Bettina Musatti: Μασκοφορεμένη ζωή

Η Bettina Musatti είναι Βραζιλιάνα, μένει εδώ και χρόνια στην Ιταλία, συγκεκριμένα στο Κόμο, στη Λομβαρδία. Είναι μια φωτογράφος μαθημένη να ταξιδεύει πολύ ανά τον κόσμο. Η Λομβαρδία την άνοιξη που μας πέρασε μάτωσε εξαιτίας της πανδημίας και τα μέτρα που αναγκάστηκαν να πάρουν οι αρχές ήταν εξαιρετικά αυστηρά εξαιτίας του μεγάλου αριθμού κρουσμάτων. Μου διηγείται για το πώς η επέλαση του κορονοïού την έκλεισε στο σπίτι, για το πώς ο τρόπος ζωής άλλαξε, οι ρυθμοί επιβραδύνθηκαν. Δύσκολες ώρες, μέρες, εβδομάδες κανείς δεν θα μπορούσε να τις είχε φανταστεί.   

Ο ανθρώπινος ψυχισμός κατά τη διάρκεια της καραντίνας βίωσε την απώλεια της προσωπικής του ελευθερίας και, όπως σε κάθε μορφή απώλειας, τα στάδια της άρνησης, του θυμού, της θλίψης και τελικά της αποδοχής εμφανίστηκαν σε όλους τους ανθρώπους με διαφορετική διάρκεια και ένταση.    

Μια μέρα κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού, κι αφού είχε αποδεχτεί το «αναγκαίο κακό για το κοινό καλό», ζήτησε από τους φίλους της, διάσπαρτοι ανά τον κόσμο, από την οικογένειά της, να τις στείλουν μια selfie φορώντας τη μάσκα τους. Άρχισαν να καταφθάνουν οι εικόνες κι εκεί στην οθόνη του υπολογιστή της παρέλασε μασκοφορεμένη όλη της η ζωή.

Αποφάσισε ότι όχι μόνο έπρεπε να αξιοποιήσει όλο αυτό το υλικό αλλά και να το αυξήσει. Φωτογράφοι, γραφίστες, καλλιτέχνες, ερασιτέχνες, επαγγελματίες, όλοι όσοι είχαν κέφι και διάθεση, κλήθηκαν να αποθανατίσουν την επιρροή της πανδημίας σε μια κόκκινη ζώνη. Κλήθηκαν να φωτογραφίσουν τις άπειρες όψεις του αστικού ιστού και τις ζωές που το κατοικούν. Φωτογραφία δρόμου, μεταφοράς, αστική ζωή και ζώα, λουλούδια, φύση. Το ανθρώπινο σώμα πρωταγωνιστεί, είτε φευγαλέα, είτε σε κίνηση, πορτρέτα, αυτοπροσωπογραφίες, μάτια, χέρια. Καλλιτεχνικές και πειραματικές φωτογραφίες. Ζωή.

Η ιδέα του διαγωνισμού και στη συνέχεια του βιβλίου πότε και πώς ακριβώς γεννήθηκε;
Η ιδέα γεννήθηκε κατά την περίοδο του lockdown, τον Μάρτιο του 2020 στην Ιταλία όπου «μπλοκαριστήκαμε» και απομονωθήκαμε στο σπίτι εξαιτίας της πανδημίας. Η ανάγκη, η θέληση να βλεπόμαστε με τα μέλη της οικογένειάς μας, με τους φίλους μας εμποδίστηκε από τις απαγορεύσεις, από τα μέτρα που πάρθηκαν. Αναγκαστήκαμε να μένουμε στο σπίτι, έπρεπε να αντιμετωπίσουμε τοn χρόνο που δε φαινόταν ποτέ να ρέει. Ο σουρεαλιστικός αυτός χρόνος μου έδωσε την ευκαιρία να ξυπνήσω το μυαλό μου, να χρησιμοποιήσω τις δεξιότητές μου, εκείνες της παρατήρησης με διαφορετική εστίαση. Εκεί ακριβώς ξεκίνησα! Έτσι γεννήθηκε η ιδέα της δημιουργίας, να δώσω ένα στίγμα, οπτικό, που θα σηματοδοτούσε αυτή την περίοδο. Επικοινώνησα με 150 φίλους, σπαρμένους σε όλο τον κόσμο, ζητώντας τους να βγάλουν μια selfie με τη μάσκα τους. Μου έστειλαν τις φωτογραφίες τους και με αυτές τις εικόνες συνέθεσα μία και μοναδική εικόνα μαζί με την επικάλυψη του παγκόσμιου χάρτη των περπτώσεων Covid 19. Η φωτογραφία αυτή χρησιμοποιήθηκε στη συνέχεια ως το λογότυπο του διαγωνισμού φωτογραφίας που προκηρύχθηκε στη συνέχεια καθώς και του εξωφύλλου του βιβλίου. Γεννήθηκε η ιδέα για να καταγράψουμε ευρύτερα αυτόν τον αλλαγμένο κόσμο, ώστε να μπορέσουμε να διηγηθούμε την ιστορία μια μέρα στα παιδιά και στα εγγόνια μας! Ο τρόπος για να επιτευχθούν όλα αυτά δεν θα μπορούσε να είναι άλλος από έναν διαγωνισμό φωτογραφίας από τον οποίο θα γεννιόταν και ένα βιβλίο.

