Νέοι αρχιτέκτονες οραματίζονται την Αθήνα του 2033

Τo «νησί» της Πανόρμου, το φοιτητικό χωριό των Εξαρχείων, ένας πράσινος διάδρομος που εκτείνεται από το πλάτωμα του Λυκαβηττού μέχρι τους πρόποδες του Υμηττού είναι εικόνες μιας μελλοντικής Αθήνας μέσα από τις εργασίες αυστραλών φοιτητών αρχιτεκτονικής από το Περθ που παρουσιάζονται σε μια έκθεση στην Ελληνοαμερικανική Ένωση. 

Γραμμική ακρίβεια, αστική περιπλάνηση και φαντασία, σ’ ένα ξεχωριστό εργαστήριο αρχιτεκτονικής που εδώ και έξι χρόνια φέρνει στην Αθήνα τους φοιτητές της σχολής Design του Πανεπιστημίου Δυτικής Αυστραλίας για το «Athens Studio». Εδώ, λοιπόν, με την καθοδήγηση των καθηγητών αρχιτεκτονικής Nigel Westbrook και Καλλιόπης Κοντόζογλου, η οποία επιμελείται επίσης την έκθεση των έργων τους, αναλαμβάνουν να εξερευνήσουν την πόλη με άξονα τη θεματολογία του εργαστηρίου, η οποία από χρονιά σε χρονιά διαφέρει. Αφού λάβουν την απαραίτητη καθοδήγηση κατά τη διάρκεια των εντατικών διαλέξεων που γίνονται στον χώρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης στη συνέχεια οι φοιτητές αφήνονται ελεύθεροι στην πόλη και το αποτέλεσμα της δουλειάς τους παρουσιάζεται τώρα αναδρομικά στην έκθεση «Urbanism of negotiation, Part 2».

 

Από την Αυστραλία στο Athens Studio

Ο στόχος του εργαστηρίου, όπως μας εξηγεί η αρχιτέκτονας Καλλιόπη Κοντόζογλου, είναι «να αντιληφθούν κατ' αρχήν με εντελώς δικά τους μάτια τα ερεθίσματα που προσφέρει η πόλη, γι’ αυτό έχουν στη διάθεσή τους μόνο κάποιες κατευθυντήριες λέξεις, οι οποίες λειτουργούν ως φίλτρο, σαν ένα σετ γυαλιά που θα τους επιτρέψει να εξερευνήσουν και να χαρτογραφήσουν την περιοχή που αποτελεί κάθε φορά τη θεματική του εργαστηρίου». Μιλώντας για το «Athens Studio» μάθαμε επίσης ότι διοργανώνεται από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 και ότι αποτελεί διαχρονικά μία σταθερή επιλογή των αυστραλών φοιτητών.

Συγκεκριμένα, η πρώτη φορά που φοιτητές από την Αυστραλία έφτασαν στην Αθήνα για το «Athens Studio» ήταν το 1994. Ακολούθησε μία δεύτερη χρονιά το ακαδημαϊκό έτος 96-97, για να ακολουθήσει μία πολυετής παύση μέχρι την επανέναρξη του 2013. Κάπως έτσι απ’ όταν οι νέοι αρχιτέκτονες κλήθηκαν να οραματιστούν τον επανασχεδιασμό του «Νέου Ξενία» το 1996, της γνωστής κρατικής αλυσίδας ξενοδοχειακών μονάδων σε όλη την Ελλάδα, οδηγήθηκαν τελικά το 2013, την εποχή της βαριάς οικονομικής κρίσης, στη μελέτη της αθηναϊκής συνοικίας Γεράνι. Η περιοχή που υπέφερε δυσανάλογα από τις κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και τον αντίκτυπό της στην Ελλάδα, ήταν μια άσκηση στην ελπίδα. Μέσω του εργαστηρίου οι επίδοξοι αρχιτέκτονες οραματίστηκαν ένα μελλοντικό Γεράνι ως απάντηση στο Γεράνι που θύμιζε σύγχρονο ερείπιο.

