Η Σχολή των Αθηνών: Από τη Μπιενάλε της Βενετίας στο Μπενάκη
Ένα ερευνητικό έργο του αρχιτεκτονικού γραφείου Neiheiser Argyros που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο ελληνικό περίπτερο της Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας το 2018
Η έκθεση «Η Σχολή των Αθηνών. Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής Βενετίας 2018» του Αρχιτεκτονικού Γραφείου Neiheiser Argyros στο Μουσείο Μπενάκη
Εμπνευσμένη από τη διάσημη νωπογραφία «Η Σχολή των Αθηνών», του Ιταλού καλλιτέχνη της αναγεννησιακής τέχνης Ραφαήλ, η έκθεση «Η Σχολή των Αθηνών. Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής Βενετίας 2018» του Αρχιτεκτονικού Γραφείου Neiheiser Argyros, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο ελληνικό περίπτερο της Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας το 2018, έρχεται στην Αθήνα και συγκεκριμένα στο Μουσείο Μπενάκη και θα διαρκέσει από τις 20 Φεβρουαρίου έως και τις 17 Μαΐου 2020.
Η νέα έκθεση, που εγκαινιάζεται σήμερα Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 2020 στο Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς 138, σε επιμέλεια των Ryan Neiheiser και Χριστίνας Αργυρού, επεκτείνεται και επανασχεδιάζεται σύμφωνα με το νέο χώρο που τη φιλοξενεί και αναπαριστά την εξέλιξη ενός συνεχώς αναπτυσσόμενου ερευνητικού έργου.
Στην έκθεση παρουσιάζονται φυσικά μοντέλα εβδομήντα διαφορετικών ακαδημαϊκών κοινών χώρων από την ιστορία και τον κόσμο, υλοποιημένων και μη. Όλα τα μοντέλα είναι στην ίδια κλίμακα (1:200) και αναπαριστούν μόνο τους χώρους εκείνους του πανεπιστημίου που μπορούν να αναγνωριστούν ως ακαδημαϊκά κοινά, εξαιρώντας όλους τους υπόλοιπους κλειστούς χώρους όπως τις τάξεις και τα γραφεία. Τα φυσικά μοντέλα συμπληρώνονται από δεδομένα, σχέδια και εικόνες, τα οποία επιτρέπουν την περαιτέρω σύγκριση των έργων για προβληματισμό και πειραματισμό.
Με βασικό στοιχείο ένα σύστημα καθρεπτών που αντανακλά και πολλαπλασιάζει τα μοντέλα, το έργο επεκτείνεται κυριολεκτικά προς τα έξω, πέρα από τα φυσικά όρια του εκθεσιακού χώρου. Αν και το έργο αυτό δεν είναι πλήρες ούτε απόλυτο, αποτελεί μια έρευνα που συνεχίζει και εξελίσσεται, ένα διαρκώς διευρυνόμενο χωρικό άτλαντα της αρχιτεκτονικής των ακαδημαϊκών κοινών.
Το έργο είναι αποτέλεσμα διεθνούς συνεργασίας μεταξύ φοιτητών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του Αγγλικού πανεπιστημίου Architectural Αssociation στο Λονδίνο. Ανάμεσα στα ακαδημαϊκά ιδρύματα που αποτελούν μέρος της έκθεσης είναι η Ακαδημία του Πλάτωνα στην Αθήνα, το Carpenter Center του Le Corbusier στο Cambridge της Μασσαχουσέτης στις ΗΠΑ, οι αυλές του Πανεπιστημίου του Cambridge στη Μεγάλη Βρετανία, το Ωδείο Αθηνών, η Φιλοσοφική Σχολή της Κρήτης, και οι ανοιχτοί χώροι του Rolex Learning Center των SANAA στη Λωζάνη της Ελβετίας.
