40 χρόνια από τη δολοφονία του Τζον Λένον: Ο μουσικός και παραγωγός δίσκων Θοδωρής Μανίκας γράφει πώς έμαθε το τραγικό συμβάν στις 8 Δεκεμβρίου 1980.
Για να καταλάβεις καλύτερα αυτή την ιστορία, είμαι υποχρεωμένος να σε υποβάλω σε μερικές χωροχρονικές επεξηγήσεις!
Δεκέμβριος 1980.
Η Ελλάδα είναι ακόμη πολύ ασπρόμαυρη!
Τα ταξί, π.χ., δεν είναι κίτρινα, αλλά γκρί...
Οι εφημερίδες, εξακολουθούν να βγαίνουν στο μεγάλο σχήμα, είναι ασπρόμαυρες και αφήνουν μελάνι στα χέρια...
Υπάρχει μόνο η ασπρόμαυρη τηλεόραση της ΕΡΤ και η ασπρόμαυρη τηλεόραση της ΥΕΝΕΔ (6 χρόνια μετά την Χούντα, ακόμη ΥΕΝΕΔ την έλεγαν!), που κατεβάζουν ρολά ακριβώς τα μεσάνυχτα και που θέλουμε ακόμη 10 μήνες μέχρι να μας μυήσουν στην μαγεία του χρώματος, κάτι που θα γίνει το βράδυ της 18ης Οκτωβρίου 1981, κατά την τηλεοπτική μετάδοση των εκλογικών αποτελεσμάτων, με κεντρικό παρουσιαστή τον Τέρενς Κουίκ, οπότε και η ΕΡΤ θα πρωτοσυναντηθεί με το έγχρωμο τηλεοπτικό σήμα, την ίδια ακριβώς στιγμή που η χώρα θα συναντηθεί με την πρώτη της μη δεξιά κυβέρνηση, δηλαδή με το ΠΑΣΟΚ της Αλλαγής και του Ανδρέα...
Οι μόνοι ραδιοφωνικοί σταθμοί είναι ομοίως της ΕΡΤ (Α’, Β’ και Γ’ Πρόγραμμα) και της ΥΕΝΕΔ, συν κάποιοι ραδιοπειρατές που διαφημίζουν οικόπεδα και παίζουν καραμπινάτα σκυλάδικα, οι οποίοι είναι οι ελάχιστοι που ‘επέζησαν’ του κυβερνητικού κυνηγητού με τα ραδιογωνιόμετρα, που ήταν τότε στο φόρτε του και που είχε αναγκάσει πολλούς πειρατικούς σταθμούς να σιγήσουν οριστικώς...
Οι ραδιοπειρατές εξαφανιζόντουσαν ταχύτατα, αλλά η μουσική βιομηχανία ήταν σε πολύ ανθηρή φάση και οι δισκογραφικες εταιρείες πλήθαιναν, αφού, στις 3-4 εγχώριες εταιρείες που κυριαρχούσαν ως τότε, είχαν προσφάτως προστεθεί οι πολυεθνικές CBS (μετέπειτα Sony) και WEA (μετέπειτα Warner), που είχαν κάνει πολύ δυναμική ‘εισβολή’ στην ελληνικη αγορά, με πάμπολλες κυκλοφορίες των παλαιότερων και των πρόσφατων δίσκων των αστέρων που είχαν στο δυναμικό τους, κάτι που είχε αναστατώσει ευχάριστα την δισκογραφία και τους μουσικόφιλους, γιατί, μέχρι πριν λίγο καιρό, όλους αυτούς τους δίσκους μπορούσες να τους βρεις μόνο ως εισαγωγές από το εξωτερικό, με πολλή χρονοκαθυστέρηση μέχρι την τελική τους άφιξη στα χέρια σου και σε τιμές διπλότριπλες από αυτές των δίσκων που τυπωνόντουσαν στην Ελλάδα.
Αυτές οι πολυεθνικές είχαν κάτι σούπερ-ντούπερ γραφειάρες επί της λ. Μεσογείων, όπου βρισκόντουσαν ήδη και οι Minos (σήμερα ΕΜΙ) και Polygram (μετέπειτα Universal και σήμερα Cobalt), όχι γιατί ήθελαν να είναι δίπλα-δίπλα με τους ανταγωνιστές τους, αλλά γιατί επί της Λ. Μεσογείων βρισκόντουσαν καί οι 4 νόμιμοι ραδιοσταθμοί της χώρας και, σ’ εκείνον τον... χειροκίνητο κόσμο, η γειτνίαση μαζί τους βοηθούσε αφάνταστα στην προβολή και διάδοση των δίσκων.
