Εμείς μπορεί να γυρίσαμε στην πόλη η Αθήνα όμως έχει... φύγει στη Βενετία από τις 29/8 για να μείνει εκεί έως τις 25/11. Η ελληνική συμμετοχή στη 13η Διεθνή Έκθεση Αρχιτεκτονικής της Βενετίας (La Biennale di Venezia) επικεντρώνεται στην ιδιαίτερη δυναμική της Αθήνας την περίοδο της οικονομικής κρίσης.
Στη σύγχρονη αντιφατική Αθήνα, όπου τα φαινόμενα διάρρηξης του κοινωνικού ιστού γίνονται ολοένα και πιο έντονα, έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις για την ανάδειξη του νέου ρόλου της αρχιτεκτονικής που παίρνει αποστάσεις από τα πρότυπα ευδαιμονισμού της περασμένης δεκαετίας.
Με τίτλο «Made in Athens» παρουσιάζεται η σύγχρονη ιδιότυπη αθηναϊκή αστικότητα μέσα από δύο θεματικές:
Η πρώτη αφορά στην εξέλιξη της αθηναϊκής πολυκατοικίας.
Η δεύτερη στον κατακερματισμό και τη διεκδίκηση του αθηναϊκού δημόσιου χώρου. Η έκθεση εστιάζει σε οκτώ αφηγήσεις για την Αθήνα από δημιουργικές ομάδες της πόλης, με στόχο τη χαρτογράφηση του νέου κοινού εδάφους που διαμορφώνεται στην Αθήνα της κρίσης.
Συμμετέχουν οι αρχιτέκτονες Α. Αγγελιδάκης, Α.Αντονάς, Γ. Αίσωπος, AREA Architecture Research Athens, buerger katsota architects deca ARCHITECTURE, draftworks*, Point Supreme Architects και το πρόγραμμα KM Properties για την ανασυγκρότηση του Κεραμεικού και του Μεταξουργείου.
Παρουσιάζονται επίσης έργα γνωστών αρχιτεκτόνων καθώς και πρωτοβουλίες πολιτών για την ανάκτηση του δημόσιου χώρου, όπως το Πάρκο Ναυαρίνου και η ομάδα λόκαλ/athens. Συμμετέχουν ακόμη με έργα τους οι αρχιτέκτονες - φωτογράφοι Γ. Γερόλυμπος, Χ.Λουιζίδης & Α. Νίκη Γληνού, ο φωτογράφος Δ. Μιχαλάκης, ο κινηματογραφιστής - visual artist Ά. Φραντζής και ο αρχιτέκτων - street artist b.
Ο σχεδιασμός της έκθεσης έγινε από τους Πάνο Δραγώνα, Άννα Σκιαδά, Βαρβάρα Χριστοπούλου, Μαρία Μπούρδη και Μαρία Χασιώτη και υλοποιείται με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Προσπαθώντας κανείς να εντοπίσει τα πολλά πρόσωπα της σύγχρονης μητρόπολης μπορεί ενδεχομένως να ανατρέξει στην αρχαία ονομασία της σημερινής Πρωτεύουσας της Ελλάδας, που αποδίδεται στον πληθυντικό ως «Αι Αθήναι», πιθανότατα διότι πολλοί διακριτοί μεταξύ τους- αλλά χωρικά και πολιτικά αλληλοεξαρτώμενοι - οικισμοί απάρτιζαν από κοινού έναν δήμο, μία πόλη. Ερμηνεύοντας διασταλτικά μας επιτρέπεται να διακρίνουμε στην χρήση του πληθυντικού την ποικιλία και τις διαφορετικές δομές των διαφόρων περιοχών του Λεκανοπεδίου Αθηνών, που όμως εμφανίζονται ως ένας ενιαίος και πυκνά δομημένος χώρος ανάμεσα στα αττικά βουνά και το θαλάσσιο μέτωπο, με περιορισμένες εκτάσεις πρασίνου-αναψυχής, αν εξαιρέσει κανείς τους σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους του Ιστορικού Κέντρου της πόλης και κάποια ακόμη αστικά κενά.
