Εικαστικα

Οι The Callas μας ξεναγούν στην έκθεση «Love Solidarity Death (L.S.D.)» στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση

Γιατί ηχούν τζιτζίκια στα έγκατα της Συγγρού; Πόσο πανκ μπορεί να είναι ένας Παρθενώνας; Χτίζονται ναοί από καφάσια; Οι απαντήσεις στην έκθεση των The Callas

Ιωάννα Γκομούζα
7’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

«Love Solidarity Death (L.S.D.)»: Είδαμε την εκθεση των The Callas, σε επιμέλεια Νάντιας Αργυροπούλου, στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση.

Εικοσάρηδες με βλέψεις για μεταπτυχιακές σπουδές στο Chelsea College of Arts, χωρίς τα τυπικώς απαραίτητα –πτυχίο ανώτατης εκπαίδευσης ούτε καν Lower–, αποφάσισαν να συστήσουν τη δουλειά τους στους καθηγητές του λονδρέζικου πανεπιστημίου με ένα σουρεάλ βίντεο αντί portfolio. Σε ρόλο… κονφερασιέ η μητέρα τους στην κουζίνα της, πάνω από το τσουκάλι με την φασολάδα που μαγειρεύει, σιδερώνοντας ή και πλέκοντας, εισάγει τον θεατή με τίτλους στις διαφορετικές ενότητες της δουλειάς τους (από τότε πολυτεχνίτες γαρ) για να καταλήξει στο τέλος, πάντα στα ελληνικά, ως κλασική Ελληνίδα μάνα να αρθρώσει το αμίμητο: «σας το είπα, έχουν πολύ ταλέντο»…

Ο Λάκης και ο Άρης Ιωνάς και η Νάντια Αργυροπούλου μας ξεναγούν στην έκθεση στη Στέγη © Πηνελόπη Γερασίμου

Το ασύλληπτο ταινιάκι που έδωσε παμψηφεί στον Λάκη και τον Άρη Ιωνά το διαβατήριο για σπουδές στην Αγγλία δεν θα το βρεις στην έκθεση των The Callas στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση. Όσα, όμως, συγκροτούν τη φιλοσοφία της εικοσάχρονης συνειδητά DIY και αυθεντικά ιδιοσυγκρασιακής διαδρομής τους θα είναι εκεί από τις 26 Νοεμβρίου: τα συνεργατικά δίπολα (αδέρφια που δουλεύουν μαζί, όπως και η μητέρα τους με την αδερφή της που πλέκουν τα υφαντά τους), η δημιουργική συμπόρευση με τις γυναίκες που τους συντροφεύουν στη ζωή και την τέχνη (και ως Callasettes εμψυχώνουν μέσα από περφόρμανς το έργο τους), μια πρακτική συλλογική και πολυμήχανη που δεν περιορίζεται σε στεγανά καθώς εκφράζεται με ήχους και (κινούμενες) εικόνες, με χρώματα και υφάδια, μέσα από εκδόσεις και φεστιβάλ, σε πόλεις και χωριά.

Οι Callasettes φορούν έργα της έκθεσης

Με το τραγούδι των τζιτζικιών για συντροφιά κατηφορίσαμε τα σκαλιά προς τον υπόγειο εκθεσιακό χώρο της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για το αφιέρωμα στη δουλειά τους με τίτλο «Love Solidarity Death (L.S.D.)», που επιμελείται η Νάντια Αργυροπούλου. Κι ο νους μας πέταξε συνειρμικά σ’ αυτά τα καλοκαιρινά συναπαντήματα για κοινοτική δημιουργία που οργανώνουν στο πατρογονικό αγρόκτημά τους στο Θερμήσι της Αργολίδας. Στον προθάλαμο, κρεμασμένες στους τοίχους, οι πολύχρωμες υφαντές κάπες περιμένουν τις Callasettes να τις φορέσουν το Σαββατόβραδο των εγκαινίων (στις 21:00) σε μια διαφορετική, sui generis πασαρέλα. Είναι, όμως, ένα μικρό σχέδιο με μαρκαδόρους σε φωτοτυπία που εύκολα θα διέφευγε της προσοχής σου, απ’ το οποίο άρχισαν όλα. Μακέτα για ένα πολυπλόκαμο χαλί, το οποίο θα κάλυπτε το κτίριο της Στέγης αλλά δεν έγινε δυνατόν να υλοποιηθεί για στατικούς λόγους, υπήρξε η αφετηρία γι’ αυτή την έκθεση που συγκεντρώνει ορισμένα παλιότερα αλλά κυρίως νέα έργα. «Μια διαδικασία που ξεκίνησε με μια αποτυχία, πράγμα που έχει κι αυτό ενδιαφέρον: τι σημαίνει αποτυχία και τι επιτυχία» δηλώνουν εμφατικά.