Και κάπου εκεί μέσα κυκλοφορώ κι εγώ, δεν είμαι ακόμη 21 χρονών (που ήταν τότε το έτος ενηλικίωσης), είμαι πάνω στη φάση που μόλις εγκαταλείπω το Οικονομικό της Νομικής, γιατί εδώ και καναδυό χρόνια έχω ξανοιχτεί στα λίγα ΜΜΕ της εποχής, γράφω ως free-lancer σε περιοδικά και εφημερίδες και είμαι και το νεαρότερο τσογλάνι που κάνει εκπομπές στα ραδιόφωνα της ΕΡΤ – πρώτα στο Γ’ Πρόγραμμα, που διήυθυνε ο Μάνος Χατζιδάκις και, εδώ και λίγο καιρό, στο Β’ Πρόγραμμα με διευθύντρια την Σοφία Μιχαλίτση, η οποία, για κάποιον άγνωστο λόγο, με πήγαινε πολύ και μου είχε αφήσει αρκετή άπλα να κάνω τα παλαβά μου στο ραδιόφωνο, κάτι που ίσως ήταν λίγο too much να το παρέχει κάποιος σ’ ένα μειράκιο σαν κι εμένα, αλλά που εν πάση περιπτώσει μου επέτρεπε να προηχογραφώ και ΝΑ ΠΡΟΠΛΗΡΩΝΟΜΑΙ εκπομπές, για π.χ. έναν ή δύο ολόκληρους μήνες και να την κοπανάω μετά, άλλοτε για Λονδίνο, για να δω live, με το που πρωτοέσκαγαν μύτη, διαφορους Dexys Midnight Runners, The Jam, Madness, Iron Maiden (στην πρώτη τους παρουσίαση, στο μουσείο κέρινων ομοιωμάτων της Μαντάμ Τυσώ!), συν διαφορους παλιότερους, από τον Νικ Γκραβενίτη μεχρι την Joan Armatrading, άλλοτε για Παρίσι, γιανα δω live διάφορους Mink DeVille και Tom Waits και άλλοτε για Τζαμάϊκα, για την κηδεία του Bob Marley!
Στα κρατικά ραδιοφωνικά κανάλια, ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΚΟΜΗ ΖΩΝΤΑΝΕΣ ΕΚΠΟΜΠΕΣ, πλην των δελτίων ειδήσεων και του καθημερνού Ποπ Κλαμπ του Γιάννη Πετρίδη στο Α’ Πρόγραμμα, οπότε, το να τις ηχογραφείς μαζεμένες, δεν έβλαπτε ιδιαιτέρως κανέναν, αλλά και όταν δεν ήταν να την κοπανήσω για έξω και είχα απλώς να διεκπεραιώσω την κάθε εκπομπούλα μου, είχα πατεντάρει ένα δικό μου καθεστως ηχογράφησης ανήμερα της κάθε εκπομπής καιελάχιστες ώρες πριν την μετάδοσή της...
Ήταν άλλο ένα τερτίπι στο οποίο δεν μου είχε πει όχι η Σοφία Μιχαλίτση, το οποίο όμως μου είχε επιτρέψει να κάνω ραδιόφωνο φρέσκο και σχεδόν... live, πράγμα που είναι το αμέσως καλύτερο μετά το ζωντανό ραδιόφωνο!
Κι έτσι, το απομεσήμερο της Τρίτης 9 Δεκεμβρίου 1980, ανεβαίνοντας προς την ΕΡΤ στην Αγ. Παρασκευή για να ηχογραφήσω την βραδυνή εκπομπή μου εκείνης της μέρας, αποβιβάστηκα από ένα γκρι ταξί μπροστά στα γραφεία της WEA, να πιώ έναν καφέ με τον αγαπημένο και ευγενέστατο Βάσο Τσιμιδόπουλο, ο οποίος, όπως πάντα θα μου έδινε και μπόλικους καινούργιους δίσκους, μεταξύ των οποίων και το πολυαναμενόμενο Double Fantasy, το πρώτο άλμπουμ του John Lennon μετά από 5 χρόνια ‘σιωπής’, το οποίο είχε βγει στις ΗΠΑ στα μέσα Νοεμβρίου και μόλις χθες είχε φτάσει και στην Ελλάδα.