Ωραία η ιδέα, αλλά από εκεί μέχρι να πραγματοποιηθεί είχε πολλή δουλειά και κόπο. Μίλησέ σε μου για αυτό τον δημιουργικό χρόνο που κάτι άυλο αποκτά ανάσα.
Επικοινώνησα με την Daniele Brunati, επιχειρηματία και γενική συντονίστρια της ένωσης Consorzio Como Turistica, που με στήριξε στην πραγματοποίηση όλου του εγχειρήματος. Δημιουργήθηκε ένας διαγωνισμός φωτογραφίας με τίτλο "Open call LOMBARDIA FOTO BOOK", ανοιχτός σε όλους, δωρεάν και όχι μόνο για φωτογράφους, που είχε διάρκεια από τις 15 Μαρτίου έως τις 15 Ιουλίου. Ο διαγωνισμός χωρίστηκε σε 3 κατηγορίες: άνθρωποι /δρόμος /δημιουργικό, όπου μπορούσαν να συμμετάσχουν οι διαγωνιζόμενοι με τρεις εικόνες ανά ενότητα. Οι προϋποθέσεις συμμετοχής ήταν η περιοχή της Λομβαρδίας κατά την περίοδο του lockdown (Μάρτιος) και κατά τη δεύτερη φάση (Μάιος/Ιούλιος). Λάβαμε περίπου 1000 εικόνες που στη συνέχεια στάλθηκαν στην κριτική επιτροπή μετά από μια πρώτη επιλογή.

Η κριτική επιτροπή ήταν όλοι φωτογράφοι;
Επέλεξα ανθρώπους που συνδέονται με τον κόσμο των εικόνων, αλλά με διαφορετική οπτική, με ξεχωριστό όραμα.

Ποιοι ήταν;
Οχτώ άνθρωποι. Εγώ κι άλλοι εφτά καλλιτέχνες. Ο Bruno Ragogna, γραφίστας και φωτογράφος από την Ιταλία. Η Camilla Moresi, G / ART / EN γκαλερί από την Ιταλία, ο Cassio Vasconcellos, φωτογράφος καλών τεχνών, από τη Βραζιλία, ο Φερνάντο Λομπάρντι, φωτογράφος μόδας από την Ιταλία/Βραζιλία, ο Joaquim Paiva, κριτικός συλλεκτών και χαρτοφυλακίου- από τη Βραζιλία, ο Luiz Caversan, δημοσιογράφος, πρώην διευθυντής φωτογραφίας στο folha de sao paulo-brazil και ο Michele Pierpaoli, αρχιτέκτονας πρόεδρος του Τάγματος Αρχιτεκτόνων-Ιταλίας.

Με το υλικό που επιλέχθηκε δημιουργήθηκε το βιβλίο;
Ναι. Η κριτική επιτροπή επέλεξε 35 φωτογραφίες ανά κατηγορία. Μας έστειλαν υλικό και γιατροί, νοσοκόμοι του μπλε σταυρού που ήταν οι πρωταγωνιστές και εξακολουθούν να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή σε αυτήν την περίοδο του Covid 19. Με αυτό, μια διπλή σελίδα αφιερώθηκε σε κάθε κατηγορία με ένα κείμενο που συνοδεύει τις εικόνες στην αρχή του βιβλίου. Εκτός ανταγωνισμού υπάρχει μια φωτογραφία δική μου, στον καθεδρικό ναό του Κόμο, την ονόμασα «η κυρία με το κόκκινο χρώμα» που αντιπροσωπεύει για μένα τον ιταλικό λαό (οι Ιταλοί ντύνονται κομψά ακόμη και για να πάνε για ψώνια). Το βιβλίο αποτελείται από εικόνες από τις τρεις κατηγορίες, συνοδεύονται με ένα κείμενο δημοσιογράφων οι οποίοι έζησαν την πανδημία του κορωνοïού στη Λομβαρδία, είναι οι πλέον κατάλληλοι για να μπορέσουν να μας μιλήσουν. Τον πρόλογο έγραψε ο Paolo Moretti. Την ενότητα People ο Giorgio Bardaglio, την κατηγορία Street ο Davide Cantoni και την ενότητα Creative, η Sarah Giussani Ferrari.

