Ο Κωνσταντίνος Καϊμάκης γράφει την κριτική του για την ταινία «Καζανόβα, τελευταία αγάπη» του Μπενουά Ζακό.
Στη Βοημία του 1793, ο γερασμένος Καζανόβα εξιστορεί σε νεαρή μαθήτρια - θαυμάστριά του την περιπέτεια της μοναδικής του ερωτικής… αδυναμίας. Η ιστορία του ξεκινά από την απόδραση των φυλακών της Βενετίας και τη φυγή του στο Παρίσι πριν ταξιδέψει, από περιέργεια κυρίως, στην «ξένη και αφιλόξενη» Αγγλία όπου θα πέσει θύμα της γοητείας της Μαριάν ντε Σαρπιγιόν, μιας νεαρής πόρνης.
Αντίθετα με τον ομώνυμο ήρωα του Φελίνι (με έναν απόλυτα ηδονιστή Ντόναλντ Σάδερλαντ τότε στον ρόλο), ο Καζανόβα του Μπενουά Ζακό δεν εντυπωσιάζει με τη ρωμαλέα μορφή του ούτε προκαλεί δέος με τις ερωτικές επιδόσεις του. Έτσι, αδυνατεί να συντηρήσει τον μύθο του ακαταμάχητου εραστή, δικαιολογώντας υπό μία έννοια την «αποτυχία» του στην περίπτωση της Μαριάν. Είναι όμως στις προθέσεις του Ζακό να παρουσιάσει έναν πιο ανθρώπινο και ευάλωτο Καζανόβα. Ο βασιλιάς, λοιπόν, είναι γυμνός και η μοίρα του είναι τοποθετημένη στα χέρια μιας «κακομαθημένης και όχι ευυπόληπτης γυναίκας». Κάποια στιγμή εκείνη τον ρωτάει: «Θα γινόταν αυτό, αν ήσουν 20 χρόνια νεότερος;». Εκείνος με απόλυτη ειλικρίνεια και συνειδητοποιώντας πως την έχει πατήσει άσχημα μαζί της απαντά χωρίς στόμφο, αλλά με απέραντη θλίψη, «αποκλείεται». Είναι η παραδοχή της θνητής πλευράς, η συμφιλίωση με το τραυματισμένο εγώ του. Το τρυφερό, ανθρώπινο βλέμμα του Βενσάν Λαντόν κινεί το στόρι σε λιγότερο φωτεινά μέρη και επεκτείνει τον ορίζοντα του μύθου του θρυλικού καρδιοκατακτητή πέρα από τις υγρές κρεβατοκάμαρες και τα αισθησιακά τρίγωνα (σε μία από τις πρώτες σκηνές βλέπουμε τον Καζανόβα να ζητάει από μια ερωμένη του να φέρει και τη φίλη της μαζί πριν ξαπλώσουν και οι τρεις στο κρεβάτι) που σημαδεύουν τη ζωή του πασίγνωστου λάτρη των γυναικών. Η ιστορία της πρώτης και μοναδικής αγάπης του Καζανόβα θα μπορούσε να είναι τουλάχιστον συγκλονιστική. Όμως ο Ζακό δεν ενστερνίζεται τη στιλιζαρισμένη γοητεία του καταραμένου έρωτα και η στάση του μάλλον αφαιρεί πόντους από την αφηγηματική ένταση ενός έργου που επιπλέον έχει και κάποιες κοιλιές στην πλοκή. Ο γάλλος σκηνοθέτης όμως μένει μέχρι τέλους ασυμβίβαστος και δεν στρέφεται σε εύκολα τρικ που θα χάιδευαν τον αμφιβληστροειδή του θεατή. Αντίθετα γλιστρά στη θαλπωρή της μελαγχολίας και ψάχνει σε βρώμικα, παρηκμασμένα μέρη ενός τραχύ ρεαλισμού (το πρώτο πράγμα που κάνει εντύπωση στον γαλλοτραφή ήρωα είναι πως «οι Άγγλοι χέζουν στα πάρκα») τα στοιχεία εκείνα που σηματοδοτούν την αντίστροφη μέτρηση μιας ρομαντικής, παλιομοδίτικης εποχής. Μιας εποχής που σβήνει και μαζί της «πεθαίνουν» και οι τελευταίοι, εναπομείναντες μύθοι της. Ένας από αυτούς, λοιπόν, είναι κι ο Καζανόβα.
18°