Έτσι δούλευε το σύστημα τότε... Ήμασταν ελάχιστοι όσοι είχαμε φωνή στα media και ασχολούμασταν με την ξένη μουσική, οπότε αν ήσουν στέλεχος κάποιας δισκογραφικής, έπαιρνες καμμιά δεκαρια τηλέφωνα όλα κι όλα, λέγοντας διάφορα όμορφα, τύπου ‘Έλα, ξέρεις τι σού ’χω πάνω στο γραφείο μου, ε; Το καινούργιο του Neil Young, ένα των Steel Pulse που σ’ αρέσουνε τα reggae, τέσσερα παλιά του Charlie Mingus σε επανέκδοση και το καινούργιο του Lennon, που μ’ έχεις ζαλίσει στα τηλέφωνα τόσον καιρό! Όποτε θες, πέρνα και τα λέμε...’
Ένα τέτοιο χθεσινό τηλεφώνημα με είχε φέρει εκεί και, προφανώς, ένα τέτοιο τηλεφώνημα είχε φέρει εκεί και τον εκδότη του περιοδικού Μουσική, Γιώργο Κυριαζίδη, που φώναζε κάτι ακαταλαβίστικα μέσα στο γραφείο του Βάσου, μιλώντας για κάποιον που τά ’θελε, λέει, ο κώλος του,γιατί παράτησε την επανάσταση και τα βρήκε με τους Αμερικάνους, οπότε και επόμενο ήταν να φουρκιστεί ο άλλος και να του την κάνει με το πιστόλι!
Κοντοστάθηκα στην ανοιχτή πόρτα και ρώτησα:
-Τι έγινε, ρε guys; Για ποια ταινία μιλάτε;
Πώς να το ξέρω;
Ο Λένον είχε δολοφονηθεί το βράδυ της Δευτέρας, στις 22:50 ώρα Νέας Υόρκης, δηλαδή όταν εδώ ήταν 5:50 τα ξημερώματα της Τρίτης, δηλαδή μόλις 10 ώρες πριν, περίπου την ώρα που πήγαινα για ύπνο!
Ούτε καφέ δεν είχα πιει καλά-καλά όταν πέρναγα την πόρτα της WEA!
Πήρα τους δίσκους μου και έφυγα από εκεί, τυλιγμένος σ’ ένα είδος trance…
Kατά τις 5 ήμουν στην ΕΡΤ. Πήρα καφέ από το μπαρ στον 1ο όροφο και την έκανα για το στούντιο, στον 3ο. Έκανα πέρα καμμιά εικοσαριά βινύλια που είχα μαζί μου απ’ το σπίτι, συν τα καινούργια του Βάσου και αποφάσισα να παίξω όλο το Double Fantasy, λέγοντας, από μνήμης και από τα info του δίσκου που είχα τσιμπήσει από την WEA, διάφορα για τον John Lennon. Όλο αυτό, μεταδόθηκε κανονικά, μερικές ώρες αργότερα ως ένα ακόμη Άσ’ Το Να Κυλάει, όπως λεγόταν η εκπομπή μου στο Δεύτερο...
Ο Θοδωρής Μανίκας στα στούντιο του Β' Προγράμματος, Μάιος 1981
Υποθέτω ότι κάποια πράγματα θα είχε πει στην απογευματινή του εκπομπή ο Γιάννης Πετρίδης, αλλά, κατά τα άλλα, αυτή ήταν η πρώτη εν Ελλάδι μετάδοση ολόκληρου του ‘επιθανάτιου’ Double Fantasy και σίγουρα η πρώτη εκπομπή-αφιέρωμα στο απροσδόκητο και παγκοσμίως σοκαριστικό συμβάν.
Επιστρέφοντας στο σπίτι στην Κυψέλη, μίλησα με καναδυό φίλους μου στο τηλέφωνο για το θλιβερό μαντάτο και, μετά, έμεινα για ώρες στο ημίφως, πίνοντας διάφορα και ακούγοντας ξανά και ξανά ολόκληρο το Double Fantasy, μέχρι τα ξημερώματα, οπότε και έγραψα στο χαρτί όσα είχαν μπουρδουκλωθεί μέσα μου και τους έβαλα τον τίτλο Σκοτώνουν Όλα Τα Καλά Παιδιά...
