Είναι τα συγκροτήματα κατοικιών τα σπίτια του μέλλοντος;

Kυψέλη, Παγκράτι, Μεταξουργείο. Γειτονιές με ιστορία, πολυκατοικίες της αντιπαροχής, σκυρόδεμα που γερνά και μπαλκόνια που κοιτάνε το ένα το άλλο. Μέσα όμως σ’ αυτό το γνώριμο αστικό χάος κάτι αρχίζει να αλλάζει. Πλάι στις ταλαιπωρημένες παλιές πολυκατοικίες, ξεφυτρώνουν συγκροτήματα σύγχρονα, βιώσιμα, με σχεδιασμό που ανασαίνει και με υλικά που δεν φωνάζουν αλλά συνομιλούν. Αρχιτεκτονικές επεμβάσεις με άποψη, που διεκδικούν τον δικό τους χώρο. Ποιος τις σχεδιάζει και, κυρίως, πώς στέκονται απέναντι στον πολεοδομικό και κοινωνικό ιστό που τις περιβάλλει;

Τα «πράσινα» συγκροτήματα κατοικιών μονοπωλούν το ενδιαφέρον των επενδυτών στα νότια προάστια, αποτελώντας κομμάτι του ευρύτερου πρότζεκτ στο Ελληνικό (Little Athens). Θα μπορούσαν όμως να αποτελέσουν και το μοντέλο διαβίωσης του μέλλοντος, ακόμα και στο κέντρο της Αθήνας; Οι αρχιτέκτονες πίσω από τέσσερα τέτοια έργα στην καρδιά της πρωτεύουσας εξηγούν πώς το σύγχρονο design μπορεί να ξεπεράσει την αισθητική και να λειτουργήσει ως εργαλείο αναζωογόνησης και αλλαγής στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την κατοίκηση στην πόλη.

PETRĀS Αrchitecture - Κατακόρυφη γειτονιά

Από τις πρώτες περιοχές της Αθήνας που αστικοποιήθηκαν, η Κυψέλη κουβαλά ιστορία, αλλά και τα σημάδια της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης: πολυκατοικίες με άχρωμες όψεις, ελάχιστο πράσινο και πυκνή δόμηση. Σήμερα, ένα νέο επταώροφο κτίριο επιχειρεί να επαναφέρει τον χαρακτήρα της γειτονιάς – ένα μοντέλο «κατακόρυφης» κοινότητας στο κέντρο της πόλης.

«Η αρχιτεκτονική σύνθεση της Κατακόρυφης Γειτονιάς βασίζεται στην ιδέα της επικοινωνίας και της κοινωνικής συνοχής. Μικρά μπαλκόνια, διακοπτόμενα κατά διαστήματα, επιτρέπουν οπτικές φυγές και συνομιλίες ανάμεσα στους ενοίκους διαφορετικών ορόφων, ενισχύοντας την αίσθηση συνύπαρξης. Οι θερμοί τόνοι στην όψη του κτιρίου και το περσιδωτό φίλτρο προσδίδουν μια αίσθηση ζεστασιάς και κατοίκησης, ενώ τα καταφύγια-μπαλκόνια λειτουργούν τόσο ως ιδιωτικά όσο και ως κοινά σημεία ζωής. Στο ισόγειο διαμορφώνεται ένας μικρός δημόσιος πυρήνας: ένα καφέ με εξωτερικά τραπεζοκαθίσματα προσκαλεί περαστικούς και κατοίκους να σταθούν, να συζητήσουν, να ζήσουν τη γειτονιά. Η δημιουργία αυτής της κοινωνικής βάσης ενισχύει τη συνέχεια της αστικής ζωής από τον δρόμο μέχρι τον τελευταίο όροφο», εξηγεί ο αρχιτέκτονας Τσαμπίκος Πετράς του γραφείου Petras Architecture.

