Ένεκα των εορτών: Γιατί κρατάμε τα έθιμα κάθε χρόνο;

Επιτέλους κάνει κρύο! Κρύο… λέμε τώρα. Δρόσισε τέλος πάντων. Μπορεί να ίδρωνα από τη ζέστη ενώ στόλιζα το δέντρο με τα παράθυρα ανοιχτά την προ-προηγούμενη Κυριακή, αλλά το στόλισα. Και ενώ λόγω καιρού κυρίως δεν μου έκανε τόσο αίσθηση να τρέχω μέχρι την αποθήκη και να φέρνω τα χριστουγεννιάτικα, όταν το σπίτι ήταν έτοιμο, η διαφορά στη διάθεσή μου ήταν εμφανής.

Για κάποιον ανεξήγητο λόγο, ο χριστουγεννιάτικος στολισμός «ζεσταίνει» το σπίτι και το κάνει πάντα πιο όμορφο ― τα φωτάκια, εννοείται, βοηθάνε πολύ στη ζεστή διαμόρφωση του mood. Και τώρα που το βράδυ «τσιμπάει» λίγο το κρύο (κυρίως λόγω υγρασίας, αλλά δεν παραπονιέμαι), το να κάθεσαι στον καναπέ και να χαζεύεις τις πολύχρωμες μπαλίτσες να φωτίζονται άναρχα ενώ αναλογίζεσαι τους 11 μήνες που πέρασαν και τον ένα και μοναδικό που απομένει, έχει την ομορφιά του.

Ένας μήνας έμεινε, λοιπόν· για μένα προσωπικά, ο πιο όμορφος ίσως. Γιατί όμως; Γιατί έχεις αρκετά να περιμένεις. Γιατί τείνουμε να εισάγουμε μικρά έθιμα και παραδόσεις σε αυτόν τον μήνα ― προσωπικά, ανεπαίσθητα (όχι τόσο γρήγορα όσο «εισάγουμε» τα μελομακάρονα και τους κουραμπιέδες στο στόμα μας, αλλά καταλάβατε). Ξέρω, δεν τρελαίνονται όλοι για τις γιορτές, και για μερικούς δεν είναι απλά αδιάφορες, αλλά ανεπιθύμητες για διάφορους λόγους.

Οι γιορτές μπορεί πολύ εύκολα να επηρεάσουν τόσο αρνητικά όσο και θετικά την καθημερινότητά μας. Η αυξημένη κίνηση στους δρόμους μάς ανάβει τα δικά μας εσωτερικά λαμπάκια, για παράδειγμα, όπως κάνουν και οι μαθηματικοί υπολογισμοί ένεκα δώρων, εξόδων, πιθανών εκδρομών κτλ. Για να μην μιλήσω για τις επιβλητικές σκέψεις οικογενειακών τραπεζιών και τι μπορεί να γίνει εάν έρθει εκείνος ο θείος, ή πιει λίγο παραπάνω ο πατέρας, ή εμφανιστεί η ξινή ξαδέρφη του κουνιάδου της κουμπάρας.

Ας πάρουμε όμως μια βαθιά ανάσα. Εφιαλτικά σενάρια μπορούμε να κάνουμε όλη μέρα και όλη νύχτα. Μπορούμε επίσης και να τα εξαλείψουμε σ’ έναn βαθμό, θέτοντας για αυτές τις γιορτές κάποιες καινούργιες παραμέτρους που εστιάζουν, στο μέτρο που είναι εφικτό για τον καθένα, στην προσωπική ηρεμία, ξεκούραση και αυτοφροντίδα.

Όχι, δεν χρειάζεται να λέμε «ναι» σε όλους και σε όλα. Όχι, δεν είναι ανάγκη να έρθεις σε επαφή με όλο σου το σόι εάν δεν θες. Βάλε όρια, προτεραιότητες, και κυρίως, δημιούργησε καινούργιες, δικές σου παραδόσεις και συνήθειες.

