Ποιος είναι ο Χρόνης Σπανός που «πείραξε» το Μουσείο της Ακρόπολης;

Ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ θα ήταν περήφανος. Πιθανόν, αν τον γνώριζε, να του ζητούσε να σκηνογραφήσει τις ταινίες του. Κινηματογράφος, αρχιτεκτονική, ταξίδια αληθινά αλλά και φαντασιακά, κόψεις, τομές, γεωμετρία, διαστήματα, φωτογραφία, τα υλικά της τέχνης σου είναι πολυδιάστατα. Απομονώνοντας λεπτομέρειες των χώρων, ο Χρόνης Σπανός παράγει εικόνες μιας ρετροφουτουριστικής ισχύος. Ο Θεσσαλονικιός καλλιτέχνης που είχε την πολυτέλεια αλλά και την άδεια να κάνει Re-Genesis στο Μουσείο της Ακρόπολης, ενώ ταυτόχρονα εκθέτει σε όλον τον κόσμο, μας μυεί στην τέχνη του: focus στη μικρολεπτομέρεια, γιατί πίσω από τους όγκους κρύβεται η ομορφιά των μικρών απροσδιόριστων πραγμάτων.

Ας ξεκινήσουμε από το βασικό: Πώς ορίζεις τον εαυτό σου ως καλλιτέχνη και τι ακριβώς είναι αυτό που κάνεις;
Θα έλεγα ένας συνδυασμός φωτογράφου και εικαστικού. Κύρια κατεύθυνση, η φωτογραφία, αλλά με μια ευρύτερη έννοια ίσως, με τάσεις δημιουργικής φυγής προς μέρη άγνωστα σε εμένα, με διαθέσεις μόνιμου πειραματισμού και έντονης περιέργειας της διερεύνησης του μέσου και των δυνατοτήτων του. Σε αυτά τα στοιχεία, συμπληρώνεις και μια έντονη δόση αγάπης και εξερεύνησης της τεχνολογίας, και κάπου εκεί φτάνεις στον τρόπο που βλέπω, παρατηρώ και δημιουργώ.
Απαντώντας τώρα στην ερώτηση «τι είναι αυτό που κάνω», θα έλεγα πως είναι ένας εσωτερικός διάλογος με την αρχιτεκτονική, τις δημιουργίες των ανθρώπων, με έννοιες που με απασχολούν, με προκαλούν, μου κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Ανθρωποκεντρισμός, αλλά με ένα twist, αναλογικά με τον όρο και τη χρήση του. Βλέπω τα δημιουργήματα, τους ανθρώπους πίσω από το εμφανές, τα πονήματά τους, τη φαντασία τους, τα όνειρά τους, την εξέλιξη σκέψης και υλικών, το τελικό τους έργο. Παίρνω τη σκυτάλη και προσθέτω τη δική μου πινελιά, είτε αποτυπώνοντας το πραγματικό, είτε δημιουργώντας κάτι καινούριο από αυτό.
Ως μήνυμα δε, σε ένα κόσμο που «τρέχει» με ασύλληπτες ταχύτητες, εγώ προσπαθώ να σταματήσω τη ματιά, να εστιάσω το βλέμμα του αναγνώστη του έργου μου σε ένα μικρό κομμάτι του όλου, να προκαλέσω την περιέργεια και τη φαντασία! Νομίζω πως μας φεύγουν πολλά από τη ματιά μας, λόγω των πραγματικών ή ψευδών αναγκών μας, και είναι τόση η ομορφιά γύρω μας, ομορφιά φτιαγμένη από μοναδικά μυαλά και ψυχές, που προσπαθώ με τον τρόπο μου να «σπρώξω» λίγο τον αναγνώστη από τη θέση του, να τον «ξεκουνήσω» λίγο, να του δώσω ένα έναυσμα να φανταστεί, να ταξιδέψει νοερά, τόσο στο πραγματικό επίπεδο της δουλειάς μου όσο και στο φανταστικό.