Η ολοκλήρωση της ιδέας ήταν επίπονη και δύσκολη. Πόσους ανθρώπους ενεργοποίησες ώστε να πραγματοποιηθεί αυτό το εγχείρημα;
Συμμετείχε ένας μεγάλος αριθμός επαγγελματιών που έχουν συνεργαστεί μαζί μου στο παρελθόν ή και στο παρόν. Το κυριότερο είναι ότι όλοι δούλεψαν δωρεάν (προγραμματιστής web, κριτική επιτροπή, δημοσιογράφοι, γραφίστες, μεταφραστής). Ήμασταν μια ομάδα περίπου 20 ατόμων και αυτό ήταν το πρώτο βήμα όταν δημιούργησα τον διαγωνισμό φωτογραφίας "Open call Lombardia Foto Book". Στη συνέχεια, άλλοι τέσσερις άνθρωποι από το γραφείο της Como Tourist Consortium ήταν διαθέσιμοι και δύο για να σχεδιάσουν το βιβλίο μαζί μου, για την επικοινωνία του συνολικού μας έργου, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σε όσους συμμετείχαν στο διαγωνισμό και στο γραφείο τύπου. Το κόστος της εκτύπωσης του βιβλίου ανέλαβε ο επιχειρηματίας Daniele. Οι εκτυπώσεις των φωτογραφιών για την έκθεση έγιναν με τη δωρεά του συλλόγου Amici del Museo di Como. Εκτός από τους ανθρώπους που συμμετείχαν, υπήρχαν πολλοί συνεργάτες, εταιρείες και ενώσεις που χρηματοδότησαν αυτήν την εκδήλωση.

Πώς θα κυκλοφορήσει το βιβλίο;
Τα έσοδα από το βιβλίο θα διατείθενται πάντα για φιλανθρωπικούς σκοπούς και τα έσοδα θα διατίθενται σε έργα για τον Μπλε Σταυρό του Κόμο. Δημιουργήσαμε έναν ιστότοπο και έναν σύνδεσμο με τον κωδικό QR, όπου οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν τις δωρεές τους και να τον λάβουν.

Ποιες ήταν οι καλύτερες φωτογραφίες και ποιος κέρδισε τον διαγωνισμό;
Ήταν πολύ ενδιαφέρον και περίεργο γιατί μόνο σε μια κατηγορία (φωτογραφία δρόμου) ο νικητής είναι φωτογράφος, ο Alessandro di Mise. Ζει στη Monza και εργάζεται ως φωτογραφικός δημοσιογράφος, με ένα πολύ «μαύρο και άσπρο στιλ Bresson/Kertez».
Στην κατηγορία Άνθρωποι κέρδισε ο δρ. Giuseppe Milesi, που είναι γιατρός της Καρδιολογικής Μονάδας του Spedali Civili της Μπρέσια, με πάθος για τη φωτογραφία, βγάζει τη φωτογραφική του μηχανή για να πει την ιστορία των γιατρών και των νοσηλευτών σε δράση, θέλει να δώσει το σημάδι της ελπίδας και της ανθρωπότητας. Κέρδισε με αυτές τις εικόνες και το βραβείο Italyphotaward. Στην κατηγορία Creative κέρδισε ο Fabrizio Bellanca, πλαστικός καλλιτέχνης από το Κόμο. Τα έργα του κυμαίνονται από την εικονιστική έως την αφηρημένη τέχνη, βρίσκεται σε μια συνεχή αναζήτηση για νέες τεχνικές και μορφές έκφρασης.

Διαγωνισμός, βιβλίο και μια έκθεση. Πού γίνεται και πόσο θα διαρκέσει;
Με τους νέους κανονισμούς Covid 19 στην Ιταλία και τη Λομβαρδία, δεν ήταν εύκολο να βρεθεί διαθέσιμος εκθεσιακός, δημοτικός χώρος (είναι όλοι κλειστοί). Με τη βοήθεια του Δήμου του Κόμο και σε συνδιοργάνωση με τη Δημοτική Βιβλιοθήκη του Κόμο, κατάφερα να οργανώσω μια φωτογραφική έκθεση αποτελούμενη από 30 εικόνες που εκτυπώθηκαν με τη συνεισφορά ενός χορηγού (φίλοι των μουσείων) από τις 10 κορυφαίες φωτογραφίες της κριτικής επιτροπής κατά τη διάρκεια του διαγωνισμού φωτογραφίας “Lombardia Foto Book”. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 7 Νοεμβρίου 2020, στη Δημοτική Βιβλιοθήκη του Κόμο, Piazzetta venoso Lucati 1, Como. Η πρόθεσή μου είναι να φέρω αυτήν την έκθεση στις κύριες πόλεις της Λομβαρδίας για να μοιραστούμε αυτή τη στιγμή που δεν είναι ακόμη ιστορία, καθώς τη ζούμε ακόμα.

Ευτυχείτε, αγαπητοί!
Ο διαγωνισμός φωτογραφίας (λεπτομέρειες μπορεί να δει κάποιος στην ακόλουθη διεύθυνση εδώ)
Το βιογραφικό της Bettina Musatti είναι μεγάλο και ποικιλόμορφο (λεπτομέρειες εδώ)