Ουσιαστικός, διαυγής, συνεπής, και εξερευνώντας διαρκώς τους λαβύρινθους της ανθρώπινης ψυχής, ο μεγάλος Πολωνός σκηνοθέτης παρήγαγε εικόνες που ακόμα και σήμερα «τήκονται» σε απίστευτες θερμοκρασιές που ξεγυμνώνουν και αποκαλύπτουν τα πολλαπλά σημεία βρασμού της ανθρώπινης ύπαρξης. Έτσι θα περιέγραφα τον κινηματογράφο του Κισλόφσκι, αν δεν έγραφα στην Athens Voice, αλλά στα γαλλικά «Κινηματογραφικά Τετράδια».
Είναι όμως 2015 και τολμώ άφοβα να δηλώσω γρήγορα, κοφτά και συντετμημένα πως ο Χριστόφ Κισλόφσκης (τον αγάπησε άλλωστε η Ελλάδα το ίδιο με τον Γιάτσεκ Γκμοχ) έκανε στην εποχή του ένα χάρντκορ σαν ψυχολογικό θρίλερ σινεμά, ασχέτως αν δεν υπήρχε περισσότερο αίμα, αφού κέρδιζαν πάντα τα δάκρυα! Σύγχρονο, φρέσκο, μεγαλειώδες όσα χρόνια και να πέρασαν από το θάνατο του σινεμά για τα παιδιά των ανθρώπων και τους βίους τους αβιωτους.
«Είμαι μάλλον ένας ψυχρός άνθρωπος και όλες μου οι ταινίες γεννιούνται από την άλλη πλευρά, κάτω από το φακό ενός ερευνητή. Ποτέ δεν μοίρασα συγκινήσεις και δεν θα αρχίσω να το κάνω τώρα». Κι όμως, είναι αδύνατον να μη ραγίσεις με τον «Ερασιτέχνη Κινηματογραφιστή», το «Δεκάλογο» και τη «Διπλή Ζωή της Βερόνικα», ταινίες που θα παίζονται από την Πέμπτη 26 Φεβρουαρίου έως και την Τετάρτη 4 Μαρτίου, στην αίθουσα Παύλος Ζάννας του Ολύμπιον, στο πλαίσιο του αφιερώματος στο Κριστόφ Κισλόφσκι.
«Ο Δεκάλογος»
«Το να παρατηρείς σημαίνει να κατανοείς τη συμπεριφορά και το να καταλαβαίνεις σημαίνει να συγχωρείς. Τα άτομα υποκρίνονται όχι επειδή ειναι κακά, αλλά από φόβο ή από αγάπη. Το θέμα είναι να αναγνωρίσουμε αυτές τις υποκρισίες με έναν τρόπο γενναιόδωρο, χωρίς διαχωρισμούς ανάμεσα στο καλό και το κακό». Απαράμιλλα ουμανιστής, ποιητής και μονίμως εξερευνητής αυτού που ο ίδιος αποκαλούσε «δισυπόστατη ανθρώπινη φύση», ο Κριστόφ Κισλόφσκι έφτιαξε ένα σινεμά όπου οι ηθικοί, ψυχικοί, πνευματικοί, πολιτικοί και θρησκευτικοί κανόνες συγκρούονται διαρκώς εντός των πρωταγωνιστών των ιστοριών του, υπαγορεύοντας και χαράσσοντας τη νόρμα της ύπαρξης αλλά και των σχέσεων.
Έτσι οι ήρωές του, παράγοντας λόγο και πράξη που είτε υπακούει σε «επιβαλλόμενους» νομούς συμπεριφοράς, είτε σε ανεξήγητα φαινόμενα και αλλοπρόσαλλη εσωτερικότητα, κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα σινεμά που φιλμογράφησε τη διαρκή σύγκρουση με τις μπερδεμένες και πιεστικές καταστάσεις με τις οποίες είναι φτιαγμένη η καθημερινή ζωή. «Είμαστε πεπεισμένοι πως η επιστήμη μπορεί να εξηγήσει τα πάντα, αλλα στο τέλος υπάρχει το μυστήριο. Πράγμα το οποίο δεν είναι μεταφυσικό, δεν είναι τίποτα, απλώς υπάρχει. Για το λόγο αυτό στις ταινίες μου υπάρχει πάντα ένα περιθώριο ανεξήγητου, γιατί δεν κατέχω τις απαντήσεις. Εάν τις είχα, θα ασχολιόμουνα με άλλα πράγματα».
«Η διπλή ζωή της Βερόνικα»
Και δεν είναι μόνο οι τρεις ταινίες που θα φρεσκάρουν τη μνήμη μας. Είναι και μια συζήτηση περί του κισλόφσκιου έργου με τον κριτικό κινηματογράφου Γιάννη Μπακογιαννόπουλο (aka... μου έμαθες σινεμά, άνθρωπέ μου) και το θεωρητικό του κινηματογράφου Νίκο Σαββάτη (aka... έχω ακόμα κασέτες με την περίφημη εκπομπή σας «Σκάλα για τα Αστέρια» στο δεύτερο πρόγραμμα), που συνεπικουρούμενος από το συνεργάτη του φεστιβάλ Θωμά Λιναρά να εγγυώνται πως το Σάββατο της 28ης Φεβρουαρίου θα είναι ο καλύτερος αποχαιρετισμός. Και για το μήνα που εγκαταλείπει, αλλά και για τον τεράστιο Πολωνό, που μπορεί να εγκατέλειψε, όμως οι εικόνες του δεν θα μας εγκαταλείψουν ποτέ.
Κριστόφ Κισλόφσκι, «Τα μονοπάτια της εσωτερικότητας»
13°