Και, όχι, δεν χρειάζεται να είναι κάτι φαντασμαγορικό και fabulous. Μπορεί να είναι απλά να αφιερώνεις το κυριακάτικο πρωινό σου σε ένα βιβλίο που καιρό τώρα θες να διαβάσεις αλλά όλο κάτι συμβαίνει. Μπορεί να θες να πας μόνος σου στον κινηματογράφο για να δεις την ταινία που κανείς άλλος δεν θέλει να δει. Μπορεί απλά να θες να σαπίσεις κάτω από τα σκεπάσματα ένα απόγευμα βλέποντας ντοκιμαντέρ για τα άγρια ζώα ενός τροπικού δάσους, ή αντίστοιχα να πάρεις τελευταία στιγμή το αυτοκίνητό σου, τον πιο καλό σου φίλο και να πας μέχρι τη Λίμνη Τσιβλού στην Πελοπόννησο και να φας κοψίδια μέσα στα δέντρα που την περικλείουν.

Είχα τη συζήτηση αυτή πρόσφατα μ’ έναν φίλο. Γιατί κρατάμε κάποια έθιμα, γιατί κάνουμε το ίδιο και το ίδιο κάθε χρόνο, είτε για Χριστούγεννα, είτε για Πάσχα, είτε για οτιδήποτε βασικά. Κατ' αρχάς ας ξεκινήσουμε από το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι οι περισσότεροι άνθρωποι είμαστε πλάσματα συνήθειας εκ φύσεως. Και ενώ μπορεί κάποιες φορές αυτές οι συνήθειες να μην μας ωφελούν, τις κρατάμε γιατί αγαπάμε οτιδήποτε οικείο και γνώριμο, ή οτιδήποτε επαναλαμβάνεται και μας προσφέρει μια στοιχειώδη σταθερότητα και αίσθηση ασφάλειας… ακόμα και αν αυτή η ασφάλεια έχει διαστρεβλωθεί με τον καιρό σε μια σαθρή καθημερινότητα που απλά φοβόμαστε να ταράξουμε.

Γιατί, λοιπόν, να μην προσθέσουμε λίγες ακόμα ―ή ακόμα καλύτερα, να αντικαταστήσουμε μερικές― που μόνο καλό θα μας κάνουν; Γιατί σε αντίθεση με τις άλλες, θα τις έχουμε επιλέξει πιο συνειδητά, με γνώμονα εμάς, με μοναδικό σκοπό να ελαφρύνουμε το μέσα μας, και να το αδειάσουμε από οτιδήποτε μας βαραίνει.

Μείνε μέσα την πρωτοχρονιά και μην κάνεις τίποτα αν δεν το θες. Δεν χρειάζεται να φας στη μάπα τις ορδές των βαρβάρων που θα βγουν και θα πιουν και θα κάνουν χαμούλη. Μην κατέβεις στην Ερμού και στο Σύνταγμα για να δεις το δέντρο αν δε θες να ζουπηχτείς σα σαρδέλα. Πήγαινε στο σπίτι ενός αγαπημένου ανθρώπου και στολίστε μαζί με μουσική της αρεσκείας σας και πιείτε το αγορασμένο glühwein με την ησυχία σας.

Κάνε απλά αυτό που σου αρέσει, που σε γεμίζει ―ασυνήθιστο ή μη― και που θα κάνει τις γιορτές και τον Δεκέμβρη γενικότερα, δικές σου. Και αν την ώρα που χαζεύεις τα λαμπάκια που αναβοσβήνουν σε ρυθμούς τέκνο, γιατί δεν τα έχεις σετάρει σωστά, συνειδητοποιήσεις ότι στους 11 μήνες που προηγήθηκαν δεν έκανες όλα όσα ήθελες, σκέψου ποια από αυτά μπορείς να κάνεις στον έναν που απομένει. Και αύριο μέρα είναι.