Ο Δίσκος Του Μήνα στο περιοδικό Ήχος & hi-fi, Ιανουάριος 1981
Η καλώς εννοούμενη παράνοια, η εύκολη προσβασιμότητα και η αποτελεσματικότητα, που χαρακτήριζαν όλο το αυθαίρετο οικοσύστημα των ΜΜΕ που περιέγραψαπιο πάνω, μου επέτρεψαν να δω το περί ου ο λόγος κείμενο και δημοσιευμένο, λίγες μέρες αργότερα, στις 5 Ιανουαρίου 1981, στις σελίδες του περιοδικού ήχος & hi-fi και μάλιστα στην περίοπτη θέση ο Δίσκος Του Μήνα, πράγμα καθόλου ευκαταφρόνητο, αφού το συγκεκριμένο περιοδικό ήταν το κορυφαίο διαθέσιμο ΜΜΕ για τους τότε μουσικόφιλους, που ακολουθούσαν σχεδόν τυφλά τις δισκοεπιλογές του και τις βαθμολογίες, από 1 ως και 5 αστεράκια, που έβαζαν στους δίσκους οι συντάκτες, κάτι που απεχθανόμουν και απέφευγα να κάνω, όσο μ’ έπαιρνε...
Σκοτώνουν Όλα Τα Καλά Παιδιά!
‘Σκοτώνουν όλα τα καλά παιδιά! Τί είδους ταινία είναι αυτή;’-Ted Joans, ‘Brains’, 1971.
όχι βέβαια πως θα πούμε για ταδεκατέσσερα τραγούδια
αυτό έλειπε ν’ ακολουθήσουμε τις εταιρείες και τους δισκοπώλες
κοράκια
-ώστε πέρασαν οι άσχημες μέρες, έ;
a day in the life
εντάξει, ο δίσκος είναι στο εμπόριο
αλλά, η φωτογραφία του στο εξώφυλλο
κλείνει στόματα
πλακώνει ψυχές
σκοτώνουν όλα...
πάνω που βγήκε απ’ το καβούκι του
όπως βγήκε
σκοτώνουν...
πάνω που η γυναίκα έβαλε τα γυαλιά
τα γνωστά μαύρα της γυαλιά
στους B-52’s
κάτι που το κάνει χρόνια άλλωστε
-και μη φωνάξει κανείς!-
‘ο κύριος Λένον;’
‘μάλιστα’
‘μπανγκ- μπανγκ- μπανγκ- μπανγκ- μπανγκ’
‘.....’
σκοτώνουν όλα τα καλά παιδιά
και στο πίσω μέρος της διπλής φαντασίας
ένα
‘ευχαριστώ όσους βοήθησαν να μείνουμε στην Αμερική’
οι ειρωνίες του ΝΜΕ:
‘John, έπλυνες σήμερα τα πιάτα;’
ο Χρονάς με το ‘Γιάννης Λένον’
και άλλα, και άλλα…
‘η Αμερική πρέπει νά ‘ναι περήφανη που
ο John θέλησε να ζήσει εκεί’
-Ringo
τηλεοράσεις, ραδιόφωνα, εφημερίδες
κι εμείς θα κάνουμε δισκοκριτική.....
πώς πάνε οι πωλήσεις, παιδιά;
άντε να προλάβουμε και τις ανατυπώσεις, έ;
γιορτές έρχονται
‘ο κύριος Λένον;’
‘μάλιστα’
......
άς τελειώνουμε πιά
ο δίσκος με το ζευγάρι που φιλιέται
τρυφερά όπως πάντα
πέρασε στην Ιστορία
θέλουμε δεν θέλουμε
και δεν θα πάρει αστεράκια
γιατί
καμμιά φορά
‘ο κύριος Λένον;’
είναι οι συμπτώσεις που κάνουν την ιστορία
i’m losing you
‘μάλιστα’
‘μπανγκ- μπανγκ- μπανγκ- μπανγκ- μπανγκ’
‘……’
σκοτώνουν όλα τα καλά παιδιά
* Ο Θοδωρής Μανίκας είναι μουσικός και παραγωγός δίσκων και ενίοτε γράφει δημοσίως για τις εμμονές του. Κάνει και πάλι ραδιόφωνο, Στο_Κόκκινο, στους 105,5 fm, όπου έχει την εκπομπή Το Χαμένο Σαββατοκύριακο.
14°