Σ’ αυτόν τον αστικό ιστό, που τα τελευταία 50-60 χρόνια, επεκτάθηκε σταδιακά, τρόπον τινα σε ομόκεντρους κύκλους γύρω από τα κέντρα Αθήνας και Πειραιά, ώστε να καλύψει ολόκληρο το Λεκανοπέδιο άλλοτε με άναρχη δόμηση και άλλοτε μέσω της χάραξης ενός επαναλαμβανόμενου καννάβου με την επανάληψη ενός βασικού δομικού λίθου, της αθηναϊκής πολυκατοικίας, αξίζει να προσπαθήσει να διεισδύσει κανείς, αναζητώντας προτάσεις – λύσεις – προσδοκίες για τα κενά του, τα αστικά κενά. Ίσως έτσι καταφέρει να απενοχοποιήσει την μορφή αυτής της δόμησης, να απενοχοποιήσει το μικρό οικοδομικό τετράγωνο, να αναζητήσει κάτι νέο, που να μεταβάλει την αισθητική του αλλά κυρίως την λειτουργία του. Να προσπαθήσει, με άλλα λόγια, ερευνώντας επιστημονικά, εμπειρικά αλλά και διαισθητικά να βρει τους συνδετικούς κρίκους και τις οδούς επικοινωνίας των απομονωμένων μοναχικών κατοίκων ή οικογενειών που «διάγουν» στα χωρίς αυλή ή θέα διαμερίσματα, αλλά που πλέον δεν έχουν αλλά κυρίως δεν διεκδικούν μερίδιο στην διαχείριση του «έξω» χώρου αφού δεν τους αφορά. Σε πλήρη δηλαδή αντίθεση με τα συμβαίνοντα στην αρχαία πόλη, όπου το ενδιαφέρον επικεντρωνόταν κυρίως στον «δημόσιο χώρο» και δευτερευόντως στον «ιδιωτικό», δηλαδή στις κατοικίες.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΧΑ ΑΕ
Μεγάλα αστικά κενά της σύγχρονης πρωτεύουσας αποτελούν τμήματα της ίδιας πόλης προηγουμένων περιόδων, «σπαράγματα» του δημοσίου χώρου των αρχαίων, των ρωμαϊκών, των βυζαντινών, των τουρκοκρατούμενων κλπ Αθηνών, που εντάχθηκαν στον σύγχρονο αστικό ιστό όπως αυτός εξελίχθηκε γύρω τους και εκ των πραγμάτων τα συμπεριέλαβε, χωρίς όμως καμία ουσιαστική διασύνδεση ή ανάδειξη.
Για την ανατροπή αυτής της κατάστασης δημιουργήθηκε το 1997 η ανώνυμη εταιρία ΕΑΧΑ ΑΕ ως «ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΑΘΗΝΑΣ ΑΕ», ένας ευέλικτος φορέας που θα είχε την δυνατότητα να υλοποιήσει με μεγαλύτερη ευκολία το Κοινό Πρόγραμμα δύο Υπουργείων (των τότε Υπουργείων Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & Δημοσίων Έργων και Πολιτισμού, σήμερα ήδη Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού), για την ενοποίηση και την λειτουργική ένταξη των αρχαιολογικών χώρων στην ζωή του ιστορικού κέντρου της πόλης. Το κοινό αυτό Πρόγραμμα καθόριζε την ΕΑΧΑ ΑΕ κύρια ως φορέα υλοποίησης και περιελάμβανε συγκεκριμένα έργα και δράσεις που στόχο είχαν γενικότερα την ανάπλαση του Ιστορικού Κέντρου, πλην Εξαρχείων. Ενδεικτικά αναφέρουμε τις παρεμβάσεις στις Ιστορικές Πλατείες της Αθήνας (Σύνταγμα, Ομόνοια, Μοναστηράκι, Κουμουνδούρου) και σειρά αναπλάσεων οδών, με έμφαση σε πολλές οδούς του Εμπορικού τριγώνου της πόλης (Μητροπόλεως, Κολοκοτρώνη, Λέκκα, Πραξιτέλους, Αιόλου από Σταδίου μέχρι Σοφοκλέους, Αθηνάς, Μακρυγιάννη, Απόλλωνος, κά).