Βλέποντας τα έργα σου νιώθω σαν να είμαι μέσα σε σκηνικά φουτουριστικής ταινίας. Την ίδια στιγμή, χάρη στην αληθινή εικόνα του χώρου που παραθέτεις, κι από όπου απομονώνεις τη λεπτομέρεια που αναδεικνύεται σε κυρίαρχο θέμα, ξέρω πως όλο αυτό είναι τόσο αληθινό. Αλλά και δεν είναι. Είναι;
Είναι διττή η φύση της ματιάς μου και του είναι μου ίσως εν γένει. Ταυτόχρονα παρατηρώ μικρά κομμάτια του συνόλου, αποσπούνται γρήγορα στη ματιά μου, αποκτούν τη δική τους υπόσταση και δημιουργούν νέες εικόνες, καινούριους μικρόκοσμους μέσα από τη φαντασία μου και το μείγμα των προσωπικών μου επιρροών στο πέρασμα του χρόνου. Αφετηρία μεν το αληθινό, όπως είπες, αλλά ένα κομμάτι του, μια οπτική γωνία ιδιαίτερη, μια άλλη ματιά από αυτό που βλέπει κανείς μπροστά του. Προορισμός δε, το φανταστικό, το καινούριο, το ίσως και ονειρικό, με την έννοια του εξωπραγματικού, του σουρεαλιστικού. Έχω την τύχη και τιμή να έχω διπλά σχόλια στη δουλειά μου, τόσο για τις φωτογραφίες μου, όσο και για τα εικαστικά έργα που δημιουργώ από αυτές. Δημιουργεί σχόλια η λεπτομέρεια που όντως αναδεικνύεται σε κυρίαρχο θέμα, ίσως γιατί στη βιασύνη όλοι μας βλέπουμε το έτοιμο, το όλο, και προκαλεί το εικαστικό έργο για τη διαφορετικότητά του, για τη φαντασιακή του υπόσταση.

Σαν να χακάρεις κτίρια. Να μπαίνεις στο «σύμπαν» τους, να κλέβεις τα στοιχεία και μετά να τα μεταλλάσεις σε πιθανότητες ή εντελώς διαφορετικές χρήσεις! Νιώθεις έτσι, ή ιδέα μου είναι;
Νιώθω ακριβώς έτσι! Δεν μπορώ να προσδιορίσω ακριβώς πώς οδηγήθηκα ως εδώ, σίγουρα παίζει ρόλο η ενασχόλησή μου με την αρχιτεκτονική φωτογραφία, από τα πρώτα μου κιόλας βήματα στον χώρο, αλλά νιώθω ότι είναι κάτι βαθύτερο, εικόνες που συλλέχτηκαν με τα χρόνια, επιρροές, μικρά και μεγάλα, εντυπωσιακά και μη, κείμενα, ταινίες, μουσικές, όνειρα, φαντασία, όλα μαζί αποτελούν το μείγμα μου, τη μαγιά μου, το κίνητρό μου.
Έχω μια παθιασμένη σχέση με την αρχιτεκτονική. Τα κτίρια, οι όγκοι, η γεωμετρία, ευθείες, γωνίες, καμπύλες, όλα μαζί με ιντριγκάρουν να «χαθώ» στον κόσμο τους, να ψάξω, να ονειρευτώ, να εξερευνήσω. Μου αρέσει πάρα πολύ να παρατηρώ και να απομονώνω μετά, να αποσπώ το «δικό» μου κομμάτι από το σύνολο. Και από εκεί και μετά, περνάμε στο δικό μου «σύμπαν», σε ένα μέρος ιδεατό, που όλα μπορούν να συμβούν, κανόνες δεν υπάρχουν! Πολλές φορές προκύπτει κάτι που θα μπορούσε να έχει και πραγματική εφαρμογή, κατασκευαστικά έχει νόημα. Τις περισσότερες όμως, το έργο υπάρχει μόνο σε σουρεαλιστικές διαστάσεις, σε κόσμους άνευ ορίων και δεσμεύσεων. Προκαλεί τον θεατή σε ένα διάλογο, τόσο με τη δική του φαντασία, όσο και με εμένα σαν καλλιτέχνη, αυτός είναι και ο απώτερος στόχος εξάλλου, η συζήτηση, η ανταλλαγή εικόνων, συναισθημάτων και σκέψεων. Είναι μια πρόσκληση οι δημιουργίες μου, και οι πραγματικές και οι φαντασιακές, για ένα ταξίδι λίγο παραπέρα από το πραγματικό, για μέρη πολλών πιθανοτήτων, πολλών επιλογών, ένα ταξίδι γεμάτο φως, χρώμα, φόρμα και συναισθήματος.

