, το Melina Paxinos Quartet στο BlackBox Jazz Music Festival 2024. Στη σκηνή μαζί μου θα βρίσκονται οι αγαπημένοι μου φίλοι, ο Γιάννης Παπαδόπουλος στο πιάνο, ο Γρηγόρης Θεοδωρίδης στο κοντραμπάσο και ο Δημήτρης Κλωνής στα drums. Όλα τα σχήματα που θα παίξουν είναι τρομεροί μουσικοί και άνθρωποι με αξίες και ευαισθησίες προς την μουσική. Ωστόσο, θα ήθελα να εκφράσω ιδιαίτερο θαυμασμό προς τους δύο σαξοφωνίστες που θα παίξουν επίσης στο φεστιβάλ, τον Δημήτρη Τσάκα και τον David Lynch, οι οποίοι διαθέτουν αυτόν τον λυρισμό και τον ήχο που ανέφερα προηγουμένως. Τέλος, θέλω να ευχαριστήσω πάρα πολύ τον Θοδωρή Μπαφαλούκα για την πρόσκληση και για την δημιουργία αυτού του νέου jazz φεστιβάλ στην Αθήνα. Είναι πολύ ευχάριστο να βλέπουμε όλο και περισσότερες ευκαιρίες για συναυλίες σε όμορφους χώρους και με σεβασμό στους μουσικούς και στην jazz στην Ελλάδα.

Έχεις ήδη κυκλοφορήσει αρκετή από τη δουλειά σου. Περιμένουμε άραγε έναν καινούργιο δίσκο στο επόμενο διάστημα; Τι στοιχεία θα μπορούσες να μας δώσεις για τα επόμενα κομμάτια σου;
Ναι, αυτό το διάστημα ετοιμάζω ένα EP με νέες μου συνθέσεις για κουιντέτο εγχόρδων, στο οποίο θα συνδυαστούν σε ορισμένα κομμάτια άρπα, βιμπράφωνο, synthesizer, κλαρινέτο και φαγκότο. Το ύφος του θα είναι cinematic neo – classical, θα έχει τίτλο “Amoroso” και μια αίσθηση  ρομαντισμού. Επίσης, κάποιες από τις συνθέσεις μου θα παρουσιαστούν μαζί με έργα των Nino Rota, Edvard Grieg, Ennio Morricone και Yann Tiersen, σε επερχόμενες συναυλίες σε συνεργασία με την “Camerata Europaea” και την μαέστρο και καλλιτεχνική διευθύντρια Μαρία Μακράκη, την οποία την ευχαριστώ πάρα πολύ για την πρόσκληση. Οι συναυλίες θα πραγματοποιηθούν στις 9 Μαρτίου 2024 στην “Universität der Künste” στο Βερολίνο, ως μέρος της σειράς «L.O.V.E. - αφιερωμένο στην Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας», καθώς και στις 17 Μαΐου 2024 στο Μέγαρο Μουσικής αίθουσα «Γιάννης Μαρίνος», ως μέρος της σειράς “L.O.V.E. – European Spring”. Παράλληλα όμως συνεχίζω και γράφω νέα κομμάτια για την μπάντα μου Melina Paxinos Quartet.