Κεντρική ιδέα όμως του όλου εγχειρήματος παρέμεινε η λειτουργική ενοποίηση και συνολική ανάδειξη των 6 πιο σημαντικών αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας (ανάμεσα στους πιο σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους της Ευρώπης) και η αξιοποίησή τους με στόχο την ανάκτηση, αν όχι την εκ νέου διαμόρφωση, της αστικής ταυτότητας της Πρωτεύουσας. Η Πεζοδρόμηση του σημαντικού οδικού άξονα Διονυσίου Αρεοπαγίτου- Αποστόλου Παύλου, από όπου περνούσαν περίπου 50.000 οχήματα ημερησίως, υπήρξε η «Ναυαρχίδα» του Προγράμματος, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε με περηφάνεια ο πρώτος Πρόεδρος της ΕΑΧΑ ΑΕ και ουσιαστικά ιδρυτής της, ο αείμνηστος Γιάννης Καλαντίδης. Πρόκειται για τον Μεγάλο Αρχαιολογικό Περίπατο της Αθήνας, κάτω από τον Βράχο της Ακρόπολης. Αυτή η «σπονδυλική στήλη» του Ενοποιημένου Αρχαιολογικού Χώρου, που στην συνέχεια επεκτάθηκε δια της οδού Ερμού προς το Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, την Τεχνόπολη στο Γκάζι, και προς το Μοναστηράκι δια της οδού Αδριανού (εφαπτόμενη της Αρχαίας Αγοράς και της Στοάς του Αττάλου) θεωρήθηκε και καταγράφηκε από τους περισσότερους ως η μεγαλύτερη μεταπολεμική παρέμβαση στο κέντρο της πόλης και οπωσδήποτε μετέβαλε σημαντικά την εικόνα και την λειτουργία του. Με αυτόν τον κορμό του Ενοποιημένου Αρχαιολογικού χώρου έρχονται και συνδέονται οι 6 προαναφερθέντες αρχαιολογικοί χώροι της πόλης, σε αυτόν βρίσκουν διέξοδο, χώρο για περίπατο, για ανάπαυση ή για συναναστροφή οι Αθηναίοι πολίτες συνυπάρχοντας αρμονικά με τους επισκέπτες.
Είναι προφανές ότι η κύρια παρέμβαση της ΕΑΧΑ ΑΕ σχετίσθηκε άμεσα με τον δημόσιο χώρο της σύγχρονης πόλης, στους χώρους κοινωνικής συναναστροφής ή απλής περιπλάνησης. Εκεί όπου πραγματοποιήθηκαν σχεδόν όλες οι παρα-αθλητικές εκδηλώσεις των Ολυμπιακών Αγώνων, εκεί όπου ο Αθηναίος παρέμεινε με χαρά για να απολαύσει μιαν άγνωστη Αθήνα τον Αύγουστο του 2004 αντί να πάει, όπως συνηθίζει, στα νησιά, μιαν Αθήνα όπως δεν την είχε μέχρι τότε ζήσει ποτέ. Εκεί όπου ως Μεσογειακή πόλη η Αθήνα προσκαλεί σχεδόν 8 μήνες του χρόνου τους κατοίκους της. Ίσως να ήταν βέβαια και το τμήμα της πόλης που είχε την μεγαλύτερη ανάγκη παρέμβασης. Στο πλαίσιο της υλοποίησης του προγράμματος και παράλληλα με όλα τα πρακτικά και τεχνικά προβλήματα ενός έργου σε χώρους με συνεχή διέλευση κοινού αλλά και σε χώρους υπό την εποπτεία μεγάλου αριθμού δημόσιων φορέων, η προσπάθεια της ΕΑΧΑ ΑΕ υπήρξε από την αρχή να είναι «ενάντια στην πόλη καρτ-ποστάλ», όπως τοποθετείται και ο Δημήτρης Φιλιππίδης στο βιβλίο του «Εφήμερη και Αιώνια Αθήνα». Για τον σκοπό αυτό αφ’ ενός επελέγη στα έργα να χρησιμοποιείται λιτό αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο με αποτέλεσμα να μοιάζουν – όπως έχει συχνά γραφεί- ως να ήταν πάντα εκεί, και αφ’ ετέρου επιδιώχθηκε η συνεχής επικοινωνία με όλους τους εμπλεκόμενους και τους εν δυνάμει χρήστες: τους αρχαιολόγους, τους περιοίκους, τους κατοίκους των γειτονικών περιοχών, τους καταστηματάρχες, τους δραστηριοποιούμενους στην κάθε ενότητα συλλόγους, τους τουριστικούς πράκτορες και τους ξεναγούς, τους επισκέπτες.