«Παρόλο που θεωρούμε ότι η μάθηση συνήθως λαμβάνει χώρα στην τάξη, εκπαιδευτικοί και αρχιτέκτονες έχουν αναγνωρίσει εδώ και χιλιάδες χρόνια ότι πραγματοποιείται και στο “ενδιάμεσο”: στους διαδρόμους, στις σκάλες, στην καφετέρια, στο προαύλιο – στους χώρους τους οποίους αποκαλούμε “ακαδημαϊκά κοινά”. Ο Σωκράτης δίδαξε στην Αρχαία Αγορά. Ο Πλάτωνας ίδρυσε την Ακαδημία του στον ελαιώνα της Αθήνας, όπου συχνά δίδασκε ενώ περπατούσε. Μεσαιωνικά κολέγια ήταν οργανωμένα γύρω από μία κοινόχρηστη αυλή, ενώ τα πανεπιστήμια του 20ου αιώνα διαθέτουν ευρύχωρους διαδρόμους κυκλοφορίας που λειτουργούν ως άτυποι χώροι μάθησης», εξηγεί ο Ryan Neiheiser, συνεπιμελητής και συνιδρυτής του αρχιτεκτονικού γραφείου Neiheiser Argyros.
Η Χριστίνα Αργυρού, συνεπιμελήτρια και συνιδρύτρια του γραφείου Neiheiser Argyros, προσθέτει: «Πιστεύουμε ότι η αρχιτεκτονική των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων χρειάζεται συνεχή κριτική και εκσυγχρονισμό και ότι οι κοινόχρηστοι χώροι του πανεπιστημίου είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για την αδιάλειπτη συνοχή και ζωντάνια του πανεπιστημίου. Η έρευνα, η ανάδειξη και η αξιολόγηση της αρχιτεκτονικής των ακαδημαϊκών κοινών που μας περιβάλλουν είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα προς την επανεξέταση των ακαδημαϊκών κοινών του μέλλοντος. Φιλοδοξία μας είναι να κοιτάξουμε προς το παρελθόν, αλλά και να εξετάσουμε το σημερινό τοπίο της πανεπιστημιακής αρχιτεκτονικής για να αναδείξουμε συναρπαστικούς και επιτυχείς χώρους που είναι “ελεύθεροι” - δημοκρατικοί, απρογραμμάτιστοι και κοινοί».
Το αρχιτεκτονικό γραφείο Neiheiser Argyros έχει έδρα το Λονδίνο και την Αθήνα και δραστηριοποιείται σε ένα ευρύ φάσμα αρχιτεκτονικών έργων αφοσιωμένο τόσο στον πειραματισμό όσο και τη βαθιά έρευνα. Ιδρύθηκε από τον Ryan Neiheiser και τη Χριστίνα Αργυρού το 2015 και προσδιορίζεται, όχι τόσο από συγκεκριμένους τύπους έργων, αλλά από διανοητική και καλλιτεχνική περιέργεια και δέσμευση για τη δημιουργία ζωτικών χώρων και αντικειμένων με πολιτιστική απήχηση.
Ανάμεσα στους συνεργάτες του Neiheiser Argyros στην επιστημονική έρευνα και τον σχεδιασμός συναντάμε τους Παναγιώτη Τουρνικιώτη, Ελένη Βαγιανού, Nikolas von Schwabe, Δανάη Χαρατσή, Βασιλική Ζωχίου, Bryce Suite, Giorgio Piscitelli, Ειρήνη Σάπκα, Francesco Zuddas, Typical Organization for Standards & Order, Φοιτητές από τη Σχολή Architectural Association και Φοιτητές από το τμήμα Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ.
Η πρόταση με θέμα «Η Σχολή των Αθηνών» επιλέχθηκε, σε συνέχεια σχετικής Πρόσκλησης Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος, από Ειδική Επιστημονική Επιτροπή που συγκρότησε το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ως αρμόδιο για την οργάνωση και χρηματοδότηση της Ελληνικής εκπροσώπησης στη 16η Biennale Αρχιτεκτονικής της Βενετίας 2018 (Biennale Architettura).
Η 16η Biennale πραγματοποιήθηκε στη Βενετία από τις 26 Μαΐου έως τις 25 Νοεμβρίου 2018, με βάση την από 22.05.2018 Σύμβαση που υπογράφτηκε μεταξύ του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της εταιρείας “NEIHEISER ARGYROS LIMITED” (με ΑΔΑΜ 18SYMV003151681). Η ελληνική συμμετοχή περιελάβανε την έκθεση πενήντα έξι (56) τρισδιάστατα εκτυπωμένων μακετών διαφορετικών ακαδημαϊκών «κοινών χώρων» και χρηματοδοτήθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μέσω του ΕΣΠΑ 2014-2020.
9°
