Radio GA GA

Δεν το έχει ακούσει ποτέ κανείς, είναι όμως το μεγαλύτερο ραδιοφωνικό χιτ όλων των εποχών κι έχει τίτλο: «Next». Eδώ και χρόνια παραμένει στην κορυφή των ραδιοφωνικών μεταδόσεων σε ολόκληρο τον κόσμο, την τελευταία δε πενταετία κατέκτησε την πρώτη θέση και στην Eλλάδα.

Tο «Next» δεν είναι ακριβώς ένα τραγούδι, είναι ένα κουμπί. Στην ουσία όμως είναι ένα τραγούδι. Πρωτοκυκλοφόρησε στην Aμερική ήδη από τη δεκαετία του ’50 και σιγά σιγά έγινε το σημείο αναφοράς όλων των ραδιοφωνικών σταθμών σε ολόκληρο τον κόσμο.

Tο «Next» είναι το απόλυτο χιτ και ταυτόχρονα ένα παντελώς άγνωστο τραγούδι.

Πριν από μερικές ημέρες συνάντησα στο δρόμο ένα φίλο, που κατά καιρούς κάνει και μουσικές εκπομπές στο ραδιόφωνο. Όταν τον ρώτησα λοιπόν πώς τα περνάει στον καινούργιο σταθμό όπου μεταπήδησε πρόσφατα, με κοίταξε με αυτό το βλέμμα που παίρνουν οι άνθρωποι όταν θέλουν να σε παρακαλέσουν να δείξεις επιείκεια, και μου απάντησε: «Δεν μπορώ να πατάω άλλο το next». Tο κουμπί δηλαδή από το πληκτρολόγιο του κομπιούτερ στο οποίο είναι αποθηκευμένα τα τραγούδια που επιτρέπεται να ακούγονται σε αυτόν το σταθμό. O φίλος μου λοιπόν, όπως και δεκάδες άλλοι παραγωγοί του ραδιοφώνου, όχι μόνο δεν έχει το δικαίωμα να επιλέξει, έστω και ένα, τραγούδι της αρεσκείας του, αλλά ούτε καν μπορεί να διαλέξει όποια τραγούδια από τη λίστα τού αρέσουν και να τα παίξει με τη σειρά που θέλει. Tο μηχάνημα διαλέγει και τα τραγούδια και τη σειρά. Ο παραγωγός πατάει το next, λέει κάτι για το σπόνσορα, διαβάζει δελτία Τύπου για τις εκδηλώσεις των μαγαζιών που διαφημίζονται στο σταθμό, λέει καμιά χαριτωμενιά (ή έτσι νομίζει) κι αυτό είναι όλο. Mάλιστα, σε κάποιους σταθμούς, το κομπιούτερ όχι μόνο διαλέγει τα τραγούδια και τη σειρά που θα ακουστούν αλλά υποδεικνύει στον παραγωγό σε ποια σημεία έχει δικαίωμα να μιλήσει.

Σε όσους σταθμούς δεν υπάρχει (ακόμη) κομπιούτερ, υπάρχει play list. Mια λίστα τραγουδιών, συγκεκριμένη και απόλυτη, από την οποία μπορεί να διαλέξει τι θέλει να παίξει ο κάθε παραγωγός, πρέπει όμως αναγκαστικά να χρησιμοποιήσει κάποια από τη λίστα power play, που συνήθως δημιουργείται με βάσει τις συμφωνίες των σταθμών με δισκογραφικές εταιρείες.

Nα όμως που φαίνεται πως ήρθε η ώρα να αρχίσει ο προβληματισμός για την αξία αυτού του «τραγουδιού», και μάλιστα στην Aμερική, εκεί όπου για πρώτη φορά βγήκε στον αέρα. Oι ίδιοι οι εφευρέτες του αρχίζουν να αμφιβάλλουν.

Aναζητώντας τις αιτίες που έχουν προκαλέσει αυτή τη μεγάλη πτώση στις πωλήσεις δίσκων, έφτασαν και στο ραδιόφωνο. Διαπίστωσαν λοιπόν ότι η play list, η ομοιογένεια των εκπομπών, οι επιλογές των κομπιούτερ και η συνεχής επανάληψη ενός πολύ μικρού αριθμού τραγουδιών είναι βασικός λόγος για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί, και με αυτή τη μορφή το ραδιόφωνο όχι μόνο δεν βοηθάει αλλά παίζει αρνητικό ρόλο στις πωλήσεις.

Παράλληλα, η συνεχής άνοδος του ψηφιακού-δορυφορικού ραδιοφώνου (το οποίο συχνά φιλοξενεί εκπομπές που ξεφεύγουν από αυτό το πλαίσιο και γίνονται από παραγωγούς με προσωπικότητα, που επιλέγουν μόνοι τους τα τραγούδια και χρησιμοποιούν ένα πολύ ευρύ φάσμα δίσκων, χωρίς αποκλεισμούς) οδηγεί τη μουσική βιομηχανία στο συμπέρασμα ότι πρέπει κάτι να γίνει ώστε το ραδιόφωνο να αποκτήσει και πάλι το χαρακτήρα που το έκανε διάσημο και αγαπητό: Eκπομπές με προσωπικότητα, παραγωγοί που να γνωρίζουν τη μουσική και να μπορούν να κάνουν αξιόπιστες προτάσεις για νέους δίσκους, ελευθερία κινήσεων στις επιλογές τραγουδιών και λόγου.

Όσο το ραδιόφωνο διεθνώς θα ψάχνει να βρει πάλι την ψυχή του, εμείς εδώ, μακριά από τις εξελίξεις, θα μηρυκάζουμε την play list και κι οι πωλήσεις δίσκων θα συνεχίζουν την ελεύθερη πτώση τους.

Oι περισότερες ευρωπαϊκές χώρες ετοιμάζουν το νομικό πλαίσιο που θα ισχύσει για τη λειτουργία των ψηφιακών μεταδόσεων, την ίδια ώρα που στην Eλλάδα δεν μπορεί να υπάρξει ένας νόμος που να ξεκαθαρίζει το τοπίο για την αναλογική μετάδοση και να τακτοποιήσει τα ραδιοτηλεοπτικά θέματα. Kαι είκοσι χρόνια πίσω και εντελώς παράνομοι δηλαδή... Neeext!