Μετά από 12 και πλέον χρόνια συνεχούς παρουσίας στο κέντρο της Αθήνας και όταν η ΕΑΧΑ ΑΕ είχε πλέον ολοκληρώσει μεγάλο τμήμα των προβλεπόμενων μελετών και έργων που αφορούσαν στην ανάπλαση του Ιστορικού Κέντρου της πόλης, η Πολιτεία , αναγνωρίζοντας -τον Απρίλιο του 2010- την τεχνογνωσία που είχε απόκτησει και την μεθοδικότητα με την οποία είχε εργαστεί, επεξέτεινε νομοθετικά την αρμοδιότητά της σε ολόκληρη την Επικράτεια με την νέα επωνυμία «Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων και Αναπλάσεις ΑΕ» (με τα ίδια πάντα αρχικά: ΕΑΧΑ ΑΕ). Πρέπει εδώ να επισημανθεί ότι είχε ήδη δημιουργηθεί μια δυναμική που αφορούσε στους δημόσιους χώρους που άπτονται άμεσα των εμβληματικών αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας και έτσι είχε επανειλημμένα ζητηθεί ανάλογη δραστηριοποίηση της ΕΑΧΑ σε άλλους Δήμους , όπως Θήβας, Πειραιώς, Πατραίων, Σπάρτης κά.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΙ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ, ΕΝΑ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΓΝΩΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΕΑΧΑ ΑΕ
Στο πλαίσιο του Προγράμματος Αθήνα 2014 το Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και οι εποπτευόμενοι από αυτό φορείς, εντόπισαν την άμεση ανάγκη επέμβασης στο ευρύτερο κέντρο της Αθήνας. Ειδικότερα η ΕΑΧΑ ΑΕ αφ’ ενός αναγνωρίζοντας την ανάγκη διείσδυσης στις γειτονιές του που έχουν ως κοινό χαρακτηριστικό την τυπική Αθηναϊκή πολυκατοικία των 5 ή 6 ορόφων με τον ακάλυπτο (που συνήθως δεν χρησιμοποιείται και σπάνια φυτεύεται) και αφ’ ετέρου στηρίζοντας με επιμονή τον θεσμό των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών -ως μέσο προώθησης της αρχιτεκτονικής αλλά και ως μέσο αξιοκρατικής επιλογής μελετητή- αναζήτησε ιδέες για τον Δημόσιο Χώρο σε ένα νέο Οικοδομικό Τετράγωνο, στο πλαίσιο του Διαγωνισμού ΑΘΗΝΑΧ4. Ήταν η δική μας προσπάθεια για την δημιουργία πολλών νέων δυναμικών αθηναϊκών κυττάρων που θα ενδυνάμωναν τον κουρασμένο οργανισμό της Πρωτεύουσας, ήταν οι μικρές Αθήνες που ελπίσαμε ότι θα μπορούσαν να μεταμορφώσουν την μεγάλη Αθήνα (le Grand Athènes σε αναλογία με το le Grand Paris).
Η ευνοϊκή συγκυρία έφερε την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος χορηγό της προσπάθειάς μας και έτσι συνολικά η διαδικασία σε όλες της τις φάσεις είχε πλήρως εξασφαλισμένη χρηματοδότηση και συναρπαστική συμμετοχή / αποδοχή / επιτυχία: στους χώρους βράβευσης και προβολής των διακριθέντων με την πολιτική ηγεσία και πολλούς σημαντικούς εκπροσώπους της αρχιτεκτονικής Κοινότητας, στα πολλά αφιερώματα των ΜΜΕ, στην Έκθεση που πραγματοποιήθηκε, στα μαθήματα στις Σχολές Αρχιτεκτόνων, στην έκδοση που ακολούθησε και περιέλαβε και τις 120 υποβληθείσες προτάσεις κ.λπ.
