Κινηματογραφος

«Το Πέρασμα του Μακελάρη»: Το βιβλίο και η ταινία

Επιστροφή στο γουέστερν αριστούργημα του Τζον Γουίλιαμς

Κυριάκος Αθανασιάδης
3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

«Το Πέρασμα του Μακελάρη»: Πρόταση για επείγουσα ανάγνωση του μυθιστορήματος πριν από την προβολή της ταινίας με πρωταγωνιστή τον Νίκολας Κέιτζ. 

Με την πρόσφατη κυκλοφορία του πρώτου μυθιστορήματος του Τζον Ουίλιαμς, του «Μόνο η νύχτα» (μετάφραση Ορφέας Απέργης), ο Gutenberg ολοκληρώνει το μικρό σε μέγεθος αλλά τόσο σημαντικό corpus έργων του τεράστιου αυτού συγγραφέα. Η αρχή έγινε με το εκπληκτικό campus novel «Στόουνερ» το 2017 (μετάφραση Αθηνά Δημητριάδου), ενός ανεπανάληπτου μπεστ-σέλερ, που αγαπήθηκε όσο λίγα βιβλία στη χώρα μας και εξακολουθεί να διαβάζεται με πάθος (κυριολεκτικά). Πολύ σύντομα ακολούθησε ο «Αύγουστος» (2017, μετάφραση Μαρία Αγγελίδου), ένα σπουδαίο ιστορικό μυθιστόρημα, ίσως ακόμη καλύτερο και από τον «Στόουνερ» —αν δεν είναι σχεδόν ανίερη μια τέτοια σύγκριση: είναι σπουδαία βιβλία και τα δύο—, και επίσης μία μεγάλη εκδοτική επιτυχία.

Όμως το δικό μας πιο αγαπημένο από τα βιβλία του παραμένει το «Πέρασμα του Μακελάρη», ένα αυθεντικό γουέστερν που κυκλοφόρησε πρόπερσι στα ελληνικά, πάντα από τις ίδιες εκδόσεις, στην υπέροχη μετάφραση της Αθηνάς Δημητριάδου. Το θυμηθήκαμε πάλι με την ευκαιρία της κινηματογραφικής του μεταφοράς, που έκανε προ τριών εβδομάδων τη φεστιβαλική της πρεμιέρα, ενώ πρόκειται να βγει στις αίθουσες στα τέλη Οκτωβρίου — ελπίζουμε και στη χώρα μας. Την ταινία σκηνοθετεί ο Γκέιμπ Πόλσκι, ενώ πρωταγωνιστεί ο (πολύ αγαπημένος μας) Νίκολας Κέιτζ, στον ρόλο —βέβαια— του κυνηγού Μίλερ, αγνώριστος και σε μεγάλα σκοτεινά κέφια —ο ρόλος τού πάει πάρα πολύ, και μας θύμισε τη συγκλονιστική ερμηνεία του στο «Pig»του 2021—, και τον Φρεντ Χέτζινγκερ στον πρωταγωνιστικό ρόλο του Γουίλιαμ Άντριους, αυτού του alter ego του Τζον Ουίλιαμς.

Ελπίζουμε πως η ταινία θα είναι αντάξια αυτού του μυθιστορήματος, ενός γουέστερν που ο συγγραφέας του έγραψε με πελώρια αγάπη στο είδος —πολλοί καλοί σύγχρονοι συγγραφείς ασχολήθηκαν με το είδος, αλλά ο Τζον Ουίλιαμς είναι ένας από τους δύο καλύτερους: ο άλλος είναι ο Κόρμακ Μακάρθι με τον «Ματωμένο μεσημβρινό»—, έχοντας από την άλλη, σαν ένα είδος αλλόκοτης πυξίδας τον «Μόμπι-Ντικ» του Μέλβιλ, και τον Αχαάβ του. Το βιβλίο, σκληρό, ρεαλιστικό, γεμάτο σκόνη και αίμα,είναι μια κατάβαση στην Κόλαση, και ταυτόχρονα μία μυστικιστική κάθοδος στα βάθη του ανεξερεύνητου εαυτού. Μοναξιά, τρέλα, απόγνωση, σκληρότητα, ρεαλιστικοί ήρωες φτιαγμένοι από σάρκα και αίμα, σοκαριστικές σκηνές, εκπληκτικές εικόνες —αξέχαστες, για την ακρίβεια: ο Τζον Γουίλιαμς ξέρει να περιγράφει και τη φύση με έναν τρόπο που σε συγκλονίζει, άλλωστε μεγάλωσε σε αυτό ακριβώς το περιβάλλον—, ένα πραγματικό αριστούργημα της Άγριας Δύσης.

Όσοι αναγνώστες αγάπησαν τον «Στόουνερ» και τον «Αύγουστο», οφείλουν να το έχουν στη βιβλιοθήκη τους.

Η ΥΠΟΘΕΣΗ

Το «Πέρασμα του Μακελάρη» είναι ένα μυθιστόρημα για την ομώνυμη, φανταστική πόλη της αμερικάνικης Δύσης, μεταξύ 1870-1890, όπου κυνηγοί βουβαλιών σταθμεύουν για να οργανώσουν ομάδες εξόρμησης: ένας-δύο κυνηγοί, ένας-δύο γδάρτες και ένας υπεύθυνος τροφοδοσίας. Την εποχή του «πυρετού» του χρυσού συντελείται και ο «πυρετός» του κυνηγιού, με εξαφάνιση ειδών της άγριας φύσης. Κάθε ομάδα εξολόθρευε 2.000 έως 5.000 ζώα σε κάθε εξόρμηση. Την ίδια εποχή ο Θορό και ο Έμερσον, οι κορυφαίοι Αμερικανοί στοχαστές, επισήμαιναν τον κίνδυνο της αποξένωσης του ανθρώπου από τη φύση, αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό. Ένα μυθιστόρημα για το κυνήγι του εύκολου πλουτισμού και την αλόγιστη καταστροφή της φύσης που τελικά στρέφονται ενάντια στον άνθρωπο. Το κεντρικό πρόσωπο, ο Άντριους, απόφοιτος του Χάρβαρντ, που αποφασίζει να γνωρίσει τη χώρα του εκτός του πανεπιστημίου, είναι η τυπική περίπτωση ενός αντι-Στόουνερ. Πλαισιώνεται από μια νεαρή πόρνη, τη Φρανσίν, δύο κυνηγούς που θα αποτελέσουν την κυνηγητική ομάδα και έναν μεταπράτη. Το μυθιστόρημα είναι ολιγοπρόσωπο, με διεισδυτική περιγραφή των χαρακτήρων, όπως άλλωστε γνωρίζουμε από τα άλλα έργα του Γουίλιαμς τον «Στόουνερ» και τον «Αύγουστο», και με καταπληκτικές περιγραφές του φυσικού πλούτου της Αμερικής.