The Callas: Λεπτομέρεια από την έκθεση στο -1 της Στέγης © Πηνελόπη Γερασίμου

Ένας περίπατος στην Αθήνα είναι για τους ίδιους αυτό το μεσογειακά ψυχεδελικό, γεμάτο L.S.D. (αγάπη, αλληλεγγύη αλλά και θάνατο), εκθεσιακό τριπάρισμα. Σε μια εγκάρσια διαδρομή στην καρδιά του χώρου, η εγκατάσταση East beat με τις πολύχρωμες κεντητές «ψηφίδες», ο μαρμάρινος αποδομημένος Παρθενώνας τους (Punkthenon), η προστατευτική κιβωτός που έχτισαν με καφάσια εγκιβωτίζοντας μες στο ατμοσφαιρικό φως της σαν τοτέμ ένα μαρμάρινο φουρούσι (Ark) και τα ζωγραφικά τοπία «ζωντανεύουν», μας λένε, την εικόνα που αντικρύζουν καθημερινά πηγαίνοντας στο εργαστήριό τους στο Παγκράτι καθώς περνούν από το Α΄ Νεκροταφείο. Την πύλη, τα μαρμάρινα μνημεία, τους ναούς, τα κυπαρίσσια.

The Callas, «Ark» © Πηνελόπη Γερασίμου

Ολόγυρα στους τοίχους, φωσφορίζοντα χαλιά –εμπνευσμένα από τις μπάντες των παραδοσιακών χωριάτικων σπιτιών αλλά και από την αισθητική των διαφημιστικών flyer που θα έβρισκες σε clubs– ξετυλίγουν, με λαμπυρίζουσες κλωστές, ιστορίες πολυμορφικές για περιπάτους και κυριακάτικα πρωινά, συνωστισμούς από ουράνια τόξα και ηλιοβασιλέματα. Γιατί στο σύμπαν των The Callas όλα διαπλέκονται: οι τίτλοι των υφασμένων έργων μπορεί να είναι και στίχοι στα τραγούδια τους, αυτά που ντύνουν μουσικά τις ταινίες τους, ενώ ο πολυταξιδεμένος καφασοναός τους θα μετατραπεί σε παρασκήνια για να αλλάζουν φορεσιά οι Callasettes στο πλαίσιο των παράλληλων δράσεων της έκθεσης. Πλάι τους, αρθρωμένες με σύνταξη θραυσματική σε καμβάδες χρυσαφένιους, αιωρούνται οι δικές τους Μαντόνες της εργατικής τάξης. Με τα χέρια υψωμένα –σε κίνηση χορευτική, θρήνου ή διαμαρτυρίας;– νιώθεις να σε παρακολουθούν σε κάθε σου βήμα. Ακόμα κι αν κρυφτείς πίσω τους, μια αδιόρατη λεπτομέρεια, το μικρό σκίτσο απ’ το οποίο γεννήθηκαν, σε συναντά κολλημένο στην πλάτη του τελάρου.

Αποψη από την έκθεση των The Callas, «Love Solidarity Death (L.S.D.)» στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση © Πηνελόπη Γερασίμου

