Η έκθεση «Any More Odes?» παρουσιάζεται στο πλαίσιο του προγράμματος TransEurope, στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων
«Ωδή στη χαρά»: από το 1785 και το ποίημα του Φρίντρικ Σίλερ, που οι 108 στίχοι του μελοποιήθηκαν το 1824 από τον Μπετόβεν στην «9η», τα λόγια έρχονται στην Αθήνα του 2019. Επιστρέφοντας σαν ερώτημα: «Any more odes?». «Ακόμα και στο σκουληκάκι εδόθη η ηδονή / Και τα χερουβείμ στέκουνε μπρος στο Θεό».
Μόνο που στην έκθεση «Άλλες ωδές;» το ερώτημα είναι ανοιχτό και επιδέχεται πολλαπλές απαντήσεις. Ή και πολλαπλές σημάνσεις-ερμηνείες, καθώς οι δέκα φωτογράφοι από τους πολλούς που συμμετείχαν στη δράση TransEurope Athens/EyesCulture αναμένουν από τον θεατή να δει, να στοχαστεί, να απαντήσει. Any Other Odes?
Ο τίτλος χρησιμοποιήθηκε ως ο συνδετικός κρίκος τριών εκθέσεων που από τη Μαδρίτη και το Ελσίνκι έφτασαν στην Αθήνα, με το αμφίσημο ερώτημα να μας καλεί προς εξερεύνηση. Άλλες ωδές; Η απάντηση ταλαντεύεται καθώς η ερώτηση επαναλαμβάνεται, ξεφυλλίζω τον κατάλογο και στέκομαι σε κάθε εικόνα. Εικόνα. Όχι απάντηση. Δεν υπάρχουν απαντήσεις σε αυτή την έκθεση. Υπάρχουν πολλές «Ωδές» είτε υμνώντας το ρίσκο που παίρνουν οι δημιουργοί διερευνώντας το φωτογραφικό μέσο, είτε πειραματιζόμενοι εστιάζουν ανάμεσα σε οικογενειακές αναμνήσεις ή σε μεγαλύτερους «χώρους» έξω από τη χωροταξία της προσωπικής οικειότητας. Πόσοι κόσμοι βρίσκονται έξω από τον μικρόκοσμό μας, πόσοι μεγάλοι, ακατανόητοι, αχαρτογράφητοι κόσμοι μας περιμένουν να τους διαχωρίσουμε αλλά και να τους ορίσουμε.
Το «πραγματικό» και η «μυθοπλασία». Το αληθινό και το επινοημένο, αναμφίβολα αυτή η έκθεση ξεκινά από το «σπίτι». Την ανάμνηση, πιθανόν και την απώλεια, αρχειακά υλικά, αναφορές σε αντικείμενα ή γεγονότα, όμως σιγά σιγά ξετυλίγεται σε φυσικά ή μετασχηματισμένα οικοσυστήματα. Το σπίτι-ιδιοκτησία γίνεται οικοσύστημα, γη, κοιλάδα, ποτάμι, λόφοι, από τσιμέντα πέρα από πλαγιές, πολυκατοικίες και πόλεις. Πώς νιώθεις μέσα σ' αυτό το σκηνικό; Πόσο μόνος πόσο μαζί;
«Η χαρά είν' ο παντοδύναμος μοχλός/ Μες στην αιώνια φύση/ Η χαρά, η χαρά κινεί τους δείκτες/ στο μεγάλο ρολόι του κόσμου». Παρένθεση: η Αλεξάνδρα Αθανασιάδου, συνεπιμελήτρια της έκθεσης, μαζί με τον Βαγγέλη Ιωακειμίδη δεν είναι τυχαίοι. Είτε παλιά στο Μουσείο Φωτογραφίας της Θεσσαλονίκης (και θυμώντας τους πάντα θα κλαίω), είτε τώρα ως συντονιστές της ελληνικής βερσιόν του TransEurope παράρτημα Ελλάδας, δούλευαν πάντα και ταυτόχρονα και εννοιολογικά μα και περιγραφικά. Δεν εστίαζαν ποτέ μόνο σε μια διαδικασία, σε ένα «φορτίο», σε μια πολύ συγκεκριμένη σχολή-προσέγγιση, αλλά κινούνταν πάντα all over. Κλείνει η παρένθεση, αλλά (τους) όφειλα να την ανοίξω, καθώς αυτή η έκθεση καλεί θεατές, όπως κάλεσε και τους καλλιτέχνες, να δείξουν κριτικό και ανοιχτό πνεύμα. Το κατάφεραν, όπως θα δείτε αν επισκεφτείτε την έκθεση που ντεμπουτάρει στην Αθήνα από τις 11 Νοεμβρίου - τους ευχαριστώ θερμά για το πριβιού μέσω του καταλόγου. Τα καλά της δουλειάς, όχι η αποκλειστικότητα, αλλά η εμπιστοσύνη.
Λοιπόν, εδώ όλα τα έργα επιδιώκουν τον στοχασμό, ειδικά δε τα πιο υπαινικτικά μοιάζει να ψιθυρίζουν κοντράστ με τα/τις πιο θορυβώδη/δεις έργα/Ωδές που βοούν πολιτικές και κοινωνικές ανησυχίες. Κι η ομπρέλα που συνομολογούν και συνθέτουν οι εικόνες αυτής της έκθεσης, αυτές οι τόσο διαφορετικές φωνές, κάτι θέλουν. Όχι να σου πουν. Αλλά να τους πεις. Επιστροφή στον Σίλερ: «Όλα τα πλάσματα βυζαίνουν χαρά/ Απ' τα στήθη της φύσης/ Όλοι οι καλοί, όλοι οι κακοί/ Το χνάρι της ακολουθούν το τριανταφυλλί».
«Δεν ξέρω ποια γρανάζια κινούνται μέσα μας όταν κοιτάμε φωτογραφίες, ειδικά φωτογραφίες καλλιτεχνών όπως ο Cartier-Bresson, αλλά δεν είναι μόνο η όραση που δουλεύει, ούτε μονάχα η φαντασία»
16°