Στο πλαίσιο της σχετικής προκήρυξης αναφερόταν:
«Σκοπός του Διαγωνισμού είναι η αναζήτηση προτάσεων για το βασικό κύτταρο της πόλης, το Οικοδομικό Τετράγωνο. Η ελληνική πόλη χαρακτηρίζεται από μικρά οικοδομικά τετράγωνα με πυκνό δίκτυο δρόμων, στενά πεζοδρόμια και κατακερματισμένους χώρους πρασίνου και στόχος είναι η δημιουργία ενός μεγαλύτερου πλέον οικοδομικού τετραγώνου (οικοδομικά τετράγωνα Χ 4, ΑΘΗΝΑ Χ 4) που θα επηρεάσει θετικά το μικροκλίμα της περιοχής, την ποιότητα ζωής, την εικόνα αλλά και τη λειτουργία του δημόσιου χώρου.
Αντικείμενο του Διαγωνισμού είναι η ελεύθερη επιλογή από τους συμμετέχοντες αρχιτέκτονες τεσσάρων τυπικών οικοδομικών τετραγώνων σε γειτονιές του Λεκανοπεδίου Αθηνών με υποβαθμισμένο αστικό περιβάλλον και η κατάθεση πρότασης για την αξιοποίηση του «σταυρού», των ενδιάμεσων δηλαδή δρόμων, συνδυάζοντάς τους με υφιστάμενα κενά ή ακάλυπτους χώρους.»
Υπήρξε συνειδητή επιλογή η πρόσκληση να αφορά νέους αρχιτέκτονες. Να είναι μία πρόσκληση-πρόκληση στην φαντασία των νέων αρχιτεκτόνων μέχρι 40 χρόνων. Η ατμόσφαιρα στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς την ημέρα των εγκαινίων αλλά και σε όλη την διάρκεια της έκθεσης μας δικαίωσε και κατέδειξε την ανάγκη επικοινωνίας και φυσικά τον έντονο προβληματισμό της νέας γενιάς, προφανώς όχι μόνον των αρχιτεκτόνων, για την αναβάθμιση της Αθήνας.
Ας σημειωθεί ότι ενώ η Προκήρυξη επέτρεπε την αναζήτηση του σχήματος του «σταυρού» ανάμεσα σε οικοδομικά τετράγωνα σε περιοχές σε όλο το Λεκανοπέδιο, οι περισσότερες προτάσεις και σίγουρα οι βραβευθείσες αφορούσαν το ευρύτερο κέντρο της Αθήνας. Εκεί εντόπισαν οι διαγωνιζόμενοι αθροιστικά τα προβλήματα της πόλης, είτε αυτά αφορούν σε βανδαλισμούς και έλλειψη πρασίνου, είτε σε χώρους συγκέντρωσης χρηστών, είτε σε κατεβασμένα ρολά άδειων καταστημάτων, είτε σε κενά κτήρια, είτε αντίθετα σε πυκνοκατοικημένα κτήρια όπου στοιβάζονται με βάρδιες ανώνυμοι μετανάστες…
Ήταν μια νέα προσέγγιση που επιτρέπει να δούμε τα ίδια κτήρια, τους ίδιους δημόσιους χώρους αλλιώς. Ίσως καταφέρει να μας κάνει να νοιώσουμε ότι ανήκουμε στους χώρους που περιβάλλουν και επηρεάζουν τον ιδιωτικό μας χώρο και ότι αυτοί οι δημόσιοι χώροι, οι χώροι της κοινωνικής πύκνωσης, αφορούν τον κάθε έναν από εμάς. Να βάλουμε στην άκρη το «εγώ» (ενικός αριθμός, ιδιωτικός χώρος) για να ζήσουμε «μαζί» (πληθυντικός αριθμός, δημόσιος χώρος). Να αφήσουμε πίσω μας την αμφιβόλου ποιότητας στροφή των- ας πούμε επιλεγμένων- προαστείων στην πλήρη ιδιωτικοποίηση.