Μέσα σ’ αυτό το πληθωρικό σύμπαν πάντως, δεν θα μας κάνει εντύπωση αν η καρδιά σου χτυπήσει πιο δυνατά στην… καρδιά του. Συναρμολογημένη από μάρμαρα πεζοδρομίων της πόλης που κατάφεραν να ανασύρουν μετά από επίμονη, «ντετεκτιβική» έρευνα, η εγκατάσταση Punkthenon συμπυκνώνει για το καλλιτεχνικό ντουέτο όλη τη ζωή της πόλης, αφού «το πεζοδρόμιο είναι τα πάντα. Οι φιλίες, η νύχτα, τα πρωινά, οι εργαζόμενοι, τα hangover». Η ιδέα ήταν το ποδοπατημένο, βιωμένο πεζοδρόμιο να υψωθεί ως Παρθενώνας και να του δοθεί η αξία, η δυναμική που του πρέπει. «Έξι τόνοι μαρμάρινη εγκατάσταση, να διατηρεί ταυτόχρονα μιαν ευθραυστότητα σαν να είναι έτοιμη να πέσει, να διαλυθεί. Να είναι μαζί ατελής και ημιτελής, ευαίσθητη και ρωμαλέα». Δομή εντυπωσιακή σε μια μετέωρη και συνάμα στιβαρή ισορροπία, έγινε πραγματικότητα χάρη και στη συνδρομή του γνωστού μηχανολόγου Δημήτρη Κορρέ, αδελφού του επικεφαλής των αναστηλωτικών εργασιών στην Ακρόπολη, Μανόλη Κορρέ –να ’σου πάλι τα συγγενικά δίπολα στο πλάνο.

Οι The Callas στη Στέγη: Η εγκατάσταση "Punkthenon" στην καρδιά της έκθεσης © Πηνελόπη Γερασίμου

«Στη δουλειά τους οι The Callas αποδομούν εξαρχής και ξαναχτίζουν με πολύ τρυφερότητα. Αυτή η υπέροχη αδύνατη ισορροπία, το μνημείο που δεν μπορεί να είναι, έχει τα συστατικά της απειθαρχίας, της αντίστασης, της μη ενσωμάτωσης που είχε το πανκ – μια γλώσσα με την οποία διαλέγονται. Είναι πολυρεαλιστές, δεν προσδένονται σε μια εκδοχή της πραγματικότητας, η οποία πιθανώς ενέχει και αυστηρές ιεραρχήσεις» υπογραμμίζει η Νάντια Αργυροπούλου.

© Πηνελόπη Γερασίμου

Η κουβέντα, έτσι, έρχεται στις πλείστες και πολυσυλλεκτικές αναφορές τους: στην έννοια της σαγήνης, στο εκτυφλωτικό φως του Αιγαίου που εξαϋλώνει τους όγκους και σβήνει τα περιγράμματα στη ζωγραφική τους, στην αρχιτεκτονική των Κυκλάδων που αντιλαμβάνονται σαν απτή απόδειξη της αλληλεγγύης, στα γραπτά του Πεντζίκη και στα πλακόστρωτα του Πικιώνη που πυροδοτούν το ενδιαφέρον τους για την έννοια του θραύσματος (χαρακτηριστική περίπτωση η βίντεο-εγκατάσταση Last night I dreamt I vomited light), στην ψυχεδελική αναρχική γραφή του Τόμας Πίντσον και στον ουτοπτικό χαρακτήρα του ιταλικού radical design των τελών της δεκαετίας του ’60.

© Πηνελόπη Γερασίμου

«Η περιέργεια και η απορία είναι η κινητήριος δύναμη στη ζωή και την τέχνη μας. Τα ερωτηματικά είναι αυτά που μας τρέφουν. Η τελεία, το οριστικό και το απόλυτο δεν μας ενδιαφέρουν. Μπροστά στο σίγουρο, το μεγάλο, το βέβαιο, το απόλυτο, εμείς προτιμάμε τις ρωγμές, τις διαφορετικότητες, τις αμφιβολίες, την αποσπασματικότητα» δηλώνουν. Ναι, η σκέψη του σπουδαίου σουρεαλιστή λογοτέχνη και κριτικού Νικόλαου Κάλας φταίει για το καλλιτεχνικό όνομά τους.

Ο Λάκης και ο Άρης Ιωνάς και η μακέτα της εγκατάστασης Punkthenon © Πηνελόπη Γερασίμου

INFO:
The Callas, «Love, Solidarity, Death» (L.S.D.)
Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, Συγγρού 107, 2111981784
Εγκαίνια: Σάββατο 26 Νοεμβρίου στις 18:00
Διάρκεια έκθεσης: έως 30Δεκεμβρίου2022, Τετάρτη–Κυριακή 18:00 - 23:00
Είσοδος δωρεάν με δελτία εισόδου