Εννοείται πως ταξιδεύεις και συναντάς τα «διαστήματά» σου. Αυτά τα ταξίδια συμβαίνουν επί τούτου, ταξιδεύεις δηλαδή αποκλειστικά για αυτό τον σκοπό ή στο πλαίσιο ενός γενικότερου διακτινισμού για ψυχαγωγία ή για άλλους επαγγελματικούς φερ’ ειπείν λόγους, πέφτεις πάνω τους και τα στοκάρεις για μελλοντική «χρήση»;
Τα ταξίδια είναι πάντα μια υπέροχη διαφυγή από το συνηθισμένο. Ταξιδεύω κυρίως για δουλειά. Εταιρίες κατασκευαστικού και αρχιτεκτονικού περιεχομένου με προσλαμβάνουν να φωτογραφίσω τα πονήματά τους, να αποτυπώσω τις ιδιαίτερες λεπτομέρειές τους και μετά να δημιουργήσω τα έργα μου από το δικό τους έργο. Είναι τέτοια η φύση της ματιάς μου και των εικαστικών μου έργων, που μπορεί φυσικά να βρει πολλαπλές μορφές εφαρμογής και προβολής μέχρι και διαφημιστικού περιεχομένου, με ένα μοναδικό τρόπο, θα τολμήσω να πω και πρωτότυπο. Όπως συνηθίζω να λέω, τα έργα μου είναι custom made τέχνη, μοναδικά κάθε φορά επειδή είναι πάντα μοναδική η πρώτη ύλη, δεν μπορεί να προκύψει επανάληψη. Το αποτέλεσμα της δουλειάς μου ταιριάζει σε πάρα πολλούς χώρους, διακοσμεί ήδη τοίχους εταιριών, μουσείων, πανεπιστημίων και προσωπικών κατοικιών.
Αλλά ακόμη και σε ταξίδια αναψυχής, δεν παραλείπω να παρατηρώ, να φωτογραφίζω και να δημιουργώ μετά. Είτε για δουλειά, είτε για ταξίδι αναψυχής, βλέποντας πράγματα που μου τραβούν την προσοχή, ο κόσμος ησυχάζει γύρω μου, απλώνεται μια εσωτερική σιωπή, οξύνεται το βλέμμα και το μυαλό τρέχει σε εικόνες, δημιουργεί με καταιγιστικούς ρυθμούς!

Πού έχεις εκθέσει έως τώρα; Και υπό ποια μορφή; Βίντεο, φωτογραφία, σε ποιο φορμάτ;
Ξεκίνησα από τη γενέτειρά μου, τη Θεσσαλονίκη. Η πρώτη, μεγάλη, αν θέλεις, έκθεση, φιλοξενήθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, με ένα πρότζεκτ αποτελούμενο από τα πέντε μεγάλα μουσεία της πόλης, με φωτογραφίες εστιασμένες πάντα στην αρχιτεκτονική τους και με εικαστικά έργα που προέκυψαν από αυτές. Ακολούθησε μια έκθεση εστιασμένη μόνο στους χώρους του Τελλόγλειου Ιδρύματος Τέχνης. Επόμενος σταθμός είναι το Άμπου Ντάμπι στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, όπου η Aldar, η μεγαλύτερη κατασκευαστική εταιρεία του εμιράτου, με προσέλαβε να φωτογραφίσω δεκαπέντε κτίριά της, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά, και να αποδώσω μετά εικαστικά έργα από τις λήψεις μου. Το σύνολο της δουλειάς μου εκεί οδήγησε σε μια ατομική έκθεση με τίτλο «Maraya», στο Yas Island, που εμπεριέχει πολλά δημιουργήματα της εταιρείας. Από την Ανατολή έπειτα, βρέθηκα στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, στη μαγευτική Νέα Υόρκη και πιο συγκεκριμένα σε ομαδική έκθεση του John Jay College, στο Μανχάταν, σε μια παρουσίαση της γκαλερί του πανεπιστημίου καλλιτεχνών από διάφορα μέρη του κόσμου, σε μια προσέγγιση της καταστροφής ιστορικών μνημείων, παγκόσμιου πολιτισμού και την προσπάθεια διάσωσής τους μέσω της τέχνης.
Το μέσο που χρησιμοποιώ είναι η φωτογραφία, με διάφορα φορμάτ μέχρι στιγμής, αναλόγως την περίπτωση και την πρόκληση, σε συνδυασμό διαφόρων προγραμμάτων υπολογιστή. Έχω δημιουργήσει με compact φωτογραφική μηχανή, έχω χρησιμοποιήσει το κινητό μου τηλέφωνο, δουλεύω και με DSLR και mirroless μηχανές. Δεν είμαι της σκέψης ότι πρέπει να έχουμε το καλύτερο ή το ακριβότερο μέσο, διάθεση για δημιουργία είναι το πρώτο και κυριότερο υλικό που χρειάζεται, και ευτυχώς η τεχνολογία μας χαρίζει συνεχώς και καινούρια gadgets που οδηγούν σε πανέμορφες δημιουργίες. Το δε αποτέλεσμα της δουλειάς μου έχει αποτυπωθεί σε πληθώρα υλικών, όπως αλουμίνιο, φωτογραφικό χαρτί, καμβά που προσομοιάζει ζωγραφική, ακρυλικούς πίνακες.