Στις εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν για την βράβευση και στην έκθεση έγινε σε όλους σαφές ότι πρώτο μας μέλημα ήταν να είναι ο Διαγωνισμός ένα άνοιγμα στην κοινωνία, ένα βήμα εμπρός.
Ο «πληθυντικός» αριθμός των 5 ισότιμων επάθλων που δόθηκαν, αλλά και η πολυσυλλεκτικότητα των προσεγγίσεων, η ποικιλία των ειδικοτήτων που εκπροσωπήθηκε, η πολυεπίπεδη αντιπροσώπευση των φορέων της πολιτείας, η πολυφωνία των απόψεων των παρευρισκομένων, οι διαφορετικοί τρόποι της προβολής των βραβείων (ραδιόφωνο, έντυπα, τηλεόραση, παρουσιάσεις στο εξωτερικό και συμμετοχή σε συλλογικές εκθέσεις κλπ) δίνει την βεβαιότητα ότι οι 5 αυτές προτάσεις είτε υλοποιηθούν είτε όχι έχουν ήδη συμβάλει καθοριστικά στην ποιότητα της ζωής μας, στην ανάκτηση της πόλης από τους πολίτες της, στη νέα ματιά των δημοσίων χώρων ως προέκταση του ιδιωτικού και όχι ως αντιπάλου στο κλειστό και κάπως αποστειρωμένο περιβάλλον της κατοικίας καθενός μας. Άλλωστε ένας διαγωνισμός είναι πρώτα απ’ όλα για μας ανταλλαγή απόψεων και αφορμή διαλόγου.
Η δική μας προσπάθεια - ελπίς ως ΕΑΧΑ είναι να υλοποιηθούν, έστω και με καθυστέρηση, και οι 5 βραβευθείσες προτάσεις, και ας είμαστε αναπόφευκτα αντιμέτωποι με σειρά γραφειοκρατικών χρονοβόρων διαδικασιών. Τότε θα γίνουν οι πρώτες «μικρές Αθήνες», η αφετηρία για μια «χειροποίητη» πόλη (χρησιμοποιώντας κάπως αυθαίρετα τον τίτλο του βιβλίου του Βασίλη Καραποστόλη, «Χειροποίητη Πόλη, Η Αθήνα ανάμεσα στο ναι και το όχι»), μια πόλη που –όπως έδειξε η συνισταμένη όλων των προτάσεων που κατατέθηκαν- γίνεται από όλους, συλλογικά , για να λειτουργήσει διαφορετικά και για όλους, αφού κύρια στοχεύει σε συμμετοχικές διαδικασίες.
Η διαδικασία που ακολουθήθηκε θα κριθεί σε βάθος χρόνου, αν αποδείξει ότι η κοινωνία εισπράττει ή μπορεί να εισπράξει θετικά την επιστροφή στους χώρους που ανήκουν σε όλους μας. Για σήμερα ίσως είναι αρκετό το ότι ο Διαγωνισμός αυτός έγινε πλέον ένα ευρύτερο Πρόγραμμα, χρηματοδοτούμενο από το Πράσινο Ταμείο του ΥΠΕΚΑ, και αναζητεί αντίστοιχες προτάσεις σε άλλες σημαντικές πόλεις της χώρας, αρχίζοντας από την Θεσσαλονίκη και το Ηράκλειο, με δύο νέους Διαγωνισμούς που έχουν ήδη προκηρυχθεί.
Είναι προφανές ότι κάτι αλλάζει. Μένει να επιμείνουμε, να συνεχίσουμε να πιστεύουμε στην σύνθεση των δυνατοτήτων καθενός μας και όλων μαζί για να σχεδιάσουμε έναν πολυσυλλεκτικό (ή ίσως να χρησιμοποιήσουμε τον προκλητικό όρο «πολυγαμικό») δημόσιο χώρο εμπνευσμένο από όλους για όλους.
Ντόρα Γαλάνη
Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ
Πολεοδόμος-Χωροτάκτης Paris I- Panthéon - Sorbonne & Paris VIII
15°