«Η Κατακόρυφη Γειτονιά δεν είναι απλώς ένα κτίριο κατοικιών· είναι μια πρόταση για το πώς μπορούμε να επανασυνδεθούμε με τις έννοιες της κοινότητας και της ανθρώπινης κλίμακας στην πόλη. Είναι μια αρχιτεκτονική αφήγηση που ενσωματώνει την ιστορία της περιοχής και προτείνει ένα νέο μοντέλο αστικής κατοίκησης, όπου η γειτονιά δεν χάνεται, αλλά μετασχηματίζεται και επιβιώνει στον κάθετο ιστό της πόλης». To έργο αναμένεται να παραδοθεί σε περίπου σε έναν χρόνο από τώρα.

«Ένα νέο κτίσμα οφείλει να επιδιώκει έναν δημιουργικό διάλογο με το υπάρχον περιβάλλον. Δεν χρειάζεται ούτε να ξεχωρίζει με επιδεικτικό τρόπο ούτε να χάνεται μέσα στο αστικό τοπίο. Μια νέα αισθητική πρόταση μπορεί, αποφεύγοντας τον εντυπωσιασμό για τον εντυπωσιασμό, να ξεχωρίζει με διακριτικότητα. Η αρχιτεκτονική έχει τη δύναμη να ανανεώνει τις πόλεις, αρκεί να το κάνει με σεβασμό στην ιστορικότητα, την κλίμακα και την ατμόσφαιρα της γειτονιάς. Ένα καλά σχεδιασμένο κτίριο μπορεί να αναδεικνύει τη σύγχρονη αισθητική του, ενώ ταυτόχρονα να ενσωματώνεται αρμονικά στο περιβάλλον του. Η ισορροπία αυτή ανάμεσα στο παλιό και το νέο είναι εκείνη που προσδίδει χαρακτήρα και δυναμισμό στις πόλεις – και ειδικά στην Αθήνα, όπου οι χρονικές μεταβάσεις είναι εμφανείς σε κάθε γειτονιά της. Έργα όπως το URBAND μπορούν να λειτουργήσουν ως “μικρές εστίες μετάδοσης” μιας νέας αστικής κουλτούρας. Πρόκειται για μικρές παρεμβάσεις στο αστικό τοπίο, που αποδεικνύουν ότι η πόλη της Αθήνας μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο. Aκόμα κι αν σήμερα τέτοιες παρεμβάσεις φαίνονται ως “εξαιρέσεις”, είναι ακριβώς αυτές που μπορούν να μετατραπούν σε πρότυπα και να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για έναν νέο αστικό πολιτισμό».

Divercity Architects - Ardittos House

Λίγα μόλις μέτρα από τον λόφο του Αρδηττού, με θέα σε ένα από τα πιο φορτισμένα ιστορικά τοπία της πόλης, το Ardittos House μοιάζει να «κατεβαίνει» διακριτικά την πλαγιά του Μετς, χωρίς να την ανταγωνίζεται. Το κτίριο, που ολοκληρώθηκε πρόσφατα από τη Noval Property και σχεδιάστηκε από το γραφείο Divercity Architects, αποτυπώνει μια σύγχρονη προσέγγιση στη λειτουργία και την αισθητική της αστικής πολυκατοικίας. Η ζωή εντός του αρθρώνεται σε δύο ταχύτητες: οι τρεις επάνω όροφοι φιλοξενούν κατοικίες, ενώ το ισόγειο και το μεσοπάτωμα στεγάζουν σύγχρονους επαγγελματικούς χώρους. Η συνολική του επιφάνεια φτάνει τα 4.300 τ.μ., ενώ η πανοραμική του θέα προς την Ακρόπολη, τον Λυκαβηττό, τον λόφο του Φιλοπάππου και τον Εθνικό Κήπο λειτουργεί σχεδόν σαν προέκταση του ίδιου του κτιρίου.

Το Ardittos House ενσωματώνει δύο υπόγεια με θέσεις στάθμευσης, η πρόσβαση στις κατοικίες γίνεται από την οδό Μουσούρου, ενώ οι επαγγελματικοί χώροι εξυπηρετούνται μέσω ανεξάρτητης εισόδου στην οδό Αρδηττού. Για την ιστορία, η κατασκευή του κτιρίου ξεκίνησε στις αρχές του ’80, ενώ το εξωτερικό του ολοκληρώθηκε το 2000, χωρίς ωστόσο να διαμορφωθεί εσωτερικά. Για δεκαετίες παρέμεινε ως ένα εγκαταλειμμένο και κενό κέλυφος στον πυκνοδομημένο αστικό ιστό και η πρόσφατη επαναπροσέγγισή του ως σύγχρονου κτιρίου μεικτών χρήσεων σηματοδοτεί μια ουσιαστική αναβάθμιση, τόσο λειτουργικά όσο και αισθητικά.

