Yayoi Kusama: Η γυναίκα που μετέτρεψε την ψυχική της διαταραχή σε τέχνη

Λίγο πριν τα 90ά της γενέθλια, η μικρόσωμη γιαπωνέζα καλλιτέχνης βρέθηκε στο επίκεντρο της προσοχής με την πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ για τη ζωή της, στις 4 Οκτωβρίου, αλλά και με τις γκαλερί να ανοίγουν τις πόρτες τους στο κοινό, που θα χαθεί για άλλη μια φορά στο «Άπειρο».

Γλύπτρια, ζωγράφος, ακτιβίστρια, και συγγραφέας είναι μόνο μερικές από της ασχολίες της Yayoi Kusama, της γυναίκας που μετέτρεψε την ψυχική της διαταραχή σε τέχνη. Τα έργα της κατατάσσονται στην pop art και το μινιμαλισμό, και η ίδια είναι η πιο δημοφιλής εν ζωή δημιουργός.

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην πόλη Matsumoto, στην περιφέρεια Nagano της Ιαπωνίας, όπου οι οικογενειακές καταστάσεις και ο Β' παγκόσμιος πόλεμος άφησαν το σημάδι τους στην προσωπικότητά της. Μόλις 10 χρονών βίωσε για πρώτη φόρα πολύ έντονες παραισθήσεις, η οποία τις περιέγραψε ως έντονες λάμψεις, αύρες και πεδία που κατακλύζονταν από κουκκίδες. Σπούδασε στη σχολή Καλών Τεχνών του Κιότο, όπου και αποφάσισε να αφήσει τη γιαπωνέζικη ζωγραφική πίσω της και να ακολουθήσει τα αμερικανο-ευρωπαϊκά ρεύματα. 

Πέρασε ένα σημαντικό μέρος της ζωής της στη Νέα Υόρκη, έχοντας έρθει σε επαφή με την Georgia O'Keefe και φρόντισε η παρουσία της να γίνει αισθητή στον κόσμο της τέχνης. Τα έργα και οι δράσεις της ήταν φανερά επηρεασμένα από την αντίληψή - απέχθεια της για το σεξ, για την απελευθέρωση της σεξουαλικότητας, όπως και οι πεποιθήσεις της εναντίον του πολέμου. Όσο και να περνούσαν τα χρόνια, τα γεγονότα που την σημάδεψαν από την παιδική της ηλικία, ήταν πάντα γύρω της.

Το 1966 βρέθηκε στη Μπιενάλε της Βενετίας με τον «Κήπο του Νάρκισσου» (Narcissus Garden), ένα installation από εκατοντάδες ανακλωμένες μεταλλικές σφαίρες. Τη δεκαετία του '70 επέστρεψε στην Ιαπωνία, και σύντομα αποφάσισε να εισαχθεί σε κλινική για ασθενείς με ψυχικές νόσους, όπου και διαμένει μόνιμα πια, έπειτα από δική της επιλογή.

Οι γιγάντιες κολοκύθες, δωμάτια πλημμυρισμένα με πολύχρωμες κουκκίδες και τα πασίγνωστα πλέον Infinity Rooms με τους καθρέφτες, είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά της έργα, που θα συναντήσεις σε όλα τα σημεία του πλανήτη, και κατακλύζουν το ίντερνετ και τα social media. Η κουλτούρα του Instagram έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο τα τελευταία χρόνια, ώστε η καλλιτέχνης να επανέλθει στο επίκεντρο, με τον κόσμο να περιμένει για ώρες στην ουρά ώστε να αποκτήσει μια πολυπόθητη selfie μέσα σε ένα από τα δωμάτια με τους καθρέφτες. 

Στη γκαλερί της Victoria Miro στο Λονδίνο, σε περιμένει ένα ολοκαίνουριο Infinity Room. Αυτή την φορά θα βρεθείς σε έναν σκοτεινό κόσμο, που φωτίζεται μόνο από χάρτινα πουά φανάρια. Στη συνέχεια σε υποδέχονται οι γιγάντιες κολοκύθες, και τα επίσης γιγάντια γλυπτά λουλούδια και θα καταλήξεις στο δωμάτιο με τους πίνακες από την τελευταία της συλλογή "My Eternal Soul". Εκεί ίσως μπορέσεις να πάρεις μια γεύση από το τι μπορεί να συμβαίνει στο κεφάλι της καλλιτέχνιδας με την κόκκινη περούκα. Χιλιάδες μάτια, πρόσωπα και μορφές που μεταλλάσσονται, πάντα με τα έντονα χρώματα και αντιθέσεις που χαρακτηρίζουν τα έργα της.

Στο Ηayward Gallery στο Southbank του Λονδίνου, θα βρεις επίσης τους «Κήπους του Νάρκισσου», που αποτελούν κομμάτι της έκθεσης "Space Shifters".

Σε παλιότερη συνέντευξη, της είχε γίνει η ερώτηση, για το ποια είναι τα πλεονεκτήματα του να ζει σε ψυχιατρική κλινική. Η ίδια απάντησε: «Κατέστησε δυνατό το να μπορώ να δημιουργώ την τέχνη μου κάθε μέρα, και αυτό μου έσωσε τη ζωή».  

Με τη βοήθεια του ίντερνετ, η Yayoi Kusama πλημμυρίζει εκτός από τους φυσικούς χώρους, τα μάτια μας, και μας στέλνει σε έναν κόσμο παραισθήσεων. Έναν κόσμο που τίποτα δεν είναι στατικό, τίποτα δεν έχει όρια και διαστάσεις.