Η Αθήνα του μέλλοντος

Από τότε μέχρι και σήμερα, το πρόγραμμα εξελίσσει τη θεματική με τον γενικό τίτλο «Η Αθήνα του Μέλλοντος (2013-2033)», μια Ουτοπία για το 2033, οπότε και συμπληρώνονται 200 χρόνια από την ανακήρυξη της Αθήνας σε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους. Έτσι, τα τελευταία έξι χρόνια, σε μία απόπειρα πρόβλεψης της εικόνας μιας μελλοντικής Αθήνας, τα θέματα ποικίλλουν από τον σχεδιασμό της ακτογραμμής της Αττικής ως την επανασχεδίαση των τριών κεντρικών πλατειών του ιστορικού κέντρου.

Το περσινό Studio, με τίτλο «Neapolis:Nea Polis», εντάχθηκε στην πρωτοβουλία της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης για τη διάσωση της Νεάπολης και είχε ως θέμα την ιστορική συνοικία της Αθήνας. Οι φοιτητικές εργασίες οραματίστηκαν τη μελλοντική Νεάπολη μέσα από τους δημόσιους χώρους, τις ξεχασμένες γωνιές, τα εγκαταλειμμένα κτίρια και τους κρυμμένους κήπους. Οι λέξεις που δόθηκαν τότε στους φοιτητές προκειμένου να εξερευνήσουν την ιστορική συνοικία ήταν μεταξύ άλλων «έδαφος, ορίζοντας, τέχνασμα, συγχρονία, κατώφλι, κίνηση». «Οι επιδιώξεις του Athens Studio εστιάζουν στην ενίσχυση της αυτενέργειας του φοιτητή ως αρχιτέκτονα και την ανίχνευση ανοίκειων περιοχών με γνώμονα την ιστορία και τη θεωρία. Οι συμμετέχοντες καλούνται δηλαδή να ανακαλύψουν σειρά θέσεων ή ακόμα και να εφεύρουν μία νέα θέση από την οποία θα εκφράσουν αυτό που τους απασχόλησε, εκφράζοντας την άποψή τους για την πόλη» επισημαίνει η κυρία Κοντόζογλου.

Φέτος η αναδρομική έκθεση «Urbanism of Negotiation - Part 2» (το «Part 1 έγινε το 2015) περιλαμβάνει τις καλύτερες εργασίες των φοιτητών του εργαστηρίου από το 2013 έως το 2017 με θέματα από την Αθήνα του λεκανοπεδίου, τα παράλια της Αττικής από τον Μαραθώνα μέχρι και τον Σαρωνικό, τις τρεις πλατείες και την περιοχή της Νεάπολης.

Όσο για το τι ακριβώς βλέπει ο επισκέπτης της έκθεσης, οι απαντήσεις πηγάζουν από τη φαντασία και τη μελέτη των φοιτητών. Μπορεί να είναι μια φανταστική ιστορία μ’ ένα σκίτσο για το Γεράνι που απομονώνεται από την υπόλοιπη Αθήνα με ένα ψηλό τείχος ή ίσως το Γεράνι ως κατοικημένο φαράγγι με πτυχώσεις προγραμμάτων κατοίκησης και αναψυχής αστέγων. Ένα γραμμικό πάρκο που συρράπτει τις γειτονιές και ενώνει τον Ελαιώνα με την πόλη μέχρι του Φιλοπάππου ή μια πρόταση για την Αθήνα της κρίσης ώστε να ξεπεράσει τις δυσκολίες με ένα ενοικιαστήριο. Η εργασία «Athens for rent» προτείνει δηλαδή τη δημιουργία μίας διεθνούς, ελεύθερης ζώνης που φιλοξενεί πρωτοβουλίες και startups. Έπειτα, βλέπεις με τα μάτια των νέων τo «νησί» της Πανόρμου, το φοιτητικό χωριό των Εξαρχείων και οραματίζεσαι κι εσύ έναν πράσινο διάδρομο που εκτείνεται από το πλάτωμα του Λυκαβηττού μέχρι τους πρόποδες του Υμηττού.

Τα ενδιαφέροντα αυτά αρχιτεκτονικά projects του «Athens Studio» παρουσιάζονται τις επόμενες ημέρες στην γκαλερί της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης.

---

Info: «Urbanism of negotiation, Part 2», 17 Ιανουαρίου - 3 Φεβρουαρίου, Γκαλερί Ελληνοαμερικανικής Ένωσης, Μασσαλίας 22, 2103680052. Δευτ.-Παρ. 12.00-21.00, Σάβ. 10.30-14.30. Είσοδος ελεύθερη. Δείτε περισσότερα στο Guide της Athens Voice.