Liakos & Associates - Urban City 44

Στη Λεωφόρο Πειραιώς, κοντά στο Μεταξουργείο, το Urban City 44 αναδεικνύεται ως μια τολμηρή πρόταση για την αστική πολυτέλεια του μέλλοντος. Το έργο, που αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Μάιο του 2026, αξιοποιεί ένα εμβληματικό κτίριο του αθηναϊκού μοντερνισμού της δεκαετίας του 1950, με χαρακτηριστικά όπως οι πλάκες Zoellner και οι συνεχείς γυάλινες επιφάνειες, συνδυάζοντας την ιστορικότητα με όλες τις σύγχρονες ανέσεις. Τα 210 διαμερίσματα θα προσφέρουν έξυπνες λειτουργίες, όπως πισίνα με πανοραμική θέα, business lounge, γυμναστήριο, sky lounge και προηγμένα ενεργειακά και τεχνολογικά συστήματα, με τη σχεδιαστική υπογραφή του γραφείου Liakos & Associates.

Στο Urban City 44, το «έξυπνο κτίριο» ορίζεται ως μια υποδομή εξοπλισμένη με τις τελευταίες τεχνολογίες, ικανή να ενσωματώσει αυτοματοποιημένα συστήματα διαχείρισης ενέργειας, φωτισμού και κλιματισμού. Όπως συμπληρώνουν οι Liakos & Associates, η είσοδος γίνεται μέσω ηλεκτρονικών κλειδαριών που προγραμματίζονται ώστε να επιτρέπουν γρήγορο check-in, χωρίς κλειδί αλλά με κωδικό. Τα smart-ready διαμερίσματα προσφέρουν μια άνετη και προηγμένη εμπειρία διαβίωσης, με πλήρη εξοπλισμό και έλεγχο της ενεργειακής κατανάλωσης, του πόσιμου νερού και του ζεστού νερού χρήσης μέσω του συστήματος BMS (Building Management System). Ο αυτοματισμός του κλιματισμού συμπληρώνει τον τεχνολογικό χαρακτήρα του συγκροτήματος, το οποίο επίσης διαθέτει ποιοτικούς και χρηστικούς κοινόχρηστους χώρους για τους ιδιοκτήτες ή ενοικιαστές των κατοικιών.

«Το Urban City 44 λειτουργεί ως μια νέα μορφή residential hospitality, προσφέρει όλες τις ανέσεις ενός ξενοδοχείου –ίσως και περισσότερες–, με σημαντικά χαμηλότερο κόστος και τη δυνατότητα πλήρους ιδιωτικότητας. Στους κάτω ορόφους βρίσκονται θέσεις στάθμευσης για την καθημερινή διευκόλυνση των ενοίκων, ενώ το γυμναστήριο υψηλών προδιαγραφών παραμένει ανοιχτό 24 ώρες το 24ωρο. Η εμπειρία διαμονής εμπλουτίζεται με υπηρεσίες που θυμίζουν ξενοδοχείο, όπως ένα σύγχρονο SPA, ανοιχτό στους ενοίκους, καθώς και ένα business lounge – έναν άνετο και πολυτελή χώρο για επαγγελματικές συναντήσεις ή ήρεμη εργασία. Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο του συγκροτήματος είναι το rooftop με την πισίνα, το οποίο προσφέρει μια αστική καλοκαιρινή απόδραση με θέα σε ολόκληρη την Αθήνα – έναν χώρο ιδανικό για ηλιοθεραπεία, χαλάρωση και δροσιά, συνδυάζοντας την αίσθηση ελευθερίας και ιδιωτικότητας με το αστικό τοπίο».