Είναι πραγματικά τόσο αξιοθαύμαστο το Re-Genesis του Μουσείου της Ακρόπολης! Τόσο sci- fi! Για πες μου πώς δούλεψες;
Το υπέροχο μουσείο της Ακρόπολης, ένα πανέμορφο αρχιτεκτονικό δημιούργημα. Στάθηκα πολύ τυχερός με αυτό το κτίριο. Μου δόθηκε η άδεια να φωτογραφίσω το εσωτερικό του σε ώρες που ήταν κλειστό για το κοινό. Καταλαβαίνεις τώρα τι έγινε.. Μόνος, με αυτούς του όγκους γύρω μου, ατσάλι και γυαλί να συνομιλούν με τα αρχαία εκθέματα, το μοντέρνο τσιμέντο να τα λέει με το αρχαίο μάρμαρο, και γύρω μου μια εκκωφαντική ησυχία, μια γαλήνη μοναδική, στον περιβάλλοντα χώρο και εντός μου. Μαγεία, με μία λέξη. Θα μου επιτραπεί να πω πως «χάθηκα» μέσα στους χώρους του μουσείου, ταξίδεψα με ένα βήμα στο παρελθόν και το παρόν, ανέβηκαν οι καρδιακοί ρυθμοί και η φαντασία πήρε φωτιά! Το κτίριο από μόνο του είναι μια υπέροχη μελέτη και κατασκευή, έχει ένα φως μοναδικό, αρχιτεκτονικά στοιχεία που είναι τόσο εύπλαστα στη ματιά μου, γωνίες και λεπτομέρειες που «φώναζαν» από παντού! Σε συνδυασμό δε με τα εκθέματά του, οδήγησαν σε μοναδικά έργα, δημιουργίες που αποτελούν πίνακες με τόσο ιδιαίτερο χαρακτήρα!

Αλλά παρατηρώ και την άλλη ενότητα των έργων σου, Street Series, και με εντυπωσιάζει το άλλο, το «γήινο» του αστικού τοπίου. Όμως κι εδώ ακόμα, πάλι παίζεις με διάφορα θεματικά κοντράστ. Παραδοξότητες: δένδρα περικυκλωμένα από ουρανοξύστες. Κίτρινες λωρίδες ασφάλτου σε ασπρόμαυρους δρόμους, διαφημίσεις ρούχων σε ξεφλουδισμένους τοίχους. Εδώ στους «δρόμους» μοιάζει να μη θέλεις να παίξεις ή να πειράξεις: raw.
Είμαι λάτρης του σύγχρονου αστικού τοπίου. Μεγαλωμένος σε πόλη, τα στοιχεία που συνθέτουν τον περιβάλλοντα χώρου είναι εικόνες που με μαγεύουν. Οι σύγχρονες πόλεις βρίθουν από λεπτομέρειες, από φωτογραφικά καρέ που σε περιμένουν και σε προκαλούν. Όπως εύστοχα το διατύπωσες ήδη, οι παραδοξότητες των πόλεων είναι πάρα πολλές και πολύ έντονες! Περπατώντας στις πόλεις που επισκέφθηκα μέχρι στιγμής, με ελκύει η αντίθεσή τους, είναι ένα καταιγισμός χρωμάτων και αντιθέσεων, το παλιό δίπλα στο μοντέρνο, το αφαιρετικό πλάι στο πλουραλιστικό, το χρώμα κοντά στο ασπρόμαυρο. Κύριο στοιχείο πάλι η φόρμα στις εικόνες μου, νομίζω φαίνεται ξεκάθαρα από τις φωτογραφίες μου. Έχω μια εμμονή με τη φόρμα, τη συμμετρία, τη γεωμετρία, είναι έννοιες που αισθάνομαι τόσο έντονα!
Στα σημερινά αστικά κέντρα συνυπάρχουν τόσα πολλά σύνθετα στοιχεία, που είναι έντονη η πρόκληση του δημιουργού, να απομονώσει το δικό του στοιχείο, να βρει τις δικές του «λέξεις», να καταλήξει στο δικό του αποτύπωμα. Υπάρχουν στιγμές που θα δημιουργήσω εικαστικά έργα από φωτογραφίες δρόμου, αλλά τις περισσότερες φορές προσπαθώ να δω πιο «φωτογραφικά» το αστικό τοπίο, να προκαλέσω τον εαυτό μου και τον φωτογράφο μέσα μου, να δει με το δικό του πρίσμα, να παρουσιάσει το εσωτερικό, να μιλήσει με την προσωπική γλώσσα, την ξεχωριστή που έχει ο κάθε καλλιτέχνης.
Ψάχνω για αυτό το raw, όπως είπες, το ακατέργαστο, το ιδανικό κάδρο μέσα από τα δικά μου «φίλτρα», αυτό το ιδιαίτερο κομμάτι της πραγματικότητας που θα εμπεριέχει μέσα του και δικά μου στοιχεία, θα φανερώνει δικές μου σκέψεις και αισθήματα.

